Η πανδημία πλήττει τις χώρες που δεν εκτιμούν τους εργαζόμενους

Του Jacob Leibenluft

Τα τελευταία χρόνια, ακαδημαϊκοί και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες πάλεψαν με ένα οικονομικό μυστήριο. Γιατί, ακόμη και καθώς η οικονομία των ΗΠΑ αναπτυσσόταν τις τελευταίες δεκαετίες, οι μισθοί παρέμειναν σχετικά στάσιμοι; Πολλοί μελετητές έχουν καταλήξει συγκεκριμένα σε έναν λόγο: τη μείωση της διαπραγματευτικής ισχύος [1] των εργαζομένων των ΗΠΑ λόγω της συρρίκνωσης της συμμετοχής σε συνδικάτα και της αύξησης των υπεργολαβιών. Οι εργαζόμενοι έχουν ωφεληθεί λιγότερο από την οικονομική ανάπτυξη καθώς η ικανότητά τους να διαπραγματεύονται υψηλότερους μισθούς έχει περισταλεί. Αντ' αυτού, τα μεγάλα κέρδη έχουν μεταφερθεί στους επενδυτές και τους διαχειριστές και η ανισότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αυξηθεί.

Άλλες βιομηχανικές χώρες είδαν επίσης αυξανόμενη ανισότητα, αλλά η μείωση της εργατικής ισχύος είναι ιδιαίτερα έντονη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από την δεκαετία του 1980 έως τα τέλη της δεκαετίας του 2010, το μερίδιο του εισοδήματος των εργαζομένων στις Ηνωμένες Πολιτείες -ουσιαστικά, το ποσοστό του συνολικού εισοδήματος που καταλήγει να πηγαίνει στους εργαζόμενους- μειώθηκε κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες [2], στην πραγματικότητα μια μείωση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως [3]. Κατά την ίδια περίοδο, οι εργαζόμενοι των ΗΠΑ έχασαν βασικές προστασίες: οι συλλογικές συμβάσεις [4] καλύπτουν λιγότερο από το 12% των εργαζομένων (και μόνο το 7% [5] των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα) στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε σύγκριση με το 98% στην Γαλλία, το 80% στην Ιταλία και το 56% στην Γερμανία.

Η μειωμένη θέση των εργαζομένων στις Ηνωμένες Πολιτείες βοηθά στην εξήγηση της κακής διαχείρισης της πανδημίας του κορωνοϊού σε σύγκριση με τις ομόλογές τους [χώρες]. Καμία άλλη βιομηχανική χώρα δεν χειρίστηκε την πανδημία τόσο καταστροφικά [6]. Σίγουρα, πολλοί παράγοντες έχουν συμβάλει στην αδύναμη αντίδραση των ΗΠΑ στην κρίση -πρώτα απ' όλα, η αναποτελεσματική και συχνά αντιπαραγωγική ηγεσία του Λευκού Οίκου, αλλά συχνά επίσης τα λάθη σε πολιτειακό επίπεδο και ο διαρθρωτικός ρατσισμός. Και χώρες στην Ευρώπη και αλλού που καυχώνται για ισχυρή προστασία των εργαζομένων εξακολουθούν να βλέπουν σποραδικές αυξήσεις σε νέες μολύνσεις από κορωνοϊό που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη εξάπλωση. Ωστόσο, η πορεία του κορωνοϊού μέχρι σήμερα υποδηλώνει ότι μια χώρα της οποίας οι εργαζόμενοι στερούνται οικονομικής και πολιτικής ισχύος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην κρίση ούτε καν τόσο γρήγορα ή τόσο ολοκληρωμένα όσο οι ομόλογές της.

Η ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

Από το ξεκίνημά της, η [ασθένεια] COVID-19 έχει απειλήσει ιδιαίτερα τους χώρους εργασίας. Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ [7] σχετικά με την αρχική εξάπλωση στις ασιατικές χώρες υπολόγισε ότι η μετάδοση που σχετίζεται με την εργασία αντιπροσώπευε το 47,7% των αρχικών περιπτώσεων. Από την αρχή, ο ιός εξαπλώθηκε εύκολα στους χώρους εργασίας των ΗΠΑ, μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, των υπαλλήλων μπαρ και εστιατορίων, των εργαζομένων στις μεταφορές (transit operators), των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος και άλλους. Τώρα, σχεδόν μισό χρόνο μέσα στην πανδημία, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών εξακολουθεί να ασκεί μικρή επίβλεψη σχετικά με τις συνθήκες που επιβάλλουν οι εργοδότες στους υπαλλήλους τους. Η Διοίκηση Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας (Occupational Safety and Health Administration, OSHA), για παράδειγμα, αρνήθηκε να εκδώσει έκτακτης ανάγκης πρότυπα ασφαλείας μετά την έναρξη της επιδημίας. Σημαντικής επιρροής εταιρικοί δωρητές [8] και η ομοσπονδιακή αδιαφορία για τις απαιτήσεις των συνδικάτων [9] εξασφάλισαν ότι η OSHA θα διάρθρωνε μια παθητική απάντηση στην κρίση. Υποστελεχωμένη εξαιτίας των ετών της υποχρηματοδότησης, η Υπηρεσία εξέδωσε την πρώτη αναφορά που σχετίζεται με τον κορωνοϊό [10] μόλις στα τέλη Μαΐου.

Η έλλειψη νομικής προστασίας που είναι συνήθης σε άλλες χώρες, θέτει σε επιπλέον κίνδυνο την ασφάλεια των εργαζομένων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διαθέτουν ομοσπονδιακή νομοθεσία που να εγγυάται την αναρρωτική άδεια μετ’ αποδοχών -και τα προσωρινά μέτρα που έχουν θεσπιστεί για την αντιμετώπιση των συνεπειών του COVID-19 έχουν σημαντικά κενά [11]- αναγκάζοντας πολλούς αρρώστους και εργαζόμενους σε κίνδυνο να επιλέξουν μεταξύ του να προσέλθουν [στην εργασία τους] ασθενείς ή να χάσουν τον μισθό τους [12]. Το 88% των εργαζομένων στις ΗΠΑ που στερούνται συνδικαλιστικής εκπροσώπησης εργάζονται «κατά βούληση» [13], που σημαίνει ότι οι εργοδότες έχουν μεγάλο περιθώριο να τους απολύσουν χωρίς λόγο. Οι εργαζόμενοι σε νοσοκομεία [14] και σε εργοτάξια [15] αντιμετώπισαν αντίποινα για το ότι ήγειραν υγειονομικές ανησυχίες και, ως αποτέλεσμα, πολλοί εργαζόμενοι μπορεί να φοβούνται να μιλήσουν [16] όταν αισθάνονται ανασφαλείς.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αντίθετα, κινήθηκαν πιο γρήγορα για να θέσουν νέα πρότυπα στους χώρους εργασίας μετά το ξέσπασμα [της πανδημίας]. Ακόμα και πριν από την πανδημία, οι εργαζόμενοι στην Ευρώπη λειτουργούσαν σε ένα περιβάλλον όπου είχαν μεγαλύτερο λόγο για τις συνθήκες της εργασίας τους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (European Agency for Safety and Health at Work) εξέδωσε οδηγίες για την COVID-19 που αναφέρουν [17]: «Η συμμετοχή των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους στην διαχείριση [της ασφάλειας και υγείας στην εργασία] αποτελεί ένα κλειδί για την επιτυχία, και μια νομική υποχρέωση». Οι επιχειρήσεις και τα συνδικάτα συνιστούσαν από κοινού πρωτόκολλα ασφάλειας σε βιομηχανίες όπως η παραγωγή τροφίμων και ποτών [18]. Στην Γερμανία, για παράδειγμα, τα συμβούλια που εκπροσωπούν τόσο τον εργοδότη όσο και τα συμφέροντα των εργαζομένων είναι υπεύθυνα για την διατήρηση των κατάλληλων προτύπων στον χώρο εργασίας [19]. Η πρακτική είναι τόσο εδραιωμένη που όταν χτύπησε η πανδημία, οι Γερμανοί δεν ανησυχούσαν τόσο για το αν οι εργαζόμενοι είχαν το δικαίωμα να συμμετάσχουν στον καθορισμό των συνθηκών στον χώρο εργασίας, όσο για το αν το δικαίωμα αυτό ήταν επαρκώς προστατευμένο [20] εφόσον οι απαραίτητες συναντήσεις πραγματοποιούνταν μέσω τηλεδιάσκεψης.

Όταν οι εργαζόμενοι έχουν μικρό λόγο στον καθορισμό των συνθηκών στους χώρους εργασίας, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι τρομακτικά. Η αμερικανική βιομηχανία συσκευασίας κρέατος προσφέρει μια προειδοποιητική ιστορία. Η COVID-19 διέσχισε σφαγεία και μονάδες επεξεργασίας κρέατος, όπου οι εργαζόμενοι ήταν κολλημένοι δίπλα-δίπλα στις γραμμές παραγωγής. Οι ομοσπονδιακές και πολιτειακές ρυθμιστικές Αρχές και οι ιδιοκτήτες εγκαταστάσεων συσκευασίας κρέατος αγνόησαν τα παράπονα [21] από εργαζομένους και συνδικάτα. Αντ' αυτού, οι εταιρείες φέρεται να προσέφεραν στους υπαλλήλους τους «μπόνους υπευθυνότητας» για να συνεχίσουν να εμφανίζονται στην εργασία τους και τιμώρησαν εργαζόμενους [22] για απουσίες από προγραμματισμένη βάρδια. Σύμφωνα με μια έκθεση του Ιουλίου από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention) [23], το 9% όλων των εργαζομένων στη μεταποίηση κρέατος σε πολιτείες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, είχαν προσβληθεί από COVID-19, και από αυτούς που διαγνώστηκαν, το 87% προήλθε από φυλετικές ή εθνοτικές μειονοτικές ομάδες.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο απο την πηγή (foreignaffairs.gr - hellenic edition)