Μια μακροχρόνια, βαθιά και ανατρεπτική ύφεση

Καθώς διαψεύδονται οι προηγουμενες αισιόδοξες προβλέψεις και αποκαλύπτεται πλέον το μέγεθος της ύφεσης που, μέχρι στιγμής, έχει προκληθεί από την πανδημία, το ερώτημα που θα πρέπει να μας απασχολεί είναι το κατά πόσο η βλάβη που έχει υπάρξει είναι μόνιμη, ή μπορεί να ανασχεθεί εύκολα και, μετά το τέλος της πανδημίας, να επιστρέψει η οικονομία στην προηγούμενη φυσιολογική της κατάσταση.

Φοβούμαστε ότι η απάντηση δεν είναι αισιόδοξη. Αντίθετα απ ότι είχαμε αρχικά εκτιμήσει, η κρίση της πανδημίας ήδη επιφέρει μόνιμες -ή έστω μακροχρόνιες- μεταβολές στις δομές λειτουργίας πολλών κρίσιμων κλάδων της οικονομίας μας. Αποδεικνύεται σε όλο το κόσμο ότι, η πανδημία προκαλεί αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών, στις εφοδιαστικές αλυσίδες και στα κανάλια διανομής. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα -που αφορά ιδιαίτερα στη χώρα μας, είναι ότι ο τουρισμός δε θα είναι ποτέ ο ίδιος, ούτε σε μέγεθος, ούτε και σε χαρακτηριστικά και ότι θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια ώστε να ξαναβρεθεί στην προ της πανδημίας κατάσταση.

Βέβαια, η οικονομία θα προσαρμοστεί. Το ίδιο και οι παραγωγικές μονάδες και τα δίκτυα διανομής. Έτσι γίνεται πάντα. Όμως, θα απαιτηθεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ στη διαδικασία μεταβολής θα υπάρξουν και κερδισμένοι και χαμένοι. Όμως, για αρκετό διάστημα θα υπάρξουν επιπτώσεις στο ΑΕΠ των περισσότερων χωρών.

Καθώς, εκ των πραγμάτων, έχει ήδη πλέον αποκλεισθεί η ανάκαμψη τύπου “V” στην οποία είχαμε ελπίσει, θα πρέπει να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε τη μεταβολή των συνθηκών και -τόσο στην επενδυτική μας πολιτική, όσο και στους υπολογισμούς μας ως άτομα ή παραγωγικές μονάδες-  να υπολογίζουμε με βάση το ενδεχόμενο μιας μακροχρόνιας, βαθιάς και -σε ορισμένες περιπτώσεις- και ανατρεπτικής ύφεσης. Το “ελατήριο” του Χρηματιστηρίου, θα συνεχίσει να είναι πιεσμένο. Ελπίζουμε, όταν οι συνθήκες βελτιωθούν να λειτουργήσει και να μην αποδειχθεί ότι, πλέον, χάλασε.

Επιστροφή στα περιεχόμενα

Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ)

Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ)