"Πονοκέφαλος" το έλλειμμα στις ΑΠΕ παρά το "χαράτσι" στους παραγωγούς

Εκτεθειμένοι στον κίνδυνο νέων χαρατσιών παραμένουν οι παραγωγοί ΑΠΕ, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του τέως υπουργού ενέργειας κ Χατζηδάκη, καθώς νέα μελέτη για τη ΡΑΕ εκτιμά ότι μπορεί να εμφανιστούν και πάλι ελλείμματα στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ.

Mόνο αν επιβεβαιωθούν οι πλέον αισιόδοξες προβλέψεις, ώστε τα διορθωτικά μέτρα που έχουν ληφθεί να αποδώσουν τα αναμενόμενα και μαζί με μία «ένεση» 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και χωρίς κάποιο νέο σοκ στην οικονομία –όπως πχ μία αλλαγή στην πορεία της πανδημίας- θα μπορέσει ο ΕΛΑΠΕ να έχει θετικό ισολογισμό, κι αυτό από το 2023 και μετά.

Σύμφωνα με μελέτη της Afry για τη ΡΑΕ αναφορικά με τη βιωσιμότητα του Ειδικού Λογαριασμού, το κύριο σενάριο λέει ότι από το 2024 θα αρχίσει να βελτιώνεται η κατάσταση του ΕΛΑΠΕ. Η μελέτη υποστηρίζει ότι χωρίς τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από το ΥΠΕΝ το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ θα έφτανε σχεδόν σε ένα δισ. ευρώ έως το τέλος του 2022.

Στο βασικό σενάριο, βελτίωση αναμένεται στο σωρευτικό υπόλοιπο του ΕΛΑΠΕ από το 2024 με το έλλειμμα σε ετήσια βάση να φτάνει τα 164 εκατ. ευρώ από 339 την προηγούμενη χρονιά. Ωστόσο σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης, ακόμα και αν το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ σε ετήσια βάση μειωθεί μακροπρόθεσμα και φτάσει σε πλεόνασμα το 2030, ο Λογαριασμός θα έχει ήδη συσσωρεύσει έλλειμμα περί το 1.7 δισ. ευρώ το 2030. Στο δεύτερο σενάριο του stress test, το σωρευτικό έλλειμμα θα φτάνει το 2030 τα 4.2 δισ. ευρώ.

Κάνοντας αναφορά στα μέτρα που πήρε ο πρώην υπουργός ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, η μελέτη αναφέρει ότι έως το 2023 ο ΕΛΑΠΕ θα είναι οριακά ισοσκελισμένος με δυνατότητα παρουσίασης σωρευτικού πλεονάσματος 60 - 150 εκατ, ευρώ. Ωστόσο για να γίνει αυτό θα πρέπει να μην υπάρξει κανένα άλλο μεγάλο σοκ στην οικονομία, να πάρει όλη τη χρηματοδότηση που αναμένει η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης και να μην είναι χαμηλότερα απ’ όσο έχουν υπολογιστεί τα έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων.

Σημαντικό ρόλο επίσης θα παίξει και η έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κρήτη, καθώς αν βγει εκτός χρονοδιαγράμματος η διασύνδεση Κρήτης- Αττικής κινδυνεύουν να χαθούν τα 200 εκατ. ευρώ που θα περάσουν από τις ΥΚΩ στον ΕΛΑΠΕ. Ωστόσο, αν έρθουν όντως 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, τότε το σωρευτικό πλεόνασμα του Λογαριασμού θα φτάσει τα 388 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2024.

Η μελέτη χωρίζει τα μέτρα του ΥΠΕΝ σε κατηγορίες ανάλογα με τη βεβαιότητα των αποτελεσμάτων τους:

Στα «μέτρα υψηλού βαθμού βεβαιότητας» περιλαμβάνονται το «πράσινο τέλος» στο ντίζελ, οι εφάπαξ έκτακτες εισφορές προμηθευτών και παραγωγών ΑΠΕ και η νέα κατηγοριοποίηση των καταναλωτών που δικαιούνται μείωση του ΕΤΜΕΑΡ.

Στα «μέτρα μέτριου βαθμού βεβαιότητας», βρίσκονται το Ειδικό Τέλος Έκδοσης Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ, η αυξομείωση μεταξύ ΥΚΩ και ΕΤΜΕΑΡ και τα έσοδα από τα δικαιώματα ρύπων.

Η στροφή σε θετικό αποτέλεσμα γίνεται από το 2024, σύμφωνα με τη μελέτη, μετά από την έναρξη της διασύνδεσης με την Κρήτη. Αν αυτό συμβεί σύμφωνα με το πρόγραμμα, η Afry εκτιμάει ότι θα υπάρξει μεγάλη αύξηση στα έσοδα του ΕΛΑΠΕ κι έτσι μέσα στα επόμενα χρόνια θα μπορούσε σταματήσει η εισροή εσόδων από τη μείωση των ΥΚΩ (από το 2024) και από το τέλος στο ντίζελ (από το 2026).

Ποια διορθωτικά μέτρα προτείνονται

Οι συντάκτες της μελέτης προτείνουν ως λύση μεσοπρόθεσμα για αποφυγή περαιτέρω αύξησης του ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, τη θέσπιση τέλους προμηθευτή και την επιβολή έκτακτης χρέωσης για τους παραγωγούς ΑΠΕ, σταθερό κόφτη σε έργα Feed in Tariff και τέλος, την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ από τα δικαιώματα ρύπων.

Σε μία πιο μακροπρόθεσμη «βεντάλια» μέτρων, η έκθεση συστήνει  μεταξύ άλλων την εισαγωγή φόρου άνθρακα στη θέρμανση και στις μεταφορές (όπως συμβαίνει και στη Γερμανία) και τη δημιουργία «πράσινων πιστοποιητικών» με εθελοντική εισφορά από τους καταναλωτές (από τους μεγάλους έως και τους οικιακούς καταναλωτές) αλλά και προμηθευτές.

Στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων μέτρων η μελέτη προτείνει η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ να προσαρμόζεται ανάλογα με την πορεία του ΕΛΑΠΕ και τέλος οι παραγωγοί ΑΠΕ να έχουν την επιλογή να δεχθούν περικοπή στην ταρίφα αποπληρωμής ως αντάλλαγμα επέκτασης χρονικά της σύμβασης με τον διαχειριστή.

Υπενθυμίζεται ότι η ανακοίνωση των μέτρων για την κάλυψη του ΕΛΑΠΕ είχε φέρει σωρεία αντιδράσεων από μικρούς και μεγάλους παραγωγούς ΑΠΕ που διαφωνούσαν με τον χειρισμό του ΥΠΕΝ. Ωστόσο ο τέως υπουργός περιβάλλοντος και ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης μιλώντας στο στο πλαίσιο του 31ου Ετήσιου Συνέδριο “Greek Economic Summit” του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου είχε υπεραμυνθεί των μέτρων αυτών υποστηρίζοντας ότι δίνουν λύση στην αγορά των ΑΠΕ μακροπρόθεσμα.

Μιλώντας μάλιστα στη Βουλή ο Κ. Χατζηδάκης είχε πει πως η εφάπαξ έκτακτη εισφορά 6% για τους παραγωγούς ΑΠΕ βασίζεται στη δίκαιη μοιρασιά των βαρών της πανδημίας: «Με ποια λογική μπορεί κανείς να υποστηρίξει οι παραγωγοί ΑΠΕ να μην έχουν καμία συμβολή και καμία επιβάρυνση για το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ; Εμείς λέμε ότι σε αυτή τη συγκυρία με τη κρίση του κορονοϊού, πέραν των μέτρων που προανέφερα, θεσπίζουμε 6% εφάπαξ εισφορά για το 2020 στους παραγωγούς ΑΠΕ και 3 λεπτά του ευρώ επιβάρυνση με το πράσινο τέλος στο ντίζελ. Το πράσινο τέλος μπορεί να πηγαίνει στις ΑΠΕ, την ενεργειακή εξοικονόμηση, στην προστασία της φύσης. Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα χρειαστεί να χρησιμοποιείται για τα επόμενα χρόνια, μετά το 2022 για τις ΑΠΕ. Θα μπορεί καλώς εχόντων των πραγμάτων να χρησιμοποιείται και για τους άλλους σκοπούς που ανέφερα».