Προσδεθείτε! Ο δείκτης VIX προοιωνίζεται μια περίοδο υψηλής μεταβλητότητας των τιμών (ανάλυση τιμών 1990-2021)

Ο πίνακας του παρόντος άρθρου επικαιροποιήθηκε με τα στοιχεία έως και την 8/6/2022, ενόψει άρθρου, στο τεύχος 241, εδώ.

Με το δείκτη VIX και τη σημασία του, έχουμε ασχοληθεί σε αρκετές περιπτώσεις, έτσι ώστε οι περισσότεροι γνωρίζουν τί είναι, πώς παράγεται και τί σημαίνει (για συνδέσμους, δείτε στο τέλος του άρθρου) και τί σημαίνουν οι διακυμάνσεις του.

Στην παρούσα μελέτη, θέλουμε να ερευνήσουμε τη διασπορά των τιμών του δείκτη από το 1990 μέχρι και σήμερα, μέσα σε συγκεκριμένα κλιμάκια τιμών του και να δούμε εάν μέσα από τη διασπορά αυτή, μπορούμε να διακρίνουμε τις περιόδους κατά τις οποίες η μεταβλητότητα των τιμών μειώνεται και περιόδους κατά τις  οποίες αυξάνεται, αλλά και το εάν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των περιόδων αυτών.

Μία περίοδος με χαμηλή μεταβλητότητα στις τιμές σημαίνει μειωμένο κίνδυνο στην αγορά και αυξημένες πιθανότητες για την αγορά να κινηθεί ανοδικά. Αντίθετα, μία περίοδος με υψηλή μεταβλητότητα, σημαίνει αυξημένες μεταβολές των τιμών και αυξημένο κίνδυνο στην αγορά. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα και την πτώση των τιμών, όμως, η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει ότι, η αυξημένη μεταβλητότητα, στις περισσότερες περιπτώσεις συνοδεύεται από πτώση.

Από την παράθεση των τιμών του δείκτη VIX για ένα διάστημα 32 ετών (1990-2021) σε κλιμάκια τιμών, ανά έτος, μπορούμε να διακρίνουμε τις φάσεις της αμερικανικής αγοράς, ανάλογα με τη μεταβλητότητά της, καταστάσεις που βεβαίως επέδρασαν και στις διακυμάνσεις των τιμών στις υπόλοιπες διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές.

Δείτε τον πίνακα σε περιβάλλον excel, εδώ.

Αν θεωρήσουμε ότι τιμές του VIX από 10 έως 15, αντικατοπτρίζουν καταστάσεις μιας πολύ χαμηλής μεταβλητότητας, ενώ τιμές από 15 έως 20, αντικατοπτρίζουν καταστάσεις μιας χαμηλής και χωρίς υψηλό επίπεδο κινδύνου, μεταβλητότητα, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η περίοδος 1991-1996, υπήρξε σχετικά ήπια για τις αμερικανικές αγορές, αλλά και χωρίς έντονες διακυμάνσεις και για τις υπόλοιπες αγορές όλου του κόσμου. Ειδικά για τον δείκτη S&P, διαπιστώνουμε ότι, με εξαίρεση το 1991, η διακύμανση (υπολογίζεται μεταξύ της υψηλής και της χαμηλής τιμής του δείκτη κατά τη διάρκεια του έτους)

Η κατάσταση δείχνει να αλλάζει από το 1997 και ιδίως κατά το 1998. Και όντως, είναι η περίοδος όπου σημειώνονται σοβαρές οικονομικές εξελίξεις στη ΝΑ Ασία, που έχουν σαν αποτέλεσμα την κατάρρευση πολλών επενδυτικών εταιριών, βίαιες μεταβολές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες και μία τεράστια νευρικότητα στις χρηματιστηριακές αγορές. Παρά το ότι, το 1998 έκλεισε με υψηλά κέρδη (+26,67%), η διακύμανση της αγοράς υπήρξε (για τους όρους της δεκαετίας του 1990, η οποία χαρακτηρίζεται από μέτρια μεταβλητότητα) υψηλή.

Η υψηλή μεταβλητότητα διατηρείται ως το 2003. Κατά την περίοδο εκείνη, τα κύρια χαρακτηριστικά της αμερικανικής αγοράς ήταν το “σπάσιμο” της φούσκας των “dot-com”, η ήπια ύφεση του 2001 και ο πόλεμος του Κόλπου. Κατά την περίοδο αυτή, παρατηρούμε ότι η διασπορά των τιμών του VIX “μετακινείται” ρος υψηλότερα κλιμάκια τιμών. είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τα χρόνια αυτά, η πλειοψηφία των τιμών κλεισίματος του VIX βρίσκεται πάνω από το 20, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις τιμών που ξεπερνούν το 40.

Η αγορά εισήλθε σε μία φάση χαμηλής μεταβλητότητας από τα μέσα του 2003, φάση που διήρκεσε μέχρι το φθινόπωτο του 2007.  Οι τιμές του VIX σπάνια κινήθηκαν πάνω από το όριο του 20.

Η διετία 2008 - 2009, υπήρξε από τις πλέον “βίαιες” της ιστορίας της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς. Οι διακυμάνσεις ήταν πολύ μεγάλες, η απώλεια του 2008 υπήρξε η μεγαλύτερη μεταπολεμική απώλεια του S&P, οι τιμές του VIX κινούνταν συχνά πάνω από το 30, ενώ σημειώνονται δύο περιπτώσεις με την τιμή του να κλείνει σε τιμές πάνω από το 80.

Στα χρόνια μετά το 2009, η αγορά “ηρεμεί” και οι τιμές του VIX υποχωρούν. Ο δείκτης S&P καταγράφει 6 χρόνια ανόδου. Στον πίνακα, παρατηρούμε τη “συγκέντρωση” των τιμών, μεταξύ του 10 και του 20, ενώ η διακύμανση του Δείκτη είναι πολύ χαμηλή. Η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε ως και το 2019. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μεταξύ του 2008 και του 2019, οι τιμές του VIX, κατά το 84,3% των συνεδριάσεων κυμάνθηκαν μεταξύ του 9 και του 25. Ο δείκτης S&P πέτυχε απόδοση 258%, ενώ η μέση ετήσια διακύμανσή του ήταν μόλις 26,37%.

Η κατάσταση άλλαξε δραματικά μέσα στο 2020, όταν οι τιμές του VIX διακυμάνθηκαν μεταξύ του 10 και του 20, μόλις κατά το 14,1% των συνεδριάσεων (και αυτές στην αρχή του έτους), ενώ στο 85,9% των συνεδριάσεων, οι τιμές κυμάνθηκαν πάνω από το 20. Παρά την άνοδο του S&P κατά 16,26%, η διακύμανση (διαφορά μεταξύ υψηλού και χαμηλού), έφτασε στο 67,9%.

Το ίδιο “νευρικά” ξεκίνησε και το 2021. Ήδη, κατά τον πρώτο μήνα του έτους, δεν έχουν ακόμη καταγραφεί τιμές χαμηλότερες του 20.

Η γενική παρατήρηση από τον πίνακα αυτόν είναι πως, όταν η αμερικανική αγορά εισέλθει σε φάση “νευρικότητας”, αυτό δεν είναι μία κατάσταση που διαρκεί μόνο για μερικούς μήνες, αλλά μία φάση που υπερβαίνει το έτος και συχνά ακόμη και τα δύο έτη. Και αυτό είναι πάρα πολύ χρήσιμο να το γνωρίζουμε.

Η “νευρικότητα” στις αγορές λειτουργεί όπως λειτουργεί μια φλεγμονή στο ανθρώπινο σώμα: Δημιουργείται για διάφορους λόγους και σε κάποια στιγμή κορυφώνεται. Όμως, ακόμη και μετά την αντιμετώπισή της, το αίσθημα του πόνου καταλαγιάζει σιγά - σιγά, ενώ και πάλι υπάρχουν στιγμές κορύφωσης. Η θεραπεία επέρχεται σιγά σιγά, μέσα από μία διαδικασία μειούμενης όχλησης του σώματος, ενώ, η ευαισθησία και ο κίνδυνος “υποτροπής” παραμένουν για αρκετό χρονικό διάστημα.

Δηλαδή, οι πιθανότητες είναι υψηλές ώστε και το 2021 να είναι ένα “νευρικό” έτος, με υψηλή μεταβλητότητα στις τιμές και μεγάλες διακυμάνσεις, ενώ πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος “υποτροπής” ή επανεμφάνισης τους προβλήματος με άλλα αίτια.

Η εξέλιξη αυτή, αν επιβεβαιωθεί, θα επηρεάσει σημαντικά και τις υπόλοιπες διεθνείς αγορές και -βεβαίως- μεταξύ αυτών και την ελληνική.

Συνεπώς, ας “προσδεθούμε”! Οι πιθανότητες να είναι “ανώμαλος” ο δρόμος μπροστά μας, είναι αρκετά υψηλές!

Διαβάστε επίσης:

Ο δείκτης μεταβλητότητας – VIX (εδώ), Ο δείκτης VIX σε τιμές κάτω του 20 - Οι αγορές σε φάση ομαλών διακυμάνσεων (εδώ), VIX: Ο δείκτης του “φόβου” των αγορών - Η πορεία του κατά το 2020 (εδώ), Ten things everyone should know about the VIX (εδώ), VIX (Wikipedia) (εδώ), VIX - Yahoo Finance (εδώ).

Γιάννης Σιάτρας

Επιστροφή στα περιεχόμενα (εδώ)