Χρηματιστήριο: BULL market - BEAR market. Η προέλευση των όρων

Οι επενδυτές και οι δημοσιογράφοι, καθημερινά χρησιμοποιούν τους όρους “bull market” και “bear market” για να περιγράψουν τη βραχυχρόνια ή τη μακροχρόνια φάση την οποία διανύει μια αγορά. Πολλοί τους χρησιμοποιούν, ακόμη και για να περιγράψουν μία ανοδική ή πτωτική συνεδρίαση, κάνοντας λόγο για τους “ταύρους” που κερδίζουν την μάχη ή για “αρκούδες” που αντεπιτίθενται.

Πολύ συχνά μάλιστα οι γλαφυρές αυτές αναλύσεις συνοδεύονται με εικόνες και αναπαραστάσεις των περήφανων αυτών άγριων ζώων, με γνωστότερη ίσως αυτή του “επελαύνοντα ταύρου” του Arturo Di Modica (φωτο άρθρου). Το χάλκινο αυτό άγαλμα κοσμεί την οδό του Broadway στην Νέα Υόρκη λίγο πιο δίπλα από την Wall Street και αποτελεί σύμβολο χρηματιστηριακής αισιοδοξίας και ευμάρειας. Πώς προέκυψε όμως η χρήση αυτων των ζώων για την περιγραφή τέτοιων τεχνικών θεμάτων;

Ξεκινώντας, καλό θα ήταν να διασαφηνίσουμε πρώτα τί σημαίνουν αυτοί οι όροι, σε επίπεδο βιβλιογραφίας. Κατά τον δημοφιλέστερο ορισμό λοιπόν, μια αγορά βρίσκεται σε πτωτική φάση ή αλλιώς bear market όταν οι τιμές του δείκτη αναφοράς της (benchmark index) κλείσουν 20% χαμηλότερα από το πιό πρόσφατο υψηλό που είχε πραγματοποιήσει. Αντίθετα μια ανοδική φάση, γνωστή και ως bull market, ξεκινά όταν οι τιμές του δείκτη αναφοράς κλείσουν 20% υψηλότερα από το πιο πρόσφατο χαμηλό.

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό οι φάσεις εναλλάσσονται μεταξύ τους ενω ορίζονται ως ανοδικές ή πτωτικές με αρκετή καθυστέρηση. Αυτό γίνεται γιατί μόνο μια αντιστροφή της πορείας των τιμών μπορεί να μας ορίσει το τέλος της προηγούμενης φάσης καθώς και το ποιο ήταν το ακραίο σημείο της (κορυφή ή πυθμένας). Να σημειωθεί πως για μικρότερης έκτασης εναλλαγές τάσης χρησιμοποιούνται όροι όπως διόρθωση (correction) και pullback.

Αφού ξεκαθαρίσαμε το τι σημαίνουν αυτοί οι όροι ας δούμε τώρα γιατί χρησιμοποιούμε αυτά τα ζώα για να περιγράψουμε εναλλαγές στην τάση των τιμών καθώς και πότε ξεκίνησε αυτή η χρήση; Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι όλα ξεκίνησαν από την πρακτική των μεσαζόντων στο εμπόριο δερμάτων αρκούδας να πωλούν δέρματα που δεν είχαν ακόμα παραλάβει από τους κυνηγούς, “σπεκουλάροντας” στη μελλοντική πτώση των τιμών. Έτσι γεννήθηκε η φράση “αυτός πουλάει το δέρμα της αρκούδας πριν κάποιος την πιάσει” και ουσιαστικά περιέγραφε αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ώς short selling ή σορτάρισμα. Κατα τα φαινόμενα λοιπόν, η αρκούδα προϋπήρχε του ταύρου στην αργκό του εμπορίου, η οποία αργότερα μεταφέρθηκε στην αργκό της Wall Street.

Για το πως επικράτησε η χρήση του όρου bull market (δηλαδή αγοράς ταύρου) μάλλον θα πρέπει να πάμε πίσω στον ύστερο μεσαίωνα και τις οργανωμένες μάχες άγριων ζώων που διεξάγονταν προς τέρψιν του κοινού. Η χρήση των αρκούδων σε αυτούς τους αγώνες τότε ήταν διαδεδομένη και ένας από τους εντυπωσιακότερους αντιπάλους τους ήταν σίγουρα οι ταύροι. Τα δύο αυτά ογκώδη και δυνατά ζώα προσέφεραν ιδιαίτερα εντυπωσιακές μάχες για το κοινό της εποχής.