Εξελίξεις στις Διεθνείς Αγορές

Οι μετοχές των τεχνολογικών κολοσσών παραμένουν το καλύτερο στοίχημα για τους επενδυτές, όπως υποστηρίζει η Goldman Sachs διά στόματος του επικεφαλής της για τις παγκόσμιες μετοχές, Πίτερ Οπενχάιμερ, τονίζοντας ότι μπορούν συνεχίσουν να οδηγούν την τρέχουσα ανοδική αγορά, ακόμη και όταν εξακολουθεί να υπάρχει ο βραχυπρόθεσμος κίνδυνος της διόρθωσης. Ο Οπενχάιμερ ο οποίος θεωρείται από τους γκουρού της Wall Street, συμβουλεύει τους πελάτες του να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη τους στις μετοχές της τεχνολογίας, παρά τις πρόσφατες απώλειες. “Πιστεύουμε ότι ο μετασχηματισμός αυτός της οικονομίας και των χρηματιστηριακών αγορών έχει ακόμη δρόμο να διανύσει”, αναφέρει ο Οπενχάιμερ σε σημείωμα προς τους πελάτες. Ο μεγαλύτερος βραχυπρόθεσμος κίνδυνος για την αισιόδοξη εκτίμηση της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας σχετικά με την τεχνολογία και τη συνολική ανοδική φάση της αγοράς, είναι εάν η οικονομική ανάκαμψη αργήσει να έρθει, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε διόρθωση του χρηματιστηρίου έως και 10%, σύμφωνα με τον Οπενχάιμερ. (εδώ)
Το σημείο που θα πρέπει να σταθούμε, είναι η επισήμανση του κ. Οπενχάιμερ: “Πιστεύουμε ότι ο μετασχηματισμός αυτός της οικονομίας και των χρηματιστηριακών αγορών έχει ακόμη δρόμο να διανύσει”. Εκτιμούμε ότι είναι από τις καλύτερες διατυπώσεις των όσων συμβαίνουν αυτούς τους μήνες στις οικονομίες και τις αγορές.

***

(Η αντίθετη άποψη) Αν αγοράσετε αυτήν τη στιγμή μετοχές των ΗΠΑ, σημαίνει ότι θα πληρώσετε περίπου 23 δολάρια για κάθε δολάριο κέρδους των επιχειρήσεων του S&P 500 – το υψηλότερο της τελευταίας 10ετίας. Η αποτίμηση του δείκτη Nasdaq 100, στις 34 φορές τα κέρδη, είναι η υψηλότερη εδώ και πάνω από μια 15ετία. Αυτά τα νούμερα έχουν περιέργως συνδεθεί με τα μεγαλύτερα ονόματα, στα οποία έχουν συρρεύσει οι επενδυτές. Οι πέντε μεγαλύτερες αμερικανικές μετοχές –Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet και Facebook– αντιπροσωπεύουν πλέον σχεδόν το 25% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του S&P 500 ενώ ο φθηνότερος λόγος τιμών προς κέρδη μεταξύ των "Big Five" είναι περίπου 30. Η Tesla, που δεν είναι ακόμη ενταγμένη στον S&P 500, διαπραγματεύεται 10.000 φορές τα κέρδη. (εδώ)

***

Στο σημείο αυτό, θέλουμε να ενθέσουμε, ακόμη μία “αλήθεια” που μάθαμε στα χρηματιστήρια, σ’ αυτά τα 30 χρόνια της περιήγησής μας στους χώρους αυτούς: Αντίθετα από τα περισσότερα -ή σχεδόν όλα- τα πράγματα στη ζωή μας, μία επένδυση στο χρηματιστήριο, σε κάποια στιγμή, θα σου δώσει την απάντηση αν η αρχική σου ενέργεια ήταν σωστή ή λάθος. Δηλαδή, τη στιγμή μιας (φυσιολογικής) ρευστοποίησης, ο επενδυτής γνωρίζει, αν η απόφαση αγοράς που κάποτε πήρε, ήταν σωστή ή λάθος.

***

Επί του συγκεκριμένου θέματος, των συγκεκριμένων εταιριών υψηλής τεχνολογίας (FAAGM), έχουμε αναφερθεί συχνά και έχουμε πάρει θέση. Οι εταιρίες αυτές υπήρξαν πρωτοπόρες και μεταβάλλουν τον κόσμο που ξέραμε, προς μία νέα εποχή. Και βέβαια δε μπορούν να αποτιμηθούν αφού, αντίθετα από μία μεγάλη βιομηχανική εταιρία (για παράδειγμα, για την Coca Cola, γνωρίζουμε ποιό θα είναι το αντικείμενό της σε 5 χρόνια από σήμερα, αλλά και το τί περίπου θα πουλάει και θα κερδίζει. Μπορούμε να υποθέσουμε το ίδιο και για μία εταιρία τεχνολογίας; Μπορούσε κάποιος, το 2005, να φανταστεί πώς θα είναι η Google το 2010; Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά των εταιριών τεχνολογίας, σε σχέση με τις εταιρίες βιομηχανίας. Αυτή τη διαφορά προσπαθήσαμε να επισημάνουμε στο τεύχος Ιουλίου (Νο 218), όταν χαρακτηρίζαμε τον Dow Jones, ως έναν “γηρασμένο δείκτη”. Συνεπώς, ας μη βιαζόμαστε να μετράμε με τις σχέσεις Ρ/Ε και με τα παραδοσιακά εργαλεία που μετρούσαμε μέχρι σήμερα. Και αν στις μικρές, τις καινούργιες μετοχές τεχνολογίας, υπάρχει σήμερα η αβεβαιότητα για το εάν θα πετύχουν, αυτή η αβεβαιότητα είναι σημαντικά μειωμένη στις μεγάλες, τις καθιερωμένες εταιρίες. Αυτό αγοράζουν οι επενδυτές. Την είσοδό τους στο μέλλον: στις μελλοντικές εταιρίες, στις μελλοντικές αγορές. Βέβαια, πολλοί αγοράζουν, επειδή κάποιοι άλλοι αγοράζουν με ενθουσιασμό. Είναι και αυτή μια μέθοδος. Μια μορφή κερδοσκοπίας, που, μέσα στο χρόνο, εξομαλύνει τις μεγαλύτερες κινήσεις των αγορών.

***

Το παγκόσμιο εμπόριο τείνει να ανακάμψει από το πλήγμα της πανδημίας ταχύτερα από όσο ανέκαμψε μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Στην εκτίμηση αυτή προέβη το γερμανικό Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία. Όπως τόνισε ο πρόεδρος του ινστιτούτου Γκάμπριελ Φελμπερμάιρ, τα προϊόντα που φορτώνονται για να εξαχθούν επιστρέφουν ήδη σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα στα οποία επανήλθαν ένα και πλέον έτος μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers. Ο ίδιος πρόσθεσε πως “η τρέχουσα κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη σε σύγκριση με πριν από μία δεκαετία”. Οι εκτιμήσεις του Ινστιτούτου του Κιέλου είναι πιο αισιόδοξες από εκείνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που προ ημερών χαρακτήρισε «υπερβολικά αισιόδοξες» τις προβλέψεις όσων μιλούν για ταχύτατη ανάκαμψη μέσα στο επόμενο έτος. Την αισιοδοξία του συμμερίζεται, πάντως, μερικώς το ΔΝΤ, η γενική διευθύντρια του οποίου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, μίλησε για «επιστροφή του εμπορίου». (εδώ)

***

Θεωρείται δεδομένο ότι η κρίση του κορωνοϊού θα έχει αρνητική επίδραση στις τράπεζες. Άγνωστο παραμένει ωστόσο ποιες συνέπειες θα έχει η πανδημία στο ύψους των κόκκινων δανείων και αν αυτά είναι σε θέση να πυροδοτήσουν μια νέα τραπεζική κρίση. Σε δυσοίωνη πρόβλεψη του Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας Λάιμπνιτς IWH (www.iwh-halle.de), αναφέρεται ότι, ακόμα και αν η Γερμανία καταφέρει να ξεπεράσει σχετικά εύκολα την οικονομική ύφεση, δεκάδες τράπεζες θα χρεοκοπήσουν. Η έκθεση των ειδικών εκτιμά ότι σε περίπτωση που χιλιάδες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις δεν θα είναι πλέον σε θέση να εξυπηρετήσουν τις πιστώσεις που έλαβαν τότε τα κόκκινα δάνεια θα απειλήσουν την ύπαρξη πολλών γερμανικών τραπεζών. Το αισιόδοξο σενάριο του οικονομικού ινστιτούτου προβλέπει 6% κόκκινα δάνεια αν η γερμανική οικονομία ορθοποδήσει γρήγορα, ενώ το απαισιόδοξο μέχρι και για 28%. Το αισιόδοξο σενάριο τοποθετεί την αξία των κόκκινων δανείων στα 127 δισεκατομμύρια ευρώ και το απαισιόδοξο στα 624 δισ. ευρώ. Σε περίπτωση μάλιστα που υπάρξει και δεύτερο lockdown οι απώλειες από μη εξυπηρετούμενα δάνεια μπορεί και να διπλασιαστούν.
Βεβαίως, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι, ακόμη και αν οι τράπεζες διασωθούν από την αυξημένη ρευστότητα που έχει εισρεύσει στο σύστημα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το πρόβλημα του υπερδανεισμού και της κακής χρηματοοικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων, θα εξακολουθήσει να υπάρχει, απλά θα “κρύβεται” κάτω από το χαλί. Παράλληλα, πρέπει να γνωρίζουμε ότι, παρόμοια προβλήματα δε θα αντιμετωπίσει μόνον η Γερμανία, αλλά η κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή ακόμη και η κάθε χώρα του κόσμου. Η ρευστότητα που εισρέει στο σύστημα, είναι πολύ πιθανό απλά να αναβάλλει την “έκρηξη”.

***

Η Berkshire Hathaway Inc., μία από τις μεγαλύτερες επενδυτικές εταιρίες στον κόσμο, που διευθύνεται από τον Warren Buffett, πρόσθεσε την εταιρία παραγωγής χρυσού, Barrick Gold Corp. στο χαρτοφυλάκιό της κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους, προκαλώντας άνοδο στην τιμή της μετοχής, αλλά και στο πολύτιμο μέταλλο. Στο παρελθόν, ο Buffett, ο δισεκατομμυριούχος πρόεδρος της Berkshire, αρνιόταν να επενδύσει σε πολύτιμα μέταλλα αφού, κατά την άποψή του, αυτά δεν είναι παραγωγικά.

***

Η υποχώρηση του δολαρίου κατά τους τελευταίους μήνες -η οποία είναι ήδη σημαντική- απέναντι σε ένα καλάθι διεθνών νομισμάτων είναι απόρροια της πολιτικής που ακολούθησαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve) έχει πει το δικό της “θα κάνω ό,τι χρειαστεί” για να στηρίξει την αμερικανική οικονομία, και έχει υιοθετήσει μία άκρως επεκτατική νομισματική πολιτική, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν σκοπεύει να αυξήσει σύντομα τα ουσιαστικά μηδενικά επιτόκια του δολαρίου και ότι θα ανεχθεί την επιτάχυνση του πληθωρισμού. Ο συνδυασμός αυτός ενθαρρύνει κάθε προσδοκία για περαιτέρω υποχώρηση του αμερικανικού  του νομίσματος, δημιουργώντας μάλιστα και προσδοκίες για περαιτέρω υποχώρησή του, προσδοκίες που αναφέρουν ότι, το αμερικανικό νόμισμα μπορεί να υποτιμηθεί απέναντι στα βασικά διεθνή νομίσματα κατά 5% έως 10% στους επόμενους μήνες, δηλαδή, να κινηθεί ανάμεσα στο εύρος των 1,24 έως 1,30 δολαρίων για ένα ευρώ. Είναι κάτι που έχει ξανασυμβεί -και μάλιστα συνέβη κατά τη διάρκεια της προηγούμενης χρηματοοικονομικής κρίσης, στο 2008 - κατά τα προηγούμενα χρόνια (δείτε εδώ) και συνεπώς, αυτές οι νομισματικές διακυμάνσεις, δεν είναι κάτι που εκπλήσσουν, ιδιαίτερα όταν “τεκμηριώνονται” από τα νομισματικά δεδομένα.
Η υποχώρηση του δολαρίου ευνοεί τις αμερικανικές εξαγωγές καθιστώντας τα αμερικανικά προϊόντα φθηνότερα στον έξω κόσμο. Αυτή ήταν, άλλωστε, και η επιχειρηματολογία του Ντόναλντ Τραμπ, όταν τασσόταν κατά του “υπερβολικά” ισχυρού δολαρίου. Παράλληλα, καθώς οι περισσότερες ασιατικές χώρες έχουν τα νομίσματά τους προσδεδεμένα με το δολάριο, η υποτίμηση του δολαρίου ευνοεί και τις δικές τους εξαγωγές, κάτι που θα σημάνει ταχύτερη και μεγαλύτερη ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου. Όμως, σε μία τέτοια εξέλιξη, θα πρέπει να αναμένεται η απάντηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία -μέχρι σήμερα- τηρεί στάση αναμονής.

***

Κατά το τελευταίο διάστημα, κυκλοφόρησε η άποψη ότι, η συνεχιζόμενη άνοδος των αγορών των ΗΠΑ, έχει οδηγήσει σε αρκετά υψηλά επίπεδα τις αποτιμήσεις των αμερικανικών μετοχών και ότι, οι ευρωπαϊκές αγορές μπορούν να αποτελέσουν μία καλή “διέξοδο” για τους επενδυτές. Μάλιστα, κορυφαίοι επενδυτικοί όμιλοι, από την BlackRock έως τη Manulife Investment να αυξάνουν τις τοποθετήσεις τους, παρά το γεγονός ότι οι αγορές της Γηραιάς Ηπείρου παραμένουν στα επίπεδα που βρίσκονταν τον Ιούνιο. “Εάν κάποιος εξετάσει τους πιθανούς μελλοντικούς κινδύνους θα διαπιστώσει ότι η Ευρώπη είναι μία πιο ήρεμη περιοχή σε σύγκριση με ΗΠΑ, Βρετανία και Κίνα”, εκτιμά ο Πήτερ Τσάτγουελ, επικεφαλής επενδύσεων στη Mizuho International, μιλώντας στο Bloomberg. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εισροές κεφαλαίων στο Vanguard FTSE Europe ETF έφθασαν σχεδόν στα 500 εκατ. δολάρια από τις αρχές Αυγούστου, ο οποίος είναι ο καλύτερος μήνας από τις αρχές του τρέχοντος έτους, ενώ τον Ιούνιο η BlackRock αναβάθμισε σε “overweight” τη σύστασή της για τις ευρωπαϊκές μετοχές ανακοινώνοντας, ταυτόχρονα, μείωση των τοποθετήσεων σε αμερικανικές. (εδώ)
Κατά την άποψή μας, οι εκτιμήσεις αυτές είναι λανθασμένες. Ουδείς εγκαταλείπει μια πραγματικά καλή μετοχή -με επιβεβαιωμένα θεμελιώδη στοιχεία- επειδή ανέβηκε αρκετά, για να πάει σε κάποια, της οποίας η οικονομική ανάπτυξη και οι προοπτικές υστερούν. Το ίδιο συμβαίνει και με τις αγορές. Η Ευρώπη, ως ήπειρος και ως οικονομικός χώρος, είναι γηρασμένοι χώροι, των οποίων η οικονομική ανάπτυξη βρίσκεται σε ρυθμό πτώσης, εδώ και δεκαετίες. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι η υστέρηση των χρηματιστηριακών αγορών τους. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές έχουν να πετύχουν νέο ιστορικό ανώτερο ρεκόρ επί δεκαετίες. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Ο επενδυτής πρέπει να ακολουθεί τους “καλύτερους”, στις πλέον υποσχόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, υπό την προϋπόθεση βέβαια της ομαλής λειτουργίας των χρηματιστηριακών τους αγορών. Και οι ΗΠΑ, είναι ένα τέτοιο μέρος -ίσως το κυριότερο σήμερα στον κόσμο.