Αρχική | Χ&Α | Χ&Α - Επικαιρότητα | Τί διδάσκει η ιστορία για την περίοδο που ακολουθεί τις πανδημίες;

Τί διδάσκει η ιστορία για την περίοδο που ακολουθεί τις πανδημίες;

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Τί διδάσκει η ιστορία για την περίοδο που ακολουθεί τις πανδημίες;

Η πανδημία της χολέρας, στις αρχές της δεκαετίας του 1830, έπληξε τη Γαλλία με ιδιαίτερη ένταση. Μέσα σε ένα μήνα, εξαφάνισε σχεδόν το 3% των κατοίκων της γαλλικής πρωτεύουσας και τα νοσοκομεία κατακλύστηκαν από ασθενείς, με παθήσεις που αδυνατούσαν να εξηγήσουν οι γιατροί. Το τέλος της πανδημίας όμως, προκάλεσε μια οικονομική αναγέννηση, με τη Γαλλία να ακολουθεί τη Βρετανία σε μια βιομηχανική επανάσταση, ενώ παράλληλα μετέβαλε τους κανόνες δόμησης και αποχέτευσης, στο Παρίσι και σε ένα μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών πόλεων, εξέλιξη που τις βοήθησε να αποκτήσουν τη σημερινή τους όψη. Όμως, όπως γνωρίζει όποιος έχει διαβάσει τους “Άθλιους” του Βίκτωρος Ουγκώ, θα διαπιστώσει ότι, η πανδημία συνέβαλε επίσης σε ένα άλλο είδος επανάστασης: οι φτωχοί της πόλης, που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία, επαναστάτησαν εναντίον των πλουσίων, οι οποίοι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για να προφυλαχθούν, είχαν καταφύγει στα σπίτια τους στη γαλλική εξοχή. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε μία έντονη πολιτική αστάθεια, για αρκετά χρόνια μετά την πανδημία.

 

Σήμερα, παρά το ότι ο κορωνοϊός εξακολουθεί να μαίνεται σε αρκετές φτωχότερες χώρες, ο πλούσιος κόσμος βρίσκεται στο κατώφλι μιας μεταπανδημικής περιόδου ταχείας ανάπτυξης. Καθώς οι εμβολιασμοί μειώνουν τις νοσηλείες και τους θανάτους από τον ιό, οι κυβερνήσεις αίρουν τους περιορισμούς και η κατανάλωση αυξάνεται σημαντικά. Η τάση αυτή αναμένεται να διατηρηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι περισσότερες προβλέψεις συγκλίνουν ότι, η οικονομία των ΗΠΑ θα αναπτυχθεί, φέτος, με ρυθμό μεταξύ 6% έως 7%, δηλαδή σχεδόν πέντε ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες από την προ-πανδημική πρόβλεψη, που ήταν μόλις πάνω από 2%. Με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) των μεγαλύτερων οικονομικά κρατών να αναμένεται να σημειώσει θεαματική άνοδο για το 2021, οι οικονομολόγοι στρέφονται (και) στην ιστορία, ώστε να έχουν στη διάθεσή τους μία ακόμη οπτική γωνία για τις αναλύσεις τους, καθώς μια τόσο -διεθνώς- συγχρονισμένη ανάπτυξη δεν έχει συμβεί μετά από τη μεταπολεμική έκρηξη της δεκαετίας του 1950.

 

Συμβουλευόμενοι την ιστορία, διαπιστώνουμε ότι, όντως, μετά από περιόδους μεγάλων μη χρηματοοικονομικών αναταραχών, όπως είναι οι πόλεμοι και οι πανδημίες, το ΑΕΠ τείνει να αναπηδά γρήγορα, στα προηγούμενα επίπεδα.

Η ιστορία μας δείχνει τρεις συνέπειες που προκύπτουν από τις περιόδους αυτές: Πρώτο, οι πολίτες είναι ανυπόμονοι να επαναλάβουν πράγματα που έκαναν στο παρελθόν και να δαπανήσουν χρήματα. Δεύτερο, κατά τη διάρκεια των γεγονότων αυτών αναπτύσσονται νέες κατασκευαστικές τεχνικές ή μέθοδοι λειτουργίας των επιχειρήσεων. Τρίτο, την περίοδο των αναταραχών ακολουθεί μία περίοδος πολιτικών ανακατατάξεων, η οποία συχνά έχει σημαντικές οικονομικές επιδράσεις.

 

Ας δούμε πιο αναλυτικά. Η συμπεριφορά των πολιτών κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας, είναι σχεδόν όμοια με τη συμπεριφορά των πολιτών κατά τη διάρκεια παλαιότερων πανδημιών. Ο περιορισμός της κινητικότητάς τους, οδηγεί σε αύξηση των αποταμιεύσεων. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της ευλογιάς, το 1870 στην Αγγλία, οι αποταμιεύσεις των κατοίκων διπλασιάστηκαν. Το ίδιο συνέβη και στην Ιαπωνία κατά τον α’ Παγκόσιο Πόλεμο, αλλά και σε πολλά κράτη του κόσμου κατά τη διάρκεια της ισπανικής γρίπης του 1919-1920. Ενώ, κατά τη διάρκεια των ετών 1941 - 1945, οι αποταμιεύσεις στις ΗΠΑ έφτασαν στο 40% του ΑΕΠ. Σε όλες τις περιπτώσεις, όταν τελείωσαν οι έκτακτες καταστάσεις, υπήρξε ένα μεγάλο κύμα καταναλωτισμού, το οποίο συχνά συνοδευόταν και από αύξηση του πληθωρισμού.

 

Το δεύτερο μεγάλο μάθημα της ιστορίας στις μετά τις πανδημίες περιόδους είναι ότι, μεταβάλλεται η πλευρά της “προσφοράς” σε μία οικονομία. Στον απόηχο ακόμα του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και της ισπανικής γρίπης, η επιχειρηματικότητα γνώρισε μεγάλη άνθηση στις ΗΠΑ μετά το 1919 και δόθηκε ώθηση στις δραστηριότητες που είχαν ως στόχο το να βρουν κενά στην αγορά και να αναπτύξουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ένα άλλο στοιχείο είναι η διαφοροποίηση στις μεθόδους παραγωγής μετά από πανδημίες. Το 1920, ήρθε η αυτοματοποίηση σε επαγγέλματα όπως στον κλάδο των τηλεφωνητριών. Σήμερα, ο παραλληλισμός μπορεί να εντοπιστεί στο κομμάτι της περαιτέρω αυτοματοποίησης μέσω των ρομπότ, παρά τα ερωτηματικά που αναδύονται σχετικά με το εάν, οι εξελίξεις αυτές, στερούν από τους ανθρώπους θέσεις εργασίας.

Όμως, τα όσα υποφέρει μία κοινωνία κατά τη διάρκεια ενός πολέμου ή μιας πανδημίας, οδηγούν σε αλλαγή της στάσης των κυβερνήσεων, αλλά και των εργοδοτών απέναντι στους εργαζόμενους. Στις περιστάσεις αυτές, οι πολιτικοί παύουν να έχουν ως πρώτη προτεραιότητά τους τη μείωση του χρέους ή την επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και προσπαθούν να κρατήσουν την ανεργία σε χαμηλά επίπεδα. Παράλληλα, στις περιόδους μετά από πολέμους ή μετά από πανδημίες, παρατηρείται αύξηση της αμοιβής της εργασίας. Συνήθως όμως, παρά τις προσπάθειες των κυβερνήσεων, η αύξηση της ανισότητας μέσα στις κοινωνίες είναι αναπόφευκτη. Έτσι, ευθύς μόλις ο κίνδυνος της πανδημίας παρέλθει, η ένταση της ανισότητας προκαλεί κοινωνικές και πολιτικές πιέσεις. Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι, αυτές οι κοινωνικές αναταραχές συνήθως κορυφώνονται σε διάστημα δύο ετών από το τέλος της πανδημίας. Αυτό είναι ένα στοιχείο το οποίο θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας, έτσι ώστε να παρακολουθούμε, τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, με μια πιο ολοκληρωμένη οπτική, αφού, οι επιδράσεις της πανδημίας, δε θα λήξουν μόλις επιτευχθεί η “ανοσία της αγέλης”. Θα επιδρούν πολλαπλά και θα μεταβάλλουν πολλούς τομείς της καθημερινότητας, στη ζωή μας, στην οικονομία και στο σύνολο της χώρας μας.

Επιμέλεια κειμένου: Βασίλης Μοάτσος

 

Στοιχεία, από το άρθρο του economist.com, “What history tells you about post-pandemic booms”. (εδώ)


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text