To Green Deal αλλάζει την τσιμεντοβιομηχανία

Προσδιόρισε περισσότερο από έναν αιώνα τη βιομηχανική ιστορία της χώρας και κατέκτησε την εμπιστοσύνη πελατών σε ολόκληρο τον κόσμο. Γονάτισε αλλά άντεξε τη δεκαετή περίοδο της κρίσης χρέους της χώρας, ανέκαμψε και επανήλθε σε τροχιά ανάπτυξης και είναι έτοιμη να πρωταγωνιστήσει και στον δεύτερο αιώνα λειτουργία της, αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις του ταχύτατα μεταβαλλόμενου διεθνούς περιβάλλοντος όπου δραστηριοποιείται. Ο λόγος για την ιστορική τσιμεντοβιομηχανία της χώρας ΑΓΕΤ Ηρακλής, που από την ίδρυσή της το 1911 είναι παρούσα σε κάθε μικρό και μεγάλο έργο της χώρας. Με αφορμή τη συμπλήρωση 110 χρόνων λειτουργίας φέτος, ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Ηρακλής και πρόεδρος της Ενωσης Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδος, Δημήτρης Χανής, μιλάει στην «Κ» για τα επενδυτικά σχέδια του ομίλου και τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει. Το 2019 η ΑΓΕΤ Ηρακλής παρουσίασε για πρώτη φορά κερδοφορία μετά 10 έτη, τα θετικά αποτελέσματα συνεχίστηκαν το 2020, με την εταιρεία, όπως τονίζει στην «Κ» ο κ. Χανής, να υπερδιπλασιάζει τα κέρδη προ φόρων, που διαμορφώθηκαν στα 16,8 εκατ. ευρώ. Ο κλάδος άντεξε στην πανδημία και ανακάμπτει με «μαγιά» την οικοδομή που άρχισε να ξανασηκώνεται σε ολόκληρη τη χώρα. Τα μηνύματα για το μέλλον της εσωτερικής αγοράς είναι αισιόδοξα, σύμφωνα με τον ίδιο, αφού αναμένονται και τα μεγάλα έργα την επόμενη δεκαετία. Στη διεθνή αγορά τα πράγματα δυσχεραίνουν λόγω του ανταγωνισμού από χώρες που δεν ακολουθούν πολιτικές μείωσης των ρύπων και ο κλάδος αναμένει τα μέτρα της Ε.Ε. για την επιβολή φόρου άνθρακα στις εισαγωγές. Το υψηλό κόστος ρεύματος καθιστά ακόμη πιο δυσχερή τη θέση της ελληνικής τσιμεντοβιομηχανίας και αποτελεί ουσιαστικό κίνδυνο για την ελληνική βιομηχανία γενικότερα, αλλά και για την ελληνική οικονομία αφού, όπως τονίζει ο ίδιος, «Η βιομηχανία είναι η καρδιά της οικονομίας». Ο κ. Χανής περιγράφει στην «Κ» τον «Ηρακλή» των επόμενων δεκαετιών και τα πράσινα επενδυτικά προγράμματα του ομίλου. Τις πρωτοπόρες επενδύσεις κυκλικής οικονομίας μέσω των οποίων η καύσιμη ύλη από την πυρκαγιά στο Μάτι και τα κλαδιά που έριξε κάτω η «Μήδεια» αντί να οδηγηθούν σε ταφή, έγιναν δευτερογενές εναλλακτικό καύσιμο που αντικατέστησε ορυκτά καύσιμα στα εργοστάσια του ομίλου, μειώνοντας τις εκπομπές ρύπων.

– Φέτος ο όμιλος Ηρακλής συμπληρώνει 110 χρόνια λειτουργίας. Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια και το όραμα του ομίλου;

– Το 2021 αποτελεί μια χρονιά-ορόσημο για τον όμιλο, καθώς γιορτάζουμε 110 χρόνια ιστορίας, σταθερής παρουσίας και επιτυχημένης πορείας στον κλάδο των δομικών υλικών. Θα ήταν παράλειψη να μην εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στους ανθρώπους του ομίλου για την άοκνη προσπάθεια που καταβάλλουν με συνέπεια, υπομονή, επιμονή και αφοσίωση. Βαδίζοντας πια στον δεύτερο αιώνα της λειτουργίας μας, δεν μένουμε προσκολλημένοι στο παρελθόν μας, αλλά διαμορφώνουμε το μέλλον μας με αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, φιλοδοξώντας να αποτελούμε διαρκή πηγή πρωτοπορίας και παράγοντα ανάπτυξης και ευημερίας για την κοινωνία και την εθνική οικονομία.

Η περασμένη δεκαετία ήταν για τον όμιλό μας μια περίοδος μετασχηματισμού. Η κατάρρευση της ελληνικής κατασκευαστικής αγοράς, η μείωση της παραγωγικής μας δυναμικότητας και η αυξημένη εξάρτησή μας από τις εξαγωγές είναι μόνο κάποια από τα σημαντικά γεγονότα της περιόδου αυτής. Λάβαμε δύσκολες μα αναγκαίες αποφάσεις για τη βιωσιμότητά μας και επανήλθαμε σε τροχιά επιχειρηματικής ανάπτυξης και βελτιωμένης οικονομικής απόδοσης. Το 2019, η ΑΓΕΤ Ηρακλής παρουσίασε κερδοφορία για πρώτη φορά μετά 10 έτη. Στην τρέχουσα χρήση (2020) συνεχίστηκαν τα θετικά αποτελέσματα με περαιτέρω αύξηση των κερδών προ φόρων, που ανήλθαν σε 16,8 εκατ. ευρώ. Η διαχείριση δε της κρίσης της πανδημίας δεν μας αποσπά από τον συνολικό σχεδιασμό και τη συμμετοχή μας στην παγκόσμια αποστολή για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα έως το 2050.

– Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το επιχειρηματικό τοπίο στον τομέα των δομικών υλικών την επομένη της πανδημίας;

– Τα επόμενα χρόνια θα δραστηριοποιηθούμε σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο και σύνθετο διεθνές περιβάλλον σε επίπεδο κοινωνίας, οικονομίας, θεσμών και επιχειρηματικότητας. Η πανδημία προκάλεσε άμεσες και ισχυρές επιπτώσεις διεθνώς, όμως ο μεγάλος μακροπρόθεσμα κίνδυνος για την οικονομία και τις επιχειρήσεις παραμένει η κλιματική αλλαγή. Η ελληνική τσιμεντοβιομηχανία αλλά και ο κλάδος των δομικών υλικών γενικότερα θα κληθούν άμεσα να ανταποκριθούν ακόμα περισσότερο στις προκλήσεις που πηγάζουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και στον νέο αυστηρότερο οδικό χάρτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Green Deal) για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας της Ε.Ε. έως το 2050.

Για τη χώρα μας, τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελούν μοναδική ευκαιρία για τον κατασκευαστικό κλάδο και κατά συνέπεια για τον κλάδο των δομικών υλικών, μετά την πολυετή οικονομική κρίση. Τα μεγάλα έργα που αναμένονται θα συμβάλουν στην ανάταξη και στην ανάπτυξη του κλάδου και ο όμιλός μας θα συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στο νέο αυτό περιβάλλον που διαμορφώνεται.

– Πώς επηρεάζει την ανταγωνιστικότητά σας –και την ανταγωνιστικότητα του κλάδου γενικότερα– το υψηλό κόστος ενέργειας και τι προτείνετε για την αντιμετώπισή του;

– Το ενεργειακό κόστος αποτελεί πάνω από το 70% του κόστους παραγωγής τσιμέντου και ως εκ τούτου η ανεξέλεγκτη αύξησή του δεν αποτελεί μόνο τροχοπέδη στην ανταγωνιστικότητα και στην ανάπτυξη του ομίλου και του κλάδου της τσιμεντοβιομηχανίας, αλλά ουσιαστικό κίνδυνο για την ελληνική βιομηχανία γενικότερα. Η βιομηχανία είναι η καρδιά της οικονομίας. Η Ελλάδα έχει ανάγκη μια ισχυρή ανταγωνιστική βιομηχανία ως δύναμη καινοτομίας, ανάπτυξης και εξωστρέφειας που θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και ένα νέο μέλλον, πιο πράσινο, πιο «έξυπνο» και πιο βιώσιμο για όλους.

Η εκτόξευση των τιμών των ορυκτών καυσίμων, η υπέρογκη αύξηση της τιμής του CO2, η στρεβλή ολιγοπωλιακή διάρθρωση της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οι δυσκολίες μεγαλύτερης υποκατάστασης των ορυκτών μας καυσίμων από εναλλακτικά, εξαιτίας περιορισμένης διαλογής και επεξεργασίας μη ανακυκλώσιμων υλικών που οδηγούνται σε ταφή αλλά και καθυστερήσεων στις απαραίτητες αδειοδοτήσεις, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που απειλεί άμεσα την εξαγωγική μας δραστηριότητα, καθώς στις γειτονικές μας χώρες οι ανταγωνιστές μας λειτουργούν με ευνοϊκότερους όρους. Είναι ανάγκη να υπάρξουν κίνητρα για επενδύσεις σε ΑΠΕ και ειδική ενεργειακή πολιτική για τη βιομηχανία και τον κλάδο μας, που έχει αποκλειστεί από την αντιστάθμιση του κόστους εκπομπών CO2 του ηλεκτρικού ρεύματος. Απαραίτητη είναι επίσης η ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η κατάργηση επαχθών ρυθμιστικών χρεώσεων για τη βιομηχανία και η επέκταση διασυνδέσεων του ηλεκτρικού μας δικτύου με την Ευρώπη, ώστε να πάψει η χώρα μας να είναι ένα «νησί» υψηλού ενεργειακού κόστους. Χρειάζεται ακόμα άμεση και χωρίς χρονοτριβές υλοποίηση του ΕΣΔΑ με έμφαση στην ανακύκλωση στην πηγή αλλά και επιτακτικό στόχο την απαγόρευση ταφής απορριμμάτων και υπολειμμάτων επεξεργασίας τους.

– Η κλιματική αλλαγή είναι μία παγκόσμια πρόκληση. Ποια είναι η στρατηγική του ομίλου Ηρακλής, δεδομένου ότι είστε μία βιομηχανία υψηλών εκπομπών CO2;

– Η αντιμετώπιση του παγκόσμιου φαινομένου της κλιματικής αλλαγής αποτελεί για εμάς αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής στρατηγικής μας. Πρωτοπορούμε στην εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας αξιοποιώντας αστικά και εμποροβιομηχανικά υπολείμματα αποβλήτων και παραπροϊόντα βιομηχανικών διεργασιών επιτυγχάνοντας εξοικονόμηση πολύτιμων φυσικών πόρων, μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων (κάρβουνου και petcoke) στα εργοστάσια τσιμέντου και ορθολογική διαχείριση και εκτροπή από την ταφή υλικών που δύνανται να αξιοποιηθούν ενεργειακά. Κλαδιά που προέκυψαν ως καύσιμη ύλη από την πυρκαγιά στο Μάτι, όπως και αυτά που έριξε κάτω η «Μήδεια», αλλά και κλαδιά από το κλάδεμα των δήμων χρησιμοποιούνται ως δευτερογενές καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία, τη στιγμή που θα οδηγούνταν πιθανότατα προς ταφή.

Το 2021 στοχεύουμε σε υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων από βιομάζα και εναλλακτικά καύσιμα στο ενεργειακό μας μείγμα κατά 40%. Επιτρέψτε μου επίσης να αναφερθώ σε δύο παραδείγματα που υπογραμμίζουν τη δέσμευσή μας στη μείωση των εκπομπών CO2. Υλοποιήσαμε και θέσαμε σε λειτουργία τον Ιανουάριο του 2021 μια πρωτοποριακή επένδυση ύψους 2 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αξιοποίηση βιομάζας στην παραγωγή τσιμέντου στο εργοστάσιο Μηλακίου στην Εύβοια. Σε ετήσια βάση 75.000 τόνοι κλαδεμάτων και άλλης βιομάζας χρησιμοποιούνται πλέον ως εναλλακτικά καύσιμα –υποκαθιστώντας ορυκτά– μειώνοντας έτσι τις εκπομπές CO2 του εργοστασίου κατά 70.000 τόνους κάθε χρόνο.

Στο εργοστάσιο του Βόλου ολοκληρώσαμε το περιβαλλοντικό επενδυτικό πρόγραμμα υποκατάστασης ορυκτών καυσίμων 2017-2020, συνολικού ύψους 6 εκατ. ευρώ, και ήδη το διάστημα 2017-2019 πετύχαμε μείωση των εκπομπών CO2 από το ανά τόνο παραγόμενο τσιμέντο κατά 8,8%.

Στο πεδίο της αγοράς, εμπλουτίσαμε πρόσφατα το προϊοντικό μας χαρτοφυλάκιο με την πρώτη πράσινη σειρά σκυροδεμάτων που διατίθεται στην Ελλάδα, «Ecopact». Πρόκειται για μια καινοτόμο σειρά σκυροδεμάτων που παράγεται με 30% χαμηλότερο ανθρακικό αποτύπωμα σε σχέση με τα παραδοσιακά σκυροδέματα.

Ετοιμάζουμε τον πράσινο «Ηρακλή» της επόμενης δεκαετίας

– Ποιο είναι το πλάνο επενδύσεων του ομίλου και πώς προχωράει η υλοποίησή τους;

– Ο όμιλός μας αποτελεί στρατηγικό επενδυτή στην ελληνική αγορά με μακροχρόνια πορεία. Την τελευταία τριετία οι επενδύσεις ενσώματων και ασώματων ακινητοποιήσεων βαίνουν συνεχώς αυξανόμενες και το 2020 υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2018. Επιπλέον, πρόσφατα ανακοινώσαμε συμφωνία για την εξαγορά δραστηριότητας αδρανών υλικών και σκυροδέματος στην Αττική, η οποία ενισχύει το γεωγραφικό αποτύπωμα του ομίλου ενόψει υλοποίησης σημαντικών έργων ανάπτυξης και υποδομών στην εν λόγω περιοχή. Το νέο δυσμενέστερο σχήμα διαχείρισης των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 καθιστά την τριετία 2021-2023 διάστημα μετάβασης αλλά και παράθυρο ευκαιρίας να επιταχύνουμε τη μετάβαση σε βιώσιμες κατασκευές. Υπό αυτό το πρίσμα, προετοιμάζουμε σήμερα τον «Ηρακλή» των επομένων δεκαετιών προχωρώντας εντατικά στην υλοποίηση του πράσινου επενδυτικού μας προγράμματος σε δύο άξονες: βιωσιμότητα και καινοτομία. Στον άξονα της βιωσιμότητας, επενδύουμε κυρίως στην περαιτέρω αξιοποίηση εναλλακτικών καυσίμων και εναλλακτικών πρώτων υλών και στη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας, στοχεύοντας στην περαιτέρω απανθρακοποίηση της παραγωγικής μας διαδικασίας. Στον άξονα της καινοτομίας, επενδύουμε στη διεύρυνση και διαφοροποίηση της εμπορικής μας πρότασης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με κατασκευαστικές λύσεις προστιθέμενης αξίας, υψηλών επιδόσεων αλλά και χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος.

– Η εσωτερική αγορά σε τι βαθμό έχει ανακάμψει;

– Περάσαμε μια πολύ δύσκολη δεκαετία, τη δεκαετία της κρίσης του χρέους. Ο τζίρος μας και οι πωλήσεις στην εσωτερική αγορά έπεσε κατά 70%-75% περίπου. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια σταθεροποίηση. Βεβαίως δεν πρόκειται να επιστρέψουμε ποτέ στις καλές εποχές των μετα-ολυμπιακών έργων που ήταν και τα καλύτερά μας χρόνια (2007-2008-2009). Το θετικό είναι ότι ο κατασκευαστικός κλάδος, όπως και ο κλάδος δομικών υλικών, έδειξε μια ανθεκτικότητα, καθώς και μια σταθεροποίηση και μέσα στην πανδημία –το πρώτο τρίμηνο μάλιστα φέτος αυξήθηκε–, που βασίζεται κυρίως στην ιδιωτική δραστηριότητα. Μεγάλα έργα και μεσαία, όπως οι μεγάλες τουριστικές μονάδες που μας κράτησαν τα προηγούμενα χρόνια, δεν υπάρχουν, οπότε αυτό που μας δίνει τη «μαγιά» θα έλεγα είναι η πολυκατοικία, η ιδιωτική οικοδομή που άρχισε να σηκώνεται ξανά όχι μόνο στην Αθήνα αλλά σε ολόκληρη τη χώρα. Το 2021 πιστεύουμε ότι θα είναι μια ακόμη καλύτερη χρονιά, είμαστε και εν αναμονή των μεγάλων έργων της επόμενης δεκαετίας, οπότε τα μηνύματα είναι αισιόδοξα και για το τσιμέντο και για το σκυρόδεμα.

– Και στη διεθνή αγορά; Πόσο δυσκολεύουν τον ανταγωνισμό τα μέτρα για την κλιματική αλλαγή;

– Είναι ένα μεγάλο ζήτημα το πώς η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα διέλθει τη στενωπό της διαχείρισης των ρύπων και ειδικά για εμάς που είμαστε στη γωνία της Ευρώπης και έχουμε να ανταγωνιστούμε χώρες όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος, οι οποίες δεν εφαρμόζουν πολιτικές μείωσης των ρύπων και ακολουθούν μια πολύ επιθετική πολιτική την οποία αδυνατούμε όχι να πλησιάσουμε αλλά και να κατανοήσουμε. Αν σε αυτό συνυπολογίζει κανείς το ευρύτερο ενεργειακό κόστος που έχουμε στην Ελλάδα, αντιλαμβάνεστε ότι η θέση μας δυσχεράνει περισσότερο. Περιμένουμε στις 14 Ιουνίου τις ανακοινώσεις της Ε.Ε. για την επιβολή φόρου άνθρακα στις εισαγωγές από τρίτες χώρες που έχει εξαγγείλει ως μέτρο για την ενίσχυση της κλιματικής δράσης και την αποτροπή της «διαρροής άνθρακα» (carbon leakage). Να δούμε τι φόρος θα είναι και κατά πόσον θα καταφέρει να προστατέψει την παραγωγική βάση της τσιμεντοβιομηχανίας στην Ευρώπη. Αντίστοιχο πρόβλημα με εμάς στην Ελλάδα έχει και η Ισπανία, λόγω Αλγερίας και Μαρόκου, όπως και η Γαλλία, χώρες που βρίσκονται στην περιφέρεια της Ευρώπης και αντιμετωπίζουν άμεσα τον κίνδυνο «διαρροής άνθρακα».

Πηγή: kathimerini.gr

Χρύσα Λιάγγου