Σε παγίδα αρνητικού πληθωρισμού και ανεργίας η Ευρώπη

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Φωτιές ανάβουν στην Ευρώπη τα στοιχεία για την ανεργία και τον πληθωρισμό επιβεβαιώνοντας τους φόβους για αργή ανάκαμψη. Τα μέτρα που έχουν λάβει οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συγκράτησαν την αύξηση της ανεργίας αλλά τα εισοδήματα των νοικοκυριών μειώνονται με αποτέλεσμα η καταναλωτική δαπάνη και η ζήτηση, να παραμένουν σε υποτονικά επίπεδα.

Τα επιδοτούμενα κρατικά προγράμματα κατάφεραν μεν να περιορίσουν την αύξηση του ποσοστού ανεργίας στο 7,9% τον Ιούλιο, από 10% που εκτιμάται ότι θα είχε ανέλθει αν δεν είχαν ληφθεί μέτρα, ωστόσο η ανεργία συνέχισε να κινείται ανοδικά, ενώ τα μέτρα είναι προσωρινού χαρακτήρα και σε κάποιες χώρες θα αρχίσουν να αποσύρονται. Αυξάνεται επομένως ο κίνδυνος που έχει επισημάνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για σημαντική αύξηση της ανεργίας το χειμώνα και στις 10 Σεπτεμβρίου η Κριστίν Λαγκάρντ θα κληθεί να δώσει απαντήσεις για το πώς σκοπεύει να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

Στο απόγειο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, η ανεργία στην Ευρωζώνη έφτασε λίγο πάνω από το 12%, ενώ μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-2009 βρέθηκε πάνω από το 10%. Θα κινηθεί η ΕΚΤ στο δρόμο που χάραξε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, βάζοντας στον πυρήνα της αποστολής της – δίπλα στη σταθερότητα των τιμών - την επίτευξη βιώσιμης απασχόλησης ; Θα αλλάξει κατεύθυνση σε ό,τι αφορά τον στόχο 2% του πληθωρισμού ;

Η Λαγκάρντ έχει απέναντί της το λόμπι των κεντρικών τραπεζιτών που πιστεύουν ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί είναι αρκετά και δεν θα πρέπει να εφαρμοστούν πλήρως, αλλά να παραμείνουν διαθέσιμα για περίπτωση ανάγκης, όπως τα 1,3 τρισ. ευρώ του QE Πανδημίας. Συνεπώς θα είναι δύσκολο να πειστεί το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ να ανακοινώσει νέα μέτρα τόσο νωρίς, πόσω μάλλον την επέκταση του QE. Αρκετοί αναλυτές, ωστόσο, ερμήνευσαν τα λόγια του επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, ως σινιάλο για νέα μέτρα. Ο Λέιν είπε απευθυνόμενος στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, ότι ενδεχόμενος εφησυχασμός θα δυσκολέψει πολύ το έργο της ΕΚΤ.

Η ING, από την πλευρά της, εκτιμά πως όσο τα προγράμματα μειωμένης εργασίας παραμένουν σε ισχύ η ανεργία είναι δύσκολο να φτάσει πολύ ψηλά και το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχίσει να κινείται ανοδικά αλλά με αργό ρυθμό. Παρ’ όλα αυτά, η τάση παραμένει ανοδική και τα στοιχεία για τον πληθωρισμό επιβεβαιώνουν ότι η τρέχουσα κρίση είναι αποπληθωριστική. Ο αναλυτής του ελβετικού επενδυτικού οίκου Pictet, Φρεντερίκ Ντουκροζέ, εκτίμησε ότι η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να ξεφύγει από την παγίδα των αποπληθωριστικών επιπτώσεων τουλάχιστον για τα επόμενα τρίμηνα και η ΕΚΤ θα αυξήσει κατά 500 δισ. ευρώ το QE Πανδημίας έως το τέλος του έτους.

Τα επίσημα στοιχεία που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα έδειξαν ότι πληθωρισμός υποχώρησε σε αρνητικό έδαφος τον Αύγουστο στο -0,2%, ενώ ακόμη και ο δομικός πληθωρισμός που δεν συνυπολογίζει τα πιο ευμετάβλητα στοιχεία όπως π.χ. την ενέργεια, γκρεμίστηκε στο 0,4% τον Αύγουστο από 1,2% τον Ιούλιο.

Επομένως η ΕΚΤ έχει κάθε λόγο να εξετάζει νέα μέτρα για την τόνωση της δραστηριότητας και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι διεργασίες στη Φρανκφούρτη είναι έντονες. Το πιθανότερο σενάριο πάντως είναι η Λανγκάρντ να κρατήσει στάση αναμονής τον Σεπτέμβριο και να ανακοινώσει νέα μέτρα τον Οκτώβριο, αξιολογώντας τα νέα οικονομικά στοιχεία.

Αν συγκρίνει κάποιος τα στοιχεία για την ανεργία στην Ευρωζώνη με τα αντίστοιχα στοιχεία για τις ΗΠΑ μέσα στην πανδημία, το πρώτο συμπέρασμα στο οποίο θα καταλήξει είναι ότι η Ευρώπη δεν βίωσε την τρομακτική και απότομη αύξηση του αριθμού των ανέργων, όπως συνέβη στην αμερικανική οικονομία. Σε αυτό έπαιξαν καθοριστικό ρόλο τα επιδοτούμενα προγράμματα που εφάρμοσαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα η ανεργία να έχει αυξηθεί κατά μόλις 0,7% στη Γηραιά Ήπειρο κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Στο β’ τρίμηνο του 2020 ο αριθμός των απασχολούμενων στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 2,8% που είναι η μεγαλύτερη πτώση που έχει καταγραφεί και αντιστοιχεί σε 4,5 εκατομμύρια πολίτες, οι οποίοι και έχασαν τη δουλειά τους. Όμως την ίδια ώρα η αμερικανική οικονομία έφτασε να χάνει περίπου 30 εκατομμύρια θέσεις εργασίας πριν αρχίσει να ανακάμπτει. Είναι όλα αυτά αρκετά για να «αναγκάσουν» την ΕΚΤ να αλλάξει προσανατολισμό και να… μιμηθεί τη διπλή αποστολή της Fed ;

Πηγή: liberal.gr