VIX: Ο δείκτης του “φόβου” των αγορών - Η πορεία του κατά το 2020

Κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει, ότι στις αρχές του 2020, η σχεδόν τέλεια ηρεμία που επικρατούσε στις αγορές, θα κλονιζόταν από το ξέσπασμα μιας παγκόσμιας πανδημίας, η οποία θα οδηγούσε, τις χρηματιστηριακές αγορές, σε κατάσταση πανικού σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα 

Ο δείκτης CBOE VIX (εδώ), είναι ένας δείκτης μεταβλητότητας της αμερικανικής αγοράς (ευρέως γνωστός και ως δείκτης “φόβου”) και υπολογίζεται από τις επί μέρους μεταβλητοτητες ενός μεγάλου αριθμού options του δείκτη S&P-500. Σε πρακτικό επίπεδο, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι όταν οι τιμές του δείκτη ανεβαίνουν, αυξάνεται η μεταβλητότητα της αγοράς και όταν οι τιμές του δείκτη υποχωρούν, η μεταβλητότητα τείνει να μειωθεί. 

Στην πράξη, η μεταβλητότητα της αγοράς αυξάνεται όταν οι τιμές των μετοχών υποχωρούν. Και αυξάνεται ακόμη πιο έντονα, όταν οι τιμές των μετοχών υποχωρούν με ταχύτητα και ένταση. Για το λόγο αυτό βλέπουμε ότι, σε πτωτικές περιόδους οι τιμές του VIX αυξάνονται και εκτοξεύονται όταν η πτώση των τιμών των μετοχών γίνεται με μεγάλη ταχύτητα. 

Από την πλευρά μας, θεωρούμε πως μια ένδειξη που σηματοδοτεί ότι οι αγορές κινούνται ομαλά και χωρίς φόβο, είναι μια καταγραφη του δείκτη μεταξύ 12 με 18 μονάδες. Επίπεδα πάνω από το επίπεδο των 18 με 20 μονάδων καλλιεργούν το αίσθημα ότι “κάτι συμβαίνει” στις αγορές.

Το έτος 2020 ξεκίνησε με τον δείκτη VIX να κινείται γύρω από το επίπεδο των 12 με 13 μονάδων, κοντά στα χαμηλά στα χαμηλά του επίπεδα, καθώς οι επενδυτές ανέμεναν ότι η χρηματιστηριακή αγορά θα συνεχίσει την ανοδική πορεία με ομαλότητα. Σημειώνεται ότι, κατά το μεγαλύτερο μέρος των ετών από το 2012 έως και το 2019, οι τιμές του VIX παρέμεναν γύρω από τις 15 μονάδες, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Η ηρεμία άρχισε να εξασθενίζει τον Φεβρουάριο και κατέρρευσε ακαριαία τον Μάρτιο όταν η πανδημία ανάγκασε τις οικονομίες να βάλουν “λουκέτο”, ενώ οδήγησε τους δείκτες σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Σε εκείνο το χρονικό σημείο, ο δείκτης VIX “εκτοξεύτηκε” ψηλά, δείχνοντας το πόσο είχε αυξηθεί η μεταβλητικότητα, η ένταση και ο φόβος, στις αγορές. Το υψηλότερο σημείο, που έφθασε ο δείκτης VIX, κατά το 2020 ήταν την 16 Μαρτίου, όπου έκλεισε στις 82,69 μονάδες. Η τελευταία φορά που έφτασε σε τέτοιο επίπεδο ήταν στο αποκορύφωμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν ο δείκτης αυξήθηκε στα 80,86 την 20 Νοεμβρίου 2008

Προκειμένου, να αποτραπεί μια πιο έντονη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση από την εξάπλωση του Covid, η Fed, παρενέβει επιθετικά, τροφοδοτώντας τις αγορές με άφθονο χρήμα. Ωστόσο,τα εξαιρετικά επιθετικά μέτρα που έλαβε για τη στήριξη των χρηματοπιστωτικών αγορών ανέβασαν τον δείκτη VIX, στις 40 περίπου μονάδες, την 11/6/2020, μετά την ανακοίνωση της, για επέκταση της αγοράς ομολόγων και αναθεώρηση, στο -6,5% του ΑΕΠ το δ΄ τρίμηνο του 2020 (εδώ). Αντίστοιχα συνέβει και την 3/9/2020, όπου ο δείκτης έφθασε τις 33,6 μονάδες. Λίγες μέρες πριν την ανακοίνωση της Fed για διατήρηση των επιτοκίων στο ίδιο επίπεδο, επέκταση της αγοράς ομολόγων και αναθεώρηση της πτώσης του ΑΕΠ, το γ΄τρίμηνο του 2020, στο  -3,7% (εδώ).

Την νευρικότητα των αγορών πυροδότησαν επίσης και οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, με τον δείκτη να κορυφώνει την 28/10/2020, όπου ξεκίνησε η διαδικασία ψηφοφορίας (εδώ).
Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών και την είδηση για την εύρεση του εμβολίου κατά του Covid 19, περίπου στα μέσα του Νοεμβρίου, ο δείκτης Vix κυμάνθηκε στο εύρος των 25 έως 20 μονάδων και την 31/12/2020 έκλεισε στις 22,75 μονάδες, ενώ αυτήν την στιγμή (20/1/2021, 11:00 π.μ) βρίσκεται στις 22,48 μονάδες, μια ανάσα μακριά από αυτό, που εμείς, θεωρούμε “ηρεμία” για τις αγορές.
Όμως, ακόμη η κατάσταση δεν έχει ηρεμήσει. Η ηρεμία στις αγορές θα αποκατασταθεί μόνον όταν ο δείκτης VIX βρεθεί κάτω από το επίπεδο των 18 μονάδων.