Οι επισημάνσεις

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Οι επισημάνσεις

Οι αγορές, όπως κάνουν πάντα, προεξοφλούν τον τερματισμό της πανδημίας, μέσω των εμβολίων που έχουν ήδη δημιουργηθεί ή μέσω αυτών που θα δημιουργηθούν στο προσεχές μέλλον. Προς το παρόν, οι αγορές, δεν ενδιαφέρονται για τα προβλήματα διανομής που θα προκύψουν. Εκτιμούν ότι, με κάποιο τρόπο, αυτά θα λυθούν. Τα ζητήματα της πανδημίας, θα απασχολούν -με φθίνοντα ρυθμό- τις αγορές, έως ότου γίνουν οι πρώτοι εμβολιασμοί. Στη συνέχεια, η πανδημία, θα εξαφανιστεί -ως θέμα ενασχόλησης- από τα χρηματιστήρια, πολύ νωρίτερα από την εξαφάνιση (ή τη σημαντική μείωση) του κορωνοϊού από τις κοινωνίες. Βεβαίως, απέχουμε πολύ από το σημείο αυτό. Όμως, για τις αγορές, τα πράγματα έχουν ξεκινήσει να οδεύουν προς αυτό. Και συνεπώς, ορθά κάνουν και προεξοφλούν την εξέλιξη.

***

Επειδή όμως οι κοινωνίες δε λειτουργούν όπως οι αγορές, ας δούμε μερικά στοιχεία για τον covid-19. Έως και την 17η Νοεμβρίου, έχουν υπάρξει 78.825 κρούσματα και 1.228 θάνατοι. Και στις δύο κατηγορίες, οι μισές περιπτώσεις καταγράφησαν εντός του Νοεμβρίου. Το ανησυχητικό όμως είναι ότι, τα μοντέλα εξέλιξης της πανδημίας (εδώ) δείχνουν ότι η πανδημία θα διατηρήσει τα έντονα χαρακτηριστικά της και τα θύματα θα αυξηθούν κατά το μήνα Δεκέμβριο, ενώ -ανάλογα με τα αποτελέσματα των περιοριστικών μέτρων- δυσοίωνα είναι τα μηνύματα για τους πρώτους μήνες του νέου έτους. Αυτό σημαίνει ότι, είναι πολύ πιθανό, τα περιοριστικά μέτρα να συνεχιστούν και στους επόμενους μήνες με αρνητικές συνέπειες στην κοινωνία και την οικονομία.
Μπορείτε να παρακολουθείτε τα σταστιστικά στην εξέλιξη της πανδημίας, στην καθημερινή στήλη “Covid-19 Report”, που εδώ και μερικές μέρες έχουμε καθιερώσει (εδώ).

***

Όπως είχαμε αναφέρει και στο προηγούμενο τεύχος -και όπως σήμερα πολλοί επισημαίνουν, στο θέμα του εμβολίου κατά του Covid-19, υπάρχουν τέσσερις φάσεις: η ανακάλυψη - η δημιουργία - η διανομή - ο εμβολιασμός (δείτε εδώ). Κάθε φάση είναι εξίσου κρίσιμη και θα πρέπει όλες να είναι επιτυχείς, για να πετύχει η μάχη κατά του ιού. Υπεύθυνες για τις πρώτες δύο φάσεις, είναι οι φαρμακευτικές εταιρίες και διάφοροι εθνικοί και διεθνείς οργανισμοί. Για την τρίτη και τέταρτη φάση όμως, υπεύθυνη είναι -κατά κύριο λόγο- η Κυβέρνηση. Και θα πρέπει να υπάρξει ένας σοβαρός σχεδιασμός για την υλοποίησή τους. Αυτό το ζήτημα αυτό δε θα πρέπει να εμπλακεί στον κομματικό ανταγωνισμό, η πρότασή μας είναι να δημιουργηθεί μία διακομματική επιστημονική επιτροπή, η οποία θα συμμετέχει και θα παρακολουθεί την υλοποίηση της προετοιμασίας και την εκτέλεση των φάσεων. Επειδή το συνολικό έργο θα είναι πολύ δύσκολο -και δεν είναι βέβαιο ότι θα πετύχει.

***

Όλες αυτές οι εξελίξεις, πέραν από τις υγειονομικές επιδράσεις επί του πληθυσμού, στον δημοσιονομικό τομέα σημαίνουν περαιτέρω αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος, το οποίο θα ξεπεράσει το 10% του ΑΕΠ (έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 2,8% πέρυσι) και το (φανερό) χρέος θα υπερβεί το 215% του τρέχοντος ΑΕΠ. Και μιλάμε για “φανερό” χρέος, επειδή, όπως έχουμε εξηγήσει και στο τεύχος 217 (δείτε εδώ), υπάρχει και ένα “μη-φανερό” χρέος, που αφορά στους δεδουλευμένους και μη λογιστικοποιημένους τόκους από το χρέος της χώρας προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και κράτη, το οποίο αυτά τα χρόνια βρίσκεται σε περίοδο χάριτος. Το πώς θα επιλυθεί ο νέος δημοσιονομικός εκτροχιασμός, θα είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που θα απασχολήσουν την πολιτική και την οικονομία, από τους πρώτους μήνες του νέου έτους.

***

Αποφεύχθηκαν τα επεισόδια και οι ταραχές που πολλοί -δικαιολογημένα- είχαν προβλέψει μετά τις αμερικανικές εκλογές. Και αυτό ήταν μία μεγάλη ανακούφιση για τις αγορές. Και καθώς αυτά δεν έγιναν τις πρώτες μέρες, είναι μάλλον απίθανο να υπάρξει κάποια αναταραχή στο επόμενο διάστημα. Βεβαίως, ο τελικός νικητής των εκλογών στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τις διαδικασίες του Συντάγματος, θα αποσαφηνιστεί -και τυπικά-, μεταξύ 8 έως 14 Δεκεμβρίου. Αν ο κ. Τραμπ συνεχίσει να αρνείται, στην πράξη, την αποδοχή της ήττας του και συνεχίζει να δημιουργεί κωλύματα στη διαδικασία μεταβίβασης της εξουσίας, τότε θα υπάρχει πραγματικό πρόβλημα, το οποίο ίσως “ενοχλήσει” και τις αγορές. (εδώ)

***

Καθώς, κατά τη διάρκεια της κρίσης, το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών ενισχύει τις οικονομίες τους, οι δυσλειτουργίες και οι πτωχεύσεις που προκαλεί η πανδημία, προς το παρόν δε γίνονται αισθητές. Όμως, θα γίνουν, όταν η περίοδος των ενισχύσεων τελειώσει. Και τότε θα φανεί το “βουνό” των “κόκκινων” δανείων που συσσωρεύονται στις ευρωπαϊκές τράπεζες, υπολογιζόμενου ύψους περίπου € 1,4 τρισεκατομμυρίων. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι, τα κεφάλαια πολλών τραπεζών θα εξαντληθούν και ότι θα απαιτηθεί κρατική βοήθεια για την αναδιάρθρωσή τους. Αυτό σημαίνει ακόμη ένα πρόβλημα για τον ήδη ταλαιπωρημένο ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο, αλλά και ενδεχόμενη “διάχυση” του προβλήματος αυτού προς τις χρηματοοικονομικές αγορές. Είναι ακόμη νωρίς για να φανεί, αλλά είναι επίσης βέβαιο ότι, κάποια στιγμή, θα το βρούμε μπροστά μας.

***

Διάφορα άρθρα με τίτλους όπως ”πώς να επενδύσετε εν μέσω αβεβαιότητας” είναι ο αγαπημένος τύπος άρθρων χρηματοοικονομικών περιοδικών και sites, αυτή την περίοδο, αφού οι τέτοιοι τίτλοι είναι “πιασάρικοι”, κερδίζουν αναγνώστες και φέρνουν “κλικς”. Στην ουσία, σχεδόν όλα λένε τα ίδια πράγματα, ενώ λίγο διαφωτίζουν για το πώς πραγματικά να επενδύσετε εν μέσω αβεβαιότητας.
Η δική μας προσέγγιση είναι διαφορετική και βασίζεται στη ρήση ότι, “ουδείς έχει ποτέ την ανάγκη να αγοράσει”! Και η ρήση αυτή είναι τόσο, μα τόσο πραγματική. Για σκεφτείτε το. Πολλοί, συχνά, σε δύσκολες περιστάσεις, έχουν την ανάγκη να πουλήσουν, για να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα που θα εισπράξουν για κάτι σημαντικό και επείγον. Όμως, ποτέ δεν είχε κάποιος την ανάγκη να αγοράσει. Και αφού δεν έχει την ανάγκη να αγοράσει, γιατί να το κάνει σε στιγμές αβεβαιότητας; Η ζωή είναι μεγάλη και δίνει πολλές ευκαιρίες. Ευκαιρίες όπου το περιβάλλον είναι θετικό και η βεβαιότητα είναι μεγάλη, ή έστω, μεγαλύτερη απ’ ότι συνήθως. Τότε είναι μια καλή περίοδος για κάποιον να επενδύσει ή να κερδοσκοπήσει. Στην αβεβαιότητα, καλύτερα να κάθεται στην άκρη και να περιμένει, το σωστό καιρό, την ευ-καιρία.  Διαβάστε ένα παλαιότερο άρθρο του ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ, για το “Θεό Καιρό” (εδώ). Τον “Θεό του Χρηματιστηρίου”, όπως τον χαρακτηρίσαμε εμείς.

***

Συχνά, όταν θέλεουμε να κάνουμε διαχρονικές συγκρίσεις του Γενικού Δείκτη, συγκρίνουμε μία σημερινή τιμή του Γενικού Δείκτη (έστω τις 600 ή τις 700 μονάδες), με την ίδια τιμή του Δείκτη πριν από 25 ή 30 χρόνια. Τις ίδιες συγκρίσεις, συχνά κάνουμε και εμείς, λανθασμένα όμως. Εκτιμούμε ότι θα πρέπει να ξεχάσουμε τη διασύνδεση του Γενικού Δείκτη του σήμερα και την αποτίμησή του κοντά στις 600 μονάδες, με το Γενικό Δείκτη και τις 600 μονάδες του 1990. Σήμερα πρόκειται για έναν διαφορετικό δείκτη (διαφορετικά δομημένο, διαμορφωμένο και υπολογιζόμενο. Σήμερα έχουμε έναν εντελώς διαφορετικό “χρηματιστηριακό χάρτη”, με εντελώς διαφορετικές εταιρίες -οι οποίες έχουν άλλη διάρθρωση και άλλη δομή λειτουργίας- και με έναν τραπεζικό κλάδο πλήρως απαξιωμένο, μεταλλαγμένο και με διαφορετικό ρόλο στην οικονομία. Παράλληλα, έχουμε μία διαφορετική διεθνή επενδυτική κοινότητα, με άλλες πρακτικές και άλλα ενδιαφέροντα, σε ένα διεθνές επενδυτικό περιβάλλον, που έχει αλλάξει δραματικά. Επίσης έχουμε μία εντελώς διαφορετική οικονομία (άλλο νόμισμα, άλλη διάρθρωση δαπανών και εσόδων, άλλες δημοσιονομικές πρακτικές) σε ένα κράτος, επίσης διαφορετικό και πρόσφατα χρεοκοπημένο. Με άλλα λόγια, τα πάντα είναι διαφορετικά. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες, με τον τρόπο που συντίθενται και υπολογίζονται, δημιουργούνται για να συγκρίνουν -με εγκυρότητα- χρονικές περιόδους που δεν απέχουν σημαντικά μεταξύ τους. Οι ιστορικές αναδρομές -όπως η διασύνδεση που επιχειρούμε παραπάνω- δε δείχνουν κάποια πραγματική κατάσταση, αλλά απλά, επισημαίνουν το μέγεθος της οπισθοδρόμησης του ελληνικού Κράτους και της ελληνικής οικονομίας, η οποία, μετά τη χρεοκοπία της, ξεκίνησε από μία νέα βάση, ένα νέο σημείο εκκίνησης.

***
Σε πρόσφατη μελέτη από οικονομολόγους του παραρτήματος της κεντρικής τράπεζας (Federal Reserve Bank) του Σαν Φρανσίσκο και του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, μελετώνται οι επιπτώσεις 19 πανδημιών του παρελθόντος, από τον 14ο έως τον 20ο αιώνα, στα επιτόκια. Από τη μελέτη προκύπτει ότι, οι πανδημίες προκαλούν πτωτικές τάσεις στα επιτόκια, ακόμη και για διάστημα 20 ετών μετά τον τερματισμό τους. Με βάση τα στοιχεία των εξεταζόμενων περιόδων, αποδεικνύεται ότι, είκοσι χρόνια μετά από μία πανδημία, τα επιτόκια παραμένουν κατά 1,5% χαμηλότερα, απ’ ότι θα ήταν αν δεν είχε προηγηθεί η πανδημία. Βεβαίως, η πανδημία του Covid-19 δεν είναι απόλυτα συγκρίσιμη με τις πανδημίες της πανούκλας, ή της ισπανικής γρίπης, επειδή προκαλεί το θάνατο σε λιγότερους νέους. Όμως, ακόμη και αν η επίδραση στα επιτόκια, δεν είναι του προαναφερόμενου μεγέθους, θα είναι εξ’ ίσου σημαντική, δεδομένου του χαμηλού επιπέδου στο οποίο, αυτά, ήδη βρίσκονται.
Η πανδημία, επιδρά στα επιτόκια, με διάφορους τρόπους. Ένας απ’ αυτούς είναι ότι προκαλεί την τάση για αύξηση της αποταμίευσης από τα νοικοκυριά. Όπως αποδεικνύεται παντού, τα περιοριστικά μέτρα (lockdonws) ωθούν ανοδικά την τάση για αποταμίευση, τόσο λόγω της αδυναμίας να ξοδέψει κάποιος χρήματα, όσο και λόγω της αύξησης του αισθήματος της εργασιακής ανασφάλειας που νιώθει ο πληθυσμός. (Δείτε σχετικό άρθρο εδώ. Δείτε τη μελέτη εδώ).

***
Σύμφωνα με τη μελέτη “The annual Asia Power Index” του LOWY INSTITUTE, η οποία κατατάσσει 26 κράτη, η Κίνα πλησιάζει τις ΗΠΑ ως η πιο ισχυρή χώρα που επηρεάζει τον Ασία-Ειρηνικό, καθώς ο χειρισμός της πανδημίας Covid-19 από την Αμερική μειώνει τη φήμη της, σύμφωνα με μελέτη. Οι ΗΠΑ διατήρησαν τη θέση τους ως η κορυφαία υπερδύναμη της περιοχής, όμως, το προβάδισμα των 10 μονάδων που είχε σε σχέση με την Κίνα πριν από δύο χρόνια, έχει μειωθεί στο μισό. Οι ΗΠΑ έχασαν το κύρος τους λόγω της κακής ανταπόκρισής τους στην πανδημία, τις πολλαπλές εμπορικές διαφορές και τις κινήσεις του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για απόσυρση από πολυμερείς συμφωνίες και οργανισμούς.  (δείτε τη μελέτη εδώ)

***
Η αναβολή -ή ακόμη και η ματαίωση- της δημόσιας εγγραφής της κινεζικής Ant, ύψους 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων -της μεγαλύτερης μέχρι σήμερα στον κόσμο- μας δείχνει τις αντιδράσεις του κινεζικού κράτους, απέναντι στην επέλαση της τεχνολογίας και στις ανακατατάξεις που αυτή προκαλεί.
***

Η εικόνα του τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, να περιφέρεται μέσα στην Αμμόχωστο, θα πρέπει να μας υπενθυμίσει ότι, ακόμη και στον κόσμο του 2020, το “δίκαιο”, τελικά δεν κρίνεται στους διπλωματικούς οργανισμούς, αλλά στα πεδία των μαχών. Και ότι τελικά, το “δίκαιο”, το έχει πάντα αυτός που νικά. Όμως, για να νικήσεις, θα πρέπει να είσαι ισχυρός. Δηλαδή, να έχεις μία ισχυρή οικονομία, μία αποφασισμένη κοινωνία και συνεκτικές συμμαχίες.

***

Ο Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος, της Τιτάν, που απεβίωσε πρόσφατα, ήταν μία μεγάλη προσωπικότητα. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στην Τιτάν, αναβάθμισε και μετάλλαξε την εταιρία και τη μετέφερε σε τρεις ηπείρους. Παράλληλα, προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες ευρύτερα στην κοινωνία, στη βιομηχανία και την οικονομία, έχοντας διατελέσει μεταξύ άλλων, Πρόεδρος του ΣΕΒ, ιδρυτικό μέλος και Επίτιμος Πρόεδρος του ΙΟΒΕ, όπως και ιδρυτικό μέλος του ALBA Graduate Business School.  (εδώ)

***
Σύμφωνα με νομοσχέδιο που κατέθεσε η Κυβέρνηση, στις ανώνυμες εταιρείες που ιδρύονται ή αυξάνουν το μετοχικό τους κεφάλαιο, επιβάλλεται τέλος 1 τοις χιλίοις, υπολογιζόμενο επί του μετοχικού κεφαλαίου ή επί του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου αντιστοίχως υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Νομίζαμε ότι τέτοια μέτρα ανήκαν στο παρελθόν και ότι, στο εξής, θα καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Κάνουμε βήματα προς τα πίσω.

***
Το lockdown, επηρέασε και την ημερομηνία κυκλοφορίας του παρόντος τεύχους του Χ&Α. Όλοι οι συνεργάτες, εργαζόμαστε πλέον από τα σπίτια μας και αυτό μας αποσυντόνισε αρκετά. Παράλληλα όμως, οι σημαντικές εξελίξεις της αγοράς κατά το τελευταίο διάστημα, μας ανάγκασαν να αλλάξουμε μεγάλο τμήμα της ύλης που είχε ήδη γραφεί. Εν τούτοις, προσπαθήσαμε να ενημερώνουμε έγκαιρα τους συνδρομητές μας, με άρθρα και emails, όπως άλλωστε έχουμε δεσμευτεί ότι θα κάνουμε, όταν θα  υπάρχει λόγος.


Επιστροφή στα περιεχόμενα
Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ)
Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ

Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα: