Κλείνει ο κύκλος εξυγίανσης για την Εθνική

Αλλαγή σελίδας σηματοδοτεί για την Εθνική Τράπεζα η τιτλοποίηση Frontier, η ολοκλήρωση της οποίας θα οδηγήσει σε μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων της τράπεζας σε μόλις 2,1 δισ. ευρώ και τον αντίστοιχο δείκτη σε μονοψήφιο ποσοστό στα τέλη του 2021. Αυτό επισημαίνουν στη συνέντευξή τους στην «Κ» η γενική διευθύντρια Διαχείρισης Απαιτήσεων Εταιρικής και Λιανικής Τραπεζικής Φωτεινή Ιωάννου και ο βοηθός γενικός διευθυντής Στρατηγικών Εργασιών Κώστας Αδαμόπουλος, σημειώνοντας ότι ο κύκλος της εξυγίανσης για την ΕΤΕ θα κλείσει με μια μικρού μεγέθους τιτλοποίηση που θα ενταχθεί στον «Ηρακλή II». Η εξυγίανση επιτεύχθηκε χωρίς να επηρεαστούν τα κεφάλαια της Εθνικής Τράπεζας, η οποία θα έχει τον υψηλότερο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας των τελευταίων ετών.

– Πόσο σημαντική κρίνετε τη συναλλαγή Frontier και ποιες άλλες ενέργειες συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου σας για τη μείωση των κόκκινων δανείων;

Φ. Ιωάννου: Το Frontier αποτελεί τη μεγαλύτερη συναλλαγή που θα έχει πραγματοποιήσει η Εθνική και σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας μεγάλης προσπάθειας μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που γίνεται τα τελευταία χρόνια. Η μείωση αυτή επιτεύχθηκε μέσα από έναν συνδυασμό κινήσεων. Πρώτον, με έμφαση στη μη οργανική μείωση των NPEs, μέσα από μια σειρά πωλήσεων χαρτοφυλακίων όπως είναι το Frontier, ύψους 6,1 δισ. ευρώ. Δεύτερον, με τη συστηματική δουλειά που έγινε στην οργανική μείωση αυτών των δανείων, μέσω μεγάλου ύψους ρυθμίσεων, αλλά και ρευστοποιήσεων, με το επιτυχημένο προϊόν που προσφέρει η τράπεζα, το Split and Settle. Ενδεικτικά αναφέρω ότι, στην ΕΤΕ, μόνο τα δύο τελευταία χρόνια, ρυθμίστηκαν δάνεια 3 δισ. ευρώ. Στόχος μας είναι και πιστεύουμε ότι θα καταφέρουμε να μειώσουμε τα NPEs της τράπεζας σε μονοψήφιο ποσοστό έως το τέλος του 2021.

– Ποιο θα είναι το μέγεθος της τράπεζας μετά την ολοκλήρωση της συναλλαγής Frontier και των άλλων μέτρων περιορισμού πιστωτικού κινδύνου;

Κ. Αδαμόπουλος: Μετά το Frontier η Εθνική γυρίζει σελίδα. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα μειωθούν σε μόλις 2,1 δισ. ευρώ, μετά και τις σχετικές προβλέψεις, σε έναν ισολογισμό ύψους 77 δισ. ευρώ. Το σημαντικότερο είναι ότι αυτή η μείωση επιτεύχθηκε χωρίς να επηρεαστούν ουσιαστικά τα κεφάλαια της τράπεζας και ότι στην post-COVID εποχή η Εθνική Τράπεζα θα έχει τον υψηλότερο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας των τελευταίων χρόνων και έναν από τους υψηλότερους της Ευρώπης. Είναι αυτονόητο ότι το γεγονός αυτό θα μας επιτρέψει ακόμη μεγαλύτερη παρουσία στη χρηματοδότηση των ελληνικών επιχειρήσεων και νοικοκυριών, ενισχύοντας παράλληλα την κερδοφορία της τράπεζας.

Την τελευταία τετραετία έχει πραγματοποιηθεί μια κολοσσιαία προσπάθεια από όλες τις τράπεζες για μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, μέσω πωλήσεων και τιτλοποιήσεων. Συμπεριλαμβάνοντας και τις τιτλοποιήσεις του προγράμματος «Ηρακλής», η μη οργανική μείωση των NPEs στην Ελλάδα ξεπερνά τα 45 δισ. ευρώ, μέσα από 20 συναλλαγές. Η Εθνική τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιήσει οκτώ αντίστοιχες συναλλαγές σε Ελλάδα, Κύπρο και Ρουμανία, που οδήγησαν σε μείωση της τάξης των 12,5 δισ. ευρώ περίπου. Ας σημειωθεί πως η Εθνική Τράπεζα ήταν εκείνη που ολοκλήρωσε με επιτυχία την πρώτη πώληση χαρτοφυλακίου πανευρωπαϊκά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, με τα projects Icon, Marina και Danube. Και αυτό επιτεύχθηκε δείχνοντας την απαιτούμενη ευελιξία στη δομή της συναλλαγής, προσαρμογή στις απαιτήσεις της αγοράς κάθε εποχή και φυσικά την απαιτούμενη βούληση απέναντι στην καταιγίδα. Απολογιστικά, ο προσεκτικός σχεδιασμός των συναλλαγών σε όλα τα στάδια και η συστράτευση όλων των στελεχών της τράπεζας είναι ο τρόπος που πετύχαμε να τις ολοκληρώσουμε με θετικό πρόσημο για τα κεφάλαια της τράπεζας. Από την επιλογή του χαρτοφυλακίου με βάση τις συνθήκες της αγοράς και την ακριβή παρουσίασή του, μέχρι τον σχεδιασμό της δομής και την ανεύρεση εναλλακτικών λύσεων στα προβλήματα και τις απαιτήσεις που προέκυψαν στις διαπραγματεύσεις με τους επενδυτές.

– Ο κύριος όγκος των δανείων που είχαν ενταχθεί σε μορατόριουμ φαίνεται ότι επανέρχεται σε καθεστώς εξυπηρέτησης. Εντούτοις ένας σημαντικός αριθμός αυτών των δανείων συνδέεται με το πρόγραμμα «Γέφυρα» ή τα προγράμματα step up της τράπεζας. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη αυτών των δανείων μετά τη λήξη της επιδότησης ή των μέτρων διευκόλυνσης;

Φ. Ιωάννου: Το υπόλοιπο δανείων σε μορατόρια, για το σύνολο των πιστωτών, ανέρχεται περίπου στα 25 δισ. ευρώ για όλες τις τράπεζες. Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία, προκύπτει ότι ένα ποσοστό 80% των δανείων που είχαν ενταχθεί σε μορατόριουμ πιστεύουμε ότι θα επανέλθει σε καθεστώς εξυπηρέτησης μετά τη λήξη της περιόδου χάριτος. Το πρόγραμμα «Γέφυρα» και τα προγράμματα των τραπεζών βοηθούν ώστε να παραμείνουν ενήμεροι δανειολήπτες που πιθανόν αντιμετωπίζουν προσωρινά οικονομικά προβλήματα εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης. Ο χρονικός ορίζοντας των προγραμμάτων αυτών είναι μέχρι το τέλος του έτους, οπότε εκτιμάται ότι θα έχει ανακάμψει η οικονομική δραστηριότητα με θετικό αντίκτυπο και στα εισοδήματα των δανειοληπτών. Συνεπώς, η εκτίμησή μου είναι ότι οι δανειολήπτες που έκαναν χρήση των προγραμμάτων αυτών θα παραμείνουν σε καθεστώς εξυπηρέτησης και μετά τη λήξη των προγραμμάτων διευκόλυνσης.

– Η κυβέρνηση προωθεί την επέκταση του «Ηρακλή». Προτίθεστε να συμμετάσχετε περαιτέρω με μια νέα τιτλοποίηση; Ποιες βελτιώσεις εκτιμάτε ότι μπορούν να γίνουν στον μηχανισμό;

Κ. Αδαμόπουλος: Η επέκταση του «Ηρακλή» σε αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε «Ηρακλή ΙΙ» ήταν απαραίτητη για όλες τις ελληνικές τράπεζες. Το πρόγραμμα παροχής εγγυήσεων «Ηρακλής» λειτούργησε κατά γενική ομολογία με ιδιαίτερη επιτυχία, έγινε θερμά αποδεκτό από το τραπεζικό σύστημα και τους διεθνείς επενδυτές και δημιούργησε προϋποθέσεις για δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με ευνοϊκή κεφαλαιακή μεταχείριση και λελογισμένο ύψος προμήθειας προς το ελληνικό Δημόσιο. Δικαιολογημένα θεωρείται η πιο καινοτόμος παρέμβαση των τελευταίων χρόνων στην κατεύθυνση της εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών. Με τη μετάβαση στον «Ηρακλή ΙΙ», μας δίνεται η ευκαιρία να βελτιώσουμε περαιτέρω το νομοθετικό πλαίσιο, αντλώντας από την εμπειρία 32 δισ. ευρώ τιτλοποιήσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του «Ηρακλή». Οι προτάσεις που τράπεζες και servicers υποβάλαμε προς το υπουργείο αντλούν από τη διεθνή εμπειρία, δεν προσκρούουν στους περιορισμούς που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δεν θίγουν τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου ως εγγυητή. Για να κλείσουμε τον κύκλο της εξυγίανσης, πρόθεσή μας είναι η συμμετοχή της στον «Ηρακλή ΙΙ», με μια τελευταία μέτριου μεγέθους συναλλαγή.

Επιλεκτική χρηματοδότηση βιώσιμων επιχειρήσεων

Η ολοκλήρωση της εξυγίανσης θα επιτρέψει στην τράπεζα να χρηματοδοτήσει ακόμη περισσότερο τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, τονίζουν η γενική διευθύντρια Διαχείρισης Απαιτήσεων Εταιρικής και Λιανικής Τραπεζικής Φωτεινή Ιωάννου και ο βοηθός γενικός διευθυντής Στρατηγικών Εργασιών Κώστας Αδαμόπουλος.

– Με δεδομένο ότι τόσο οι πωλήσεις όσο και οι τιτλοποιήσεις συνοδεύονται από την ανάθεση της διαχείρισης αυτών των δανείων, κατά πόσον η Γενική Διεύθυνση Καθυστερήσεων, της οποίας είστε επικεφαλής, θα παραμείνει με αυτά τα χαρακτηριστικά; Ποιος θα είναι ο ρόλος της;

Φ. Ιωάννου: Αν και πιστεύω ότι οι ροές των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα ομαλοποιηθούν, εντούτοις υπάρχει μια νέα πραγματικότητα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Οι πιθανές συνέπειες της πανδημίας, παρά τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης των πληγέντων κλάδων και των μέτρων ανακούφισης που υιοθέτησε το τραπεζικό σύστημα, θα δημιουργήσουν μια νέα ροή, το μέγεθος της οποίας δεν μπορεί σήμερα με ακρίβεια να προσδιοριστεί. Η Εθνική Τράπεζα, που δεν επέλεξε τη δομή της απόσχισης δραστηριοτήτων, θα είναι η μόνη τράπεζα με έμπειρο στελεχιακό δυναμικό, έτοιμη να αντιμετωπίσει έγκαιρα και αποτελεσματικά τα νέα NPEs, διατηρώντας την αυτονομία και την ευελιξία στις όποιες κινήσεις χρειαστεί να γίνουν. Υπάρχει, επίσης, ένα ακόμη πεδίο δραστηριότητας που πιστεύω ότι θα προκύψει. Αυτό που διαμορφώνεται μέσα από την αναδιάταξη των δανείων, τις στρατηγικές αποεπένδυσης των διαχειριστών απαιτήσεων και των funds που επένδυσαν στο ελληνικό NPL market. Πιστεύω ότι θα υπάρξουν σημαντικές ευκαιρίες για την τράπεζα να τοποθετηθεί επιλεκτικά σε επιχειρήσεις και ιδιώτες που θα έχουν πλέον εξυγιανθεί. Σε μια χώρα που έφτασε να έχει δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 50%, είναι προφανές ότι ένα ποσοστό θα μπορέσει να εξυγιανθεί και να επιστρέψει στους ισολογισμούς των τραπεζών. Οποια τράπεζα καταφέρει να κερδίσει το παιχνίδι της επανένταξης ιδιωτών και επιχειρήσεων θεωρώ ότι θα έχει σημαντικό πλεονέκτημα για το μέλλον. Τα στελέχη του δικού μας χώρου, με την εμπειρία των τελευταίων χρόνων, μπορούν να «διαχωρίσουν την ήρα από το στάρι» και να παίξουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη νέα πρόκληση.

– Η ΕΤΕ έχει ανακοινώσει ότι δεν θα καταφύγει στο μοντέλο hive down (απόσχιση τραπεζικής δραστηριότητας) για την απορρόφηση της ζημίας της τιτλοποίησης Frontier. Παραμένει αυτός ο σχεδιασμός ενόψει και πιθανών νέων τιτλοποιήσεων;

Κ. Αδαμόπουλος: Χωρίς αμφιβολία το μοντέλο του hive down ήταν μια ιδιαίτερα καινοτόμος σκέψη, που βοήθησε τις υπόλοιπες συστημικές τράπεζες να ξεπεράσουν τον σκόπελο των επιπλοκών ενεργοποίησης του DTC (αναβαλλόμενος φόρος), που με τη σειρά του, όταν εισήχθη στο ναδίρ της κρίσης, αποτέλεσε λύση-σωτηρία για τις τράπεζες. Ο δικός μας σχεδιασμός ήταν διαφορετικός. Η Εθνική δεν χρειάστηκε να καταφύγει σε αυτή τη λύση για να ολοκληρώσει ουσιαστικά την εξυγίανση του ισολογισμού της με τη συναλλαγή Frontier. Οσον αφορά την ίδια τη συναλλαγή, ο πρώτος παράγοντας που την καθιστά τόσο επιτυχημένη είναι η διαχρονικά καλή ποιότητα του χαρτοφυλακίου της Εθνικής, σε συνδυασμό με την υψηλή κάλυψη από προβλέψεις που «κτίστηκε» διαχρονικά. Ενας επιπλέον παράγοντας που επιτρέπει την ελαχιστοποίηση της ζημίας σε βαθμό που η συναλλαγή εκτιμάται να είναι έως και κεφαλαιακά ουδέτερη, είναι η δομή της. Εχουν χρησιμοποιηθεί καινοτομίες που επιτυγχάνουν τη μεγιστοποίηση των ανακτήσεων, τη μείωση των εξόδων και τη μεγιστοποίηση του ύψους των ομολόγων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας.

– Σε δύο μήνες θα τεθεί σε εφαρμογή η διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού που προβλέπεται στον νέο πτωχευτικό νόμο; Εκτιμάτε ότι θα οδηγηθούμε σε μαζικά αιτήματα για διευθετήσεις μέσω αυτής της διαδικασίας και κάτω από ποιες προϋποθέσεις θεωρείτε ότι θα λειτουργήσει αποτελεσματικά;

Φ. Ιωάννου: Το έργο είναι σε εξέλιξη και εκτιμάται ότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποδοχή αιτημάτων για τον εξωδικαστικό μηχανισμό θα είναι έτοιμη τον Ιούνιο. Επιχειρείται η δημιουργία ενός σύγχρονου εργαλείου παραγωγής βιώσιμων λύσεων διευθέτησης, λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική έκθεση του οφειλέτη έναντι των πιστωτών και του Δημοσίου. Η άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου θα προσδώσει διαφάνεια στην εξεύρεση εξωδικαστικής λύσης, ενώ η τήρηση του χρονικού διαστήματος των δύο μηνών για την ολοκλήρωση της ρύθμισης θα συμβάλει στην αποτελεσματικότητα του μηχανισμού, αποκλείοντας στρατηγικές συμπεριφορές που είχαν δημιουργηθεί σε προηγούμενα νομοθετήματα. Οι τράπεζες υποστηρίζουμε και συμμετέχουμε ενεργά στην επιτυχή ολοκλήρωση του έργου σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και το υπουργείο Οικονομικών.

– Ποια πολιτική θα ακολουθήσει η τράπεζα σε μεγάλα corporate δάνεια επιχειρήσεων που δεν θεωρούνται βιώσιμες;

Φ. Ιωάννου: Ο αριθμός των μεγάλων εταιρικών NPEs που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν στην ΕΤΕ έχει σε πολύ μεγάλο  ποσοστό αντιμετωπιστεί. Η σημερινή διαχείριση σχετίζεται κυρίως με τη  χρονική ωρίμανση των ενεργειών που έχουν στρατηγικά σχεδιασθεί, και ενδεικτικά αναφέρω «Debt to Asset» συναλλαγές, ενέργειες αναγκαστικής εκτέλεσης, περιπτώσεις που αναμένουμε τις αποφάσεις των δικαστηρίων για υπαγωγή σε ειδική διαχείριση κ.λπ. Παράλληλα, έχουμε αποφασίσει ότι σε περιπτώσεις που δεν μπορούμε να δώσουμε τον τόνο της λύσης, λόγω μικρού ποσοστού στον δανεισμό της επιχείρησης, η προτεινόμενη προσέγγιση είναι η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη αποεπένδυση, όπου είναι εφικτό. Αντίθετα, όπου η πρωτοβουλία κινήσεων είναι στο χέρι μας, όλες οι επιλογές εξετάζονται και συνεκτιμώνται με κύριο γνώμονα τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης. Οσον αφορά τις ενδεχόμενες νέες ροές, το κρίσιμο ζήτημα είναι η «έγκαιρη αναγνώριση» των κατ’ αρχήν βιώσιμων και μη βιώσιμων δανείων. Εχουμε μάθει πλέον ότι ο χρόνος στη διαχείριση των NPEs είναι εξαιρετικά κρίσιμος παράγοντας, καθώς η εμπειρία έχει δείξει ότι η πραγματική αξία ανάκτησης είναι συνήθως αντίστροφη συνάρτηση του χρόνου υλοποίησης, και αυτό ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις, βιώσιμες και μη. Εμείς στην Εθνική Τράπεζα έχουμε ξεκάθαρη στρατηγική κατεύθυνση: έγκαιρη αναγνώριση, άμεση κατάρτιση του Σχεδίου Ενεργειών και ταχύτητα στη λήψη των αποφάσεων.

Πηγή: kathimerini.gr