Οι "ψύλλοι" του Χρηματιστηρίου

Για πρώτη φορά στη ζωή μου, μπήκα στο κτήριο του Χρηματιστηρίου -στο παλαιό, της οδού Σοφοκλέους- τον Ιούνιο του 1989. Καθώς η εργασία μου ήταν πολύ κοντά σ’ αυτό, συχνά “πεταγόμουν” εκεί, στα διαλείμματα της δουλειάς μου.

Εκεί, γνώρισα αρκετούς από τους “τύπους” των επενδυτών, της εποχής εκείνης. Ο πιο συνηθισμένος τύπος επενδυτή, ήταν οι συνταξιούχοι -συχνά υπερήλικες- που είχαν κάρτα “συνδρομητή” του Χρηματιστηρίου και που περνούσαν τα πρωινά τους, μέσα στην αίθουσα της συνεδρίασης.

Μια κουβέντα που θυμάμαι από τότε, ήταν όταν ένας “παλιός” του χώρου, συνταξιούχος της ΔΕΗ -εγώ τότε ήμουν νέο παιδί- μου εξηγούσε για το πώς χρησιμοποιούσαν τον “Ηρακλή” (τη μετοχή της ΑΓΕΤ Ηρακλής -διεγράφη από το ΧΑ το 2016), ως μονάδα μέτρησης.

- Άκουσε να δεις Γιαννάκη. Πριν δύο χρόνια, με έναν Ηρακλή αγόραζες έναν Τιτάνα (η μετοχή της Τσιμεντοβιομηχανίας Τιτάν, η σημερινή TITC). Σήμερα θέλεις 2,5 Ηρακλήδες για έναν Τιτάνα.

Τη φράση αυτή, τη θυμάμαι μέχρι σήμερα. Κατάλαβα ότι, οι “παλιοί” χρησιμοποιούσαν τη μετοχή της ΑΓΕΤ Ηρακλής, μία από τις πιο δημοφιλείς και με υψηλή εμπορευσιμότητα τότε, ως μονάδα μέτρησης και ως μέσο για να μετρήσουν τις σχέσεις μεταξύ των μετοχών.

Σε μία επόμενη κουβέντα μας, ο συμπαθής συνταξιούχος μου εξηγούσε για το πώς κάποιοι “πηδούν” από τη μία μετοχή, στην άλλη, με βάση τη διαμόρφωση της σχέσης μεταξύ των τιμών τους. Αυτοί, μου εξήγησε, είναι οι “ψύλλοι”. Και συνήθως, επιλέγουν μια εταιρία και “πηδούν” μια στην κοινή και μια στην προνομιούχο της -την εποχή εκείνη οι περισσότερες μετοχές είχαν δύο κατηγορίες μετοχών, τις κοινές και τις προνομιούχες- ανάλογα με την εξέλιξη της μεταξύ τους σχέσης.

Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι η κοινή μετοχή της “Ξυλεμπορία” (χρημασιμοποιούμε παράδειγμα μετοχής που υφίσταται και σήμερα) είχε τιμή 100 δραχμές και η προνομιούχος, 80 δραχμές. Η μεταξύ τους διαφορά ήταν 20%. Το νούμερο αυτό έχει μεγάλη σημασία. Επειδή, μέσα στο χρόνο, οι σχέσεις μεταξύ κοινών και προνομιούχων μετοχών, εμφάνιζαν μία σχετική σταθερότητα. Με τον ίδιο τρόπο, οι μετοχές πολλών εταιριών, έχουν σταθερές σχέσεις τιμών, μεταξύ τους. Αυτό συνήθως συμβαίνει με τις μετοχές που ανήκουν στον ίδιο κλάδο. Βεβαίως, όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη “σταθερές”, δεν εννοούμε ούτε αιώνια, αλλά ούτε και μακροπρόθεσμα, αλλά μέσα σε ένα αρκετά “μετρήσιμο” χρονικό διάστημα. Και βεβαίως, ο επιμελής επενδυτής, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί το πώς και το γιατί μεταβάλλονται αυτές οι σχέσεις.

Επιστρέφοντας στο παράδειγμα της “Ξυλεμπορία”, αν κάποια στιγμή η τιμή της κοινής μετοχής ανέβαινε στις 105 δραχμές και η τιμή της προνομιούχου στις 100 δραχμές, τότε η προηγούμενη διαφορά είχε διαταραχθεί και είχε πάει στο 4,8%, από 20%. Τότε έλεγαν ότι “η κοινή έχει μείνει πίσω”. Και ο δραστήριος ψύλλος πουλούσε την προνομιούχο και αγόραζε την κοινή. Και όταν κάποια στιγμή η σχέση αποκαθίστατο γύρω από το 20% και κυρίως όταν ανέβαινε παραπάνω, πουλούσε την κοινή και “πηδούσε” στην προνομιούχο.

Ψύλλοι υπάρχουν και στη σημερινή εποχή, σε πολλές μετοχές (συνήθως ζεύγη μετοχών), αλλά και σε άλλες χρηματοοικονομικές αγορές (πιο συχνά συναντώνται στις αγορές νομισμάτων -υπάρχουν “ψύλλοι” που περνούν όλη τους τη ζωή “παίζοντας” τη σχέση ευρώ - δολαρίου). Στην πράξη, όλοι μας, σε κάποια στιγμή του χρηματιστηριακού μας βίου, έχουμε γίνει “ψύλλοι”, έστω και για λίγο. Ουδέν μεμπτό υπάρχει στο να είναι κάποιος “ψύλλος”. Άλλωστε, όπως οι βραχυχρόνιοι traders και κερδοσκόποι παίζουν έναν κρίσιμο και χρήσιμο ρόλο στην αγορά -αυτού του “εξισορροπιστή” των τιμών και των τάσεων- με τον ίδιο τρόπο και οι “ψύλλοι” εξισορροπούν τις προσωρινές διαταραχές των σχέσεων μεταξύ των τιμών.

Γιατί όμως θυμηθήκαμε τους “ψύλλους” σήμερα;

Επειδή, επί μέρες, δεν έχουμε δώσει απάντηση στο ερώτημα που θέσαμε αναφορικά με το εάν θα διατηρήσουμε τη μετοχή της Σαράντης (ΣΑΡ) στο χαρτοφυλάκιό μας, ή θα την αντικαταστήσουμε με τη μετοχή της Jumbo (ΜΠΕΛΑ).

Τα στοιχεία και για τις δύο εταιρίες είναι γνωστά και άλλωστε τις παρακολουθούμε σταθερά. Σε χθεσινή μας ανάρτηση, δημοσιεύσαμε μία εκτεταμένη ανάλυση - παρουσίαση για την Jumbo AE (εδώ).

Και οι δύο εταιρίες άντεξαν στη δεκαετή κρίση -μάλιστα, όχι απλά άντεξαν, αλλά υπερδιπλασίασαν το μέγεθός τους- και πετυχαίνουν εξαιρετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Οι μετοχές τους είχαν εντυπωσιακή πορεία και θεωρούνται ως “αμυντικές” μετοχές, παρά τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται. Βέβαια και το τελευταίο διάστημα εμφανίζουν υστέρηση (“έχουν μείνει πίσω”) αφού στη φάση αυτή, περισσότερο επιθετικά κινούνται οι μετοχές που είχαν υποχωρήσει κατά τη διάρκεια της δεκαετίας και οι οποίες σήμερα ανακάμπτουν λόγω του θετικού κλίματος -συχνά αναφέρουμε ότι στην “πλημμυρίδα”, όλες οι βάρκες ανεβαίνουν. Και οι δύο εταιρίες, εμφανίζουν πολύ θετικές -και επιβεβαιωμένες μέσα από προσεκτική ανάλυση- προοπτικές για τα επόμενα χρόνια.

Ποιά από τις δύο θα κρατήσουμε;

Ζήτησα από συνεργάτιδά μου να κατασκευάσει ένα διάγραμμα, όπου θα εμφανίζεται η σχέση των τιμών των δύο μετοχών. Δείτε το διάγραμμα:

Δείτε το διάγραμμα σε περιβάλλον ιστοσελίδας, εδώ.

Είναι αρκετά σύνθετο και, μάλλον, ασυνήθιστο. Πρέπει να σημειώσουμε ότι, ως αρχική ημερομηνία του διαγράμματος παίρνουμε την ημέρα που ξεκίνησε τη λειτουργία του το εκπαιδευτικό επενδυτικό χαρτοφυλάκιο του “απόλυτου συστήματος”, δηλαδή την 26/2/2019.

Την ημέρα εκείνη, η μετοχή της ΣΑΡ είχε € 7,20 και της ΜΠΕΛΑ €14,80. Η μεταξύ τους σχέση (14,8 / 7,2) ήταν 2,06.

Τί μας δείχνει το διάγραμμα αυτό;

α) Κατ’ αρχάς, μας δείχνει ότι η σημερινή σχέση είναι 1,75 (διαιρούμε τη σημερινή τιμή της ΜΠΕΛΑ με τη σημερινή τιμή της ΣΑΡ). Άρα, ως πρώτο συμπέρασμα λαμβάνουμε το ότι, στο συνολικό αυτό διάστημα, η ΣΑΡ, είχε καλύτερη “σχετική απόδοση” από τη ΜΠΕΛΑ.

Και για να θυμηθούμε την έκφραση του παλιού συνταξιούχου και θαμώνα του Χρηματιστηρίου, στις 26/2/2019, μία ΜΠΕΛΑ αγοραζόταν με 2,06 ΣΑΡ. Σήμερα, για μία ΜΠΕΛΑ χρειάζεται 1,75 ΣΑΡ.

Όταν η σχέση κινείται κάτω από το αρχικό 2,06, σημαίνει ότι καλύτερη απόδοση έχει η ΣΑΡ. Όταν κινείται παραπάνω απότο 2,06, σημαίνει ότι, στο διάστημα αυτό, καλύτερη απόδοση έχει η ΜΠΕΛΑ.

β) Όμως, εμείς αγοράσαμε στις 26/2/2019 (με σχέση 2,06) και πουλήσαμε, στο ξεκίνημα της κρίσης της πανδημίας, με σχέση 1,93 (ΜΠΕΛΑ: € 15,6 και ΣΑΡ: € 8,09). Άρα, από εκείνη την κίνηση, το ότι επιλέξαμε τη ΣΑΡ, μας οφέλησε.

γ) Στη δεύτερη κίνηση (αγοράσαμε στις 9/11/2020 και διατηρούμε το χαρτοφυλάκιο έως και σήμερα), επιλέξαμε και πάλι τη ΣΑΡ, με σχέση 1,60 (για μία ΜΠΕΛΑ, χρειάζονταν 1,60 ΣΑΡ). Σήμερα, η σχέση διαμορφώνεται στο 1,75. Δηλαδή, σ’ αυτή τη δεύτερη εξεταζόμενη φάση, ευνοείται (κατά περίπου 14%) η ΜΠΕΛΑ.

(Τις σχέσεις αυτές μπορείτε να τις δείτε στο διάγραμμα, βάζοντας τον κέρσορά σας πάνω στην καμπύλη).

Από το διάγραμμα, παρατηρούμε επίσης ότι, στο εξεταζόμενο διάστημα των 2 ετών και 2 μηνών, το διάστημα που η καμπύλη βρισκόταν πάνω από την (αρχική) σχέση του 2,06 είναι περίπου ίσο με το διάστημα που βρισκόταν κάτω απ’ αυτή.

Επίσης, παρατηρούμε ότι, η σχέση αυτή “βυθίστηκε” περισσότερο υπέρ της ΣΑΡ (έως και 31% περίπου), ενώ αυξήθηκε λιγότερο υπέρ της ΜΠΕΛΑ (περίπου έως και 14%), κάτι που σημαίνει ότι, αφού η σχέση κινήθηκε υπέρ της ΣΑΡ, στη συνέχεια η ΜΠΕΛΑ κινήθηκε επιθετικότερα. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι η ΜΠΕΛΑ, έχει μεγαλύτερη επιθετικότητα “beta” (δείτε και τους πίνακες του beta, εδώ).

Σε επίπεδο θεμελιωδών μεγεθών, για το διάστημα της τελευταίας 5ετίας, η ΣΑΡ εμφανίζει ΜΕΡΑ (μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης) στις πωλήσεις +7,13% και ΜΕΡΑ κερδών (μφ) +16,35%. Για δε το 2021, προβλέπουμε αύξηση των πωλήσεων κατά 10,5% και των κερδών (μφ) κατά +14,0% περίπου.

Η ΜΠΕΛΑ, στην τελευταία 5ετία, εμφανίζει ΜΕΡΑ πωλήσεων 2,52% (πρέπει όμως να λάβουμε υπόψη το καταστροφικό 2020) και ΜΕΡΑ κερδών 3,87%. Για δε το 2021 προβλέπουμε αύξηση των πωλήσεων κατά 13,8% και αύξηση των κερδών (μφ) κατά +14,0%, δηλαδή, στο ίδιο περίπου ποσοστό με τη ΣΑΡ.

Από τα παραπάνω, επιλέγουμε να διατηρήσουμε στο χαρτοφυλάκιό μας τη μετοχή της ΣΑΡ, καθ’ όσον έχει διαχρονικά χαμηλότερη διακύμανση (μικρότερο κίνδυνο) και “έχει μείνει πίσω” (δηλαδή έχει υστερήσει) κατά το διάστημα από το Νοέμβριο του 2020 έως και σήμερα. Παράλληλα, έχουμε υπόψη μας ότι, η μετοχή της ΣΑΡ διαχρονικά κινείται με έναν “περίεργο” τρόπο που χαρακτηρίζεται από μεγάλα διαστήματα σταθερότητας και ξαφνικά “ξεσπάσματα” προς ανώτερα επίπεδα τιμών. Εκτιμούμε ότι, κάποια στιγμή στο προσεχές μέλλον, θα υπάρξει το "παραδοσιακό ξέσπασμα" της ΣΑΡ.

Βεβαίως, πάντα έχουμε υπ’ όψη μας ότι, βασικός στόχος του επενδυτή δεν είναι η μεγαλύτερη δυνατή (maximum) επίδοση. Ο βασικός στόχος είναι να μη σημειώνει απώλειες στο κεφάλαιό του και διαχρονικά να πετυχαίνει κέρδη υψηλότερα από τα κέρδη του Γενικού Δείκτη. Η πρακτική αυτή, μέσα στη διάσταση του χρόνου, οδηγεί σε εξαιρετικά υψηλά κέρδη που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή του επενδυτή!

Το Χαρτοφυλάκιό μας, έχει πετύχει το ζητούμενο (δείτε εδώ). Κινείται σημαντικά ανώτερα του Γενικού Δείκτη (από την 26/2/2021 έως σήμερα έχει -με ελάχιστες κινήσεις- πετύχει απόδοση +70,02%, έναντι +29,0% του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου, χωρίς να βρεθεί με ζημιές ούτε για μία μέρα. Και αυτό το πετυχαίνει με ελάχιστες κινήσεις και χωρίς ειδικές γνώσεις για όσους το παρακολουθούν και χωρίς καθόλου άγχος, ενώ είναι σαφές ότι, σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου, θα υπάρξει έγκαιρο σήμα πώλησης (και εξόδου από την αγορά), όπως έγινε στο ξεκίνημα της κρίσης του κορωνοϊού, όταν το σήμα πώλησης δόθηκε στις 24/2/2020, στις 818 μονάδες.

Το άρθρο αυτό γράφτηκε για τις συνδρομητικές σελίδες του “απόλυτου συστήματος” του eurocapital.gr (εδώ), όπου τηρείται εκπαιδευτικό επενδυτικό χαρτοφυλάκιο μετοχών (δείτε τις αποδόσεις των χαρτοφυλακίων εδώ). Θεωρήσαμε όμως ότι, καθώς έχει έναν ευρύτερο επενδυτικό χαρακτήρα, θα έπρεπε να δημοσιευθεί με ελεύθερη πρόσβαση.

Γιάννης Σιάτρας