Δε δικαιολογείται μία κίνηση της αγοράς σε υψηλότερα επίπεδα

Καθώς συμπληρώνονται τέσσερις περίπου μήνες από την έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι, οι εξελίξεις τελικά δεν είναι τόσο αρνητικές, όσο είχε -από πολλούς- αρχικά εκτιμηθεί.

Δε γνωρίζουμε -και ενδεχομένως δε θα μάθουμε ποτέ- πώς θα είχε εξελιχθεί το υγειονομικό ζήτημα εάν δεν είχαν ληφθεί τα μέτρα περιορισμού της κοινωνίας και της οικονομίας. Μπορούμε όμως να συμπεράνουμε πως, μέχρι σήμερα, τόσο από υγειονομικής πλευράς, όσο και από οικονομικής, οι εξελίξεις δεν υπήρξαν ιδιαίτερα αρνητικές και δεν έχει υπάρξει κάποια ανήκεστος βλάβη.

Βεβαίως όμως, εξακολουθούμε να μη γνωρίζουμε εάν θα υπάρξει κάποιο δεύτερο κύμα της πανδημίας (όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρο το κόσμο), αλλά ούτε και ποιά θα είναι τα αποτελέσματα από το “τουριστικό” άνοιγμα της χώρας μας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Παράλληλα, εξακολουθούμε να μη γνωρίζουμε ποιό θα είναι το μέγεθος της ύφεσης στη χώρα μας, ή ακόμη και στην Ευρώπη ή και τη διεθνή οικονομία -στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, κάθε θετική ή αρνητική εξέλιξη μας αφορά και μας επηρεάζει.
Τα αποτελέσματα του α’ τριμήνου των εισηγμένων εταιριών (έστω με βάση το μικρό δείγμα που έχουμε διαθέσιμο) δε δείχνουν κάποια εικόνα καταστροφής, αλλά ούτε και κατάσταση αισιοδοξίας.

Το γεγονός ότι δεν επαληθεύτηκαν τα αρνητικά σενάρια που είχαν διατυπωθεί στην αρχή της υγειονομικής κρίσης, δεν είναι απαραίτητα κάτι το θετικό. Η οικονομία έχει υποστεί σημαντική βλάβη, η οποία προς το παρόν συγκρατείται από τις αυξημένες κυβερνητικές δαπάνες -και στο προσεχές μέλλον από τις ευρωπαϊκές δαπάνες- όμως, αυτό απλά σημαίνει “ανεκτή επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών”.

Το ελληνικό Χρηματιστήριο συμμετείχε -σε περιορισμένο βαθμό- στην ξέφρενη ανοδική κίνηση της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς κατά το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου και το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου (δείτε εδώ). Αυτό δεν ήταν ένδειξη “αυτοσυγκράτησης”, αλλά παραδοχή της αδυναμίας της ελληνικής αγοράς να κινηθεί ανοδικά, στην παρούσα φάση.

Στα δύο τελευταία τεύχη του “Χ&Α”, υποστηρίζουμε ότι, η χρηματιστηριακή αγορά θα σχηματίσει μία νέα “βάση” τιμών, πάνω από τις 650 μονάδες του Γενικού Δείκτη, αναμένοντας την εξισορρόπηση της υγειονομικής κρίσης και τη σταδιακή απομάκρυνση των συνθηκών ύφεσης. Διατηρούμε την άποψη αυτή καθώς και ότι, θα απαιτηθεί διάστημα αρκετών ακόμη μηνών έως ότου αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην αγορά και βελτιωθεί η ψυχολογία. Αφού ο Γενικός Δείκτης “κατοχυρώσει” το επίπεδο των 650 μονάδων (δεν το έχει πετύχει ακόμη), κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, είναι πολύ πιθανό να κινείται μεταξύ των 650 και των 750 μονάδων. Προς το παρόν, δε μπορούμε να “δούμε” κάτι που θα τον οδηγούσε σε υψηλότερα επίπεδα. Και βεβαίως, το ζητούμενο δεν είναι μόνον η απομάκρυνση των συνθηκών της ύφεσης, αλλά και η επίλυση του βασικού προβλήματος της χρηματιστηριακής αγοράς -και της ελληνικής οικονομίας: η εξυγίανση των τραπεζών, κάτι που σήμερα φαντάζει πιο δύσκολο να συμβεί.

Από την άλλη πλευρά, ελλοχεύει ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος -ο γεωπολιτικός και οι σχέσεις μας με την Τουρκία- στον οποίο σταθερά αναφερόμαστε κατά την τελευταία διετία. Οι εξελίξεις δείχνουν ότι τελειώνει η “άμμος στην κλεψύδρα” και ότι, με κάποιο τρόπο, θα υπάρξουν εξελίξεις κατά τους προσεχείς μήνες. Το σημείο αυτό είναι “πονηρό”. Από τη μία πλευρά, ουδείς μπορεί να γνωρίζει πώς μπορεί να αντιδράσει η αγορά σε ένα “θερμό” επεισόδιο -αφού ουδείς μπορεί να γνωρίζει την έκβασή του. Παράλληλα, ουδείς μπορεί να γνωρίζει το μέγεθος της πολιτικής αναστάτωσης που μπορεί να προκύψει, αν υπάρξουν διαπραγματεύσεις με την τουρκική πλευρά και ποιό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων αυτών -πιθανότατα δε θα θεωρηθεί θετικό, αφού η χώρα κάτι θα δώσει για να ικανοποιήσει, έστω και κατά ένα μέρος, τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς. Όμως, πολλοί θα θεωρήσουν -και ας μην ξεχνάμε ότι η αγορά είναι πάντα “ψυχρή”- ότι, μία οποιαδήποτε συμφωνία με την Τουρκία -ανεξάρτητα του πώς αυτή θα επιτευχθεί- θα αποτελεί τελικά κάτι θετικό, αφού, εάν τηρηθεί και από τις δύο πλευρές, θα “έκλεινε” μία μεγάλη πηγή (και πληγή) ανησυχίας και δαπανών και τελικά, με αυτό το τρόπο, θα ωφελούσε την ελληνική οικονομία.

Βέβαια, αυτά είναι σκέψεις και “σενάρια”. Προς το παρόν, θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι, το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί για την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, είναι να παραμείνει αυτή σε ηρεμία, αναμένοντας να περάσει ο χρόνος και να απομακρυνθούν οι συνθήκες της ύφεσης, ώστε να επανέλθουμε σε μία κανονικότητα και να κινητοποιηθεί ο μηχανισμός της ανάπτυξης -που μπορεί να κινηθεί και να κατευθύνει την οικονομία και το Χρηματιστήριο σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα.