Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου: Πώς επιδρούν στη χρηματιστηριακή αγορά;

ΤΟ ΘΕΜΑ

Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου:
Πώς επιδρούν στη χρηματιστηριακή αγορά;

Αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (α.μ.κ.) μιας εταιρίας, είναι η διαδικασία έκδοσης νέων μετοχών από την εκδότρια εταιρία και η διάθεση (πώληση) των μετοχών αυτών προς υφιστάμενους ή νέους επενδυτές, σε μια τιμή (τιμή έκδοσης).

Η δυνατότητα προσέγγισης, από τις εισηγμένες εταιρίες, ενός ευρύτατου επενδυτικού κοινού, για την προσφορά, προς αυτό, νέων μετοχών τους, είναι ένας από τους θεμελιώδεις λόγους ύπαρξης των χρηματιστηριακών αγορών και εισόδου εταιριών σ’ αυτές.

Το Χρηματιστήριο, οι εισηγμένες εταιρίες, οι μετοχές, οι διαμεσολαβητές  (χρηματιστηριακές εταιρίες), οι επενδυτές και τα κεφάλαια των επενδυτών, είναι οι βασικοί παράγοντες που συνθέτουν την Κεφαλαιαγορά. Δηλαδή το χώρο όπου μια εταιρία ή ένας φορέας, μπορεί -μέσω συγκεκριμένων διαδικασιών- να απευθυνθεί και να αναζητήσει κεφάλαια για τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων ή άλλων αναγκών.

Σε στατιστικό επίπεδο, συνήθως γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των κεφαλαίων που αντλούνται μέσω αυξήσεων κεφαλαίου ήδη εισηγμένων εταιριών και των κεφαλαίων που αντλούνται από νέες εταιρίες -που εισάγονται για πρώτη φορά στο Χρηματιστήριο- συνήθως μέσω δημοσίων εγγραφών.

Όμως και στις δύο περιπτώσεις, έχουμε άντληση κεφαλαίων λόγω έκδοσης νέων μετοχών. Αυτό συνιστά λειτουργία της πρωτογενούς αγοράς.

Η διαπραγμάτευση στο χρηματιστήριο, των μετοχών (τίτλων) που εκδίδονται από την πρωτογενή αγορά, συνιστά τη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς.

Για να λειτουργήσει ομαλά και αποτελεσματικά η πρωτογενής αγορά (άντληση κεφαλαίων, μέσω έκδοσης τίτλων) θα πρέπει να λειτουργεί ομαλά και αποτελεσματικά, η δευτερογενής αγορά (η διαπραγμάτευση των τίτλων που εκδόθηκαν στο παρελθόν).

Μέσα απ’ αυτή τη σχέση, η λειτουργία της πρωτογενούς αγοράς, επηρεάζεται άμεσα από τη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς και, έτσι, οι “κύκλοι” της πρωτογενούς αγοράς, ακολουθούν -συνήθως με μία χρονική υστέρηση- τους κύκλους της δευτερογενούς αγοράς.

Με άλλα λόγια, για να αναπτυχθεί η πρωτογενής αγορά και να γίνονται πετυχημένες εκδόσεις νέων μετοχών (αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και άντληση κεφαλαίων από τις εκδότριες εταιρίες), θα πρέπει η δευτερογενής αγορά να είναι ανοδική ή να υπάρχουν ξεκάθαρες προοπτικές ανόδου, είτε της τιμής των μετοχών μιας συγκεκριμένης εταιρίας ή κλάδου, είτε της χρηματιστηριακής αγοράς ευρύτερα.

Αυτή είναι η “γενική εικόνα” της διασύνδεσης μεταξύ πρωτογενούς και δευτερογενούς αγοράς στο Χρηματιστήριο. Η διασύνδεση αυτή επιβεβαιώθηκε σε όλες τις περιπτώσεις στο παρελθόν, σε όλες τις χρηματιστηριακές αγορές του κόσμου.

Έτσι, στη σχέση “αιτίου και αιτιατού”, δηλαδή στο ερώτημα, αν η άνοδος των τιμών στο χρηματιστήριο (δευτερογενής αγορά) προκαλεί την αύξηση του αριθμού και του μεγέθους αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου (πρωτογενής αγορά), η απάντηση είναι ξεκάθαρη:

Η άνοδος του αριθμού και η συχνότητα πραγματοποίησης αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, προκαλείται από την αρχική αύξηση των τιμών των ήδη διαπραγματευόμενων μετοχών.

Δηλαδή, για να προχωρήσει μία εταιρία σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και στην έκδοση νέων μετοχών, θα πρέπει να πιστεύει βάσιμα ότι, η έκδοση θα καλυφθεί. Και για το λόγο αυτό, σ’ αυτή τη φάση (η οποία, όπως θα δούμε, είναι και η πρώτη φάση του “κύκλου”), η έκδοση νέων μετοχών συνήθως γίνεται σε πολύ ικανοποιητικές τιμές, οι οποίες δίνουν την ευκαιρία πραγματοποίησης ικανοποιητικών κερδών, σ’ αυτούς που θα συμμετάσχουν. Και η έκδοση θα καλυφθεί από τους επενδυτές, οι οποίοι βλέποντας ότι οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν, θα σπεύσουν πρόθυμα να αγοράσουν τις νέες μετοχές που δικαιούνται από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις διατίθενται και σε χαμηλότερη από την τρέχουσα τιμή), αφού πιστεύουν ότι, σύντομα, θα αποτιμώνται σε υψηλότερη τιμή.

Από την άλλη πλευρά όμως, καθώς στο ξεκίνημα μιας ανοδικής φάσης, συνήθως ο αριθμός των εισηγμένων εταιριών έχει μειωθεί (από την πτωτική φάση που προηγήθηκε), αν δεν υπάρξουν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου (μεταξύ αυτών και εισαγωγές νέων εταιριών), δεν αυξάνεται ο αριθμός των κυκλοφορούντων μετοχών (δηλαδή το “βάθος” της αγοράς) και έτσι, σημειώνεται στρέβλωση των τιμών των ήδη υπαρχόντων μετοχών, κάτι που αποτρέπει την είσοδο νέων επενδυτών και κεφαλαίων, με συνέπεια, η φάση ανόδου να είναι σύντομη και χωρίς τη διεύρυνσή της σε μεγαλύτερο αριθμό επενδυτών.

Δηλαδή, ενώ το ξεκίνημα μιας ανοδικής φάσης επιτυγχάνεται μέσα από την άνοδο στις τιμές των ήδη υπαρχόντων μετοχών, για τη διατήρηση και την επέκταση της ανόδου, είναι απαραίτητο να υπάρξει ένας ικανοποιητικός και επαρκής αριθμός αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου και η εισαγωγή νέων εταιριών.

Φάση “ήρεμης” ανόδου

Αφού έχει παρέλθει το πρώτο “κύμα” της ανόδου των τιμών, των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου ήδη υφιστάμενων εταιριών, αλλά και της εισαγωγής νέων εταιριών, συνήθως ακολουθεί μια φάση “ήπιας διόρθωσης” στην αγορά, μέσα από την οποία υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για χώρο που συχνά εκδηλώνονται κίνδυνοι. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, “αφομοιώνονται” οι νέες τιμές των μετοχών και οι νέοι τίτλοι που κυκλοφόρησαν.

Κατά τη φάση αυτή συνεχίζονται οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και οι εισαγωγές νέων εταιριών, με τον ίδιο -μέτριο- ρυθμό, ενώ οι νέες μετοχές εξακολουθούν να εκδίδονται σε ικανοποιητικές τιμές.

Σ’ αυτή τη φάση, αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου συνήθως πραγματοποιούν οι μεγαλύτερες εταιρίες -οι οποίες συνήθως είναι πιο “προσεκτικές” και περισσότερο δυσκίνητες, ενώ στις εισαγωγές νέων εταιριών, συχνά συγκαταλέγονται και εταιρίες μεγαλύτερου μεγέθους με μεγαλύτερο “εκτόπισμα” στις αγορές τους και στην οικονομία.

Χαρακτηριστικό των φάσεων αυτών είναι ότι, τα κεφάλαια τα οποία αιτούνται οι εταιρίες από το επενδυτικό κοινό, είναι σημαντικά υψηλότερα από αυτά που είχαν αιτηθεί οι εταιρίες της πρώτης φάσης ανόδου της αγοράς και αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτής της φάσης είναι ότι, ενώ τα κεφάλαια που αιτούνταν οι εταιρίες στην πρώτη φάση ήταν κεφάλαια που θα κάλυπταν επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες ή κάποιο επείγον -και ζωτικό για τη λειτουργία τους- επενδυτικό πλάνο, τα κεφάλαια αυτής της φάσης συνήθως έχουν έναν καθαρά επενδυτικό, αναπτυξιακό και όχι απαραίτητα επείγον χαρακτήρα.

Φάση “έντονης ανόδου” και “κορύφωσης”

Κάποιο γεγονός που θα λειτουργήσει ως “καταλύτης” θα διαταράξει την “ήρεμη θετικότητα” της προηγούμενης φάσης και θα βάλει την αγορά στην τελευταία, έντονη φάση ανόδου και κορύφωσης. Στη φάση αυτή, όπως συχνά έχουμε αναλύσει σε άλλες παρουσιάσεις, αυξάνονται και οι τιμές, αλλά και ο αριθμός των επενδυτών που προσελκύονται στο Χρηματιστήριο. Παράλληλα, η επιτυχία των προηγούμενων αυξήσεων και εισαγωγών νέων εταιριών, προτρέπει και άλλες εισηγμένες εταιρίες να κάνουν το ίδιο (ή να το επαναλάβουν, εφόσον ήδη είχαν πραγματοποιήσει κάποια αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στο πρόσφατο παρελθόν) και άλλες, μη εισηγμένες, να εισαχθούν.

Σ’ αυτή τη φάση, τα κεφάλαια είναι άφθονα και τροφοδοτούν αφειδώς τη χρηματιστηριακή αγορά. Καθώς η ζήτηση μετοχών απορροφά εύκολα την προσφορά -και μάλιστα σε διαρκώς υψηλότερες τιμές- η προσφορά αυξάνεται με υψηλούς ρυθμούς.

Και όταν, σε κάποια στιγμή, κάποιο γεγονός σηματοδοτεί το τέλος της ανοδικής πορείας, λόγω της κεκτημένης ταχύτητας, αυτό δε γίνεται άμεσα ή εύκολα αντιληπτό από το επενδυτικό κοινό, ενώ οι εταιρίες σπεύδουν να εκμεταλλευτούν το θετικό κλίμα, για όσο ακόμη διαρκεί και συνεχίζουν τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και τις εισαγωγές, έως ότου κάποια στιγμή, η ζήτηση είναι τόσο χαμηλή, ώστε να αποτυγχάνει να καλύψει την προσφορά νέων τίτλων.

Έτσι, ενώ κατά την πρώτη φάση υπάρχει μια χρονική υστέρηση και οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου συνήθως ξεκινούν αρκετά μετά από την έναρξη της ανόδου των τιμών, στην τελευταία φάση και πάλι υπάρχει χρονική υστέρηση, αφού οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και οι νέες εισαγωγές περιορίζονται, αρκετά μετά την κορύφωση των τιμών.

Γιατί πρέπει να γνωρίζουμε τον “κύκλο” των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου;

Όταν γνωρίζουμε τον “κύκλο” των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, μπορούμε να λαμβάνουμε αξιόπιστα μηνύματα για την κίνηση της χρηματιστηριακής αγοράς και τη θέση που βρίσκεται μέσα στον κύκλο της και έτσι μπορούμε να αξιολογούμε καλύτερα τις καθημερινές εξελίξεις και να σχεδιάσουμε καλύτερα τις μελλοντικές μας επενδυτικές κινήσεις.

Μπορούμε να αντιληφθούμε πιο εύκολα και πιο έγκυρα το πότε ξεκινά η ανοδική φάση της αγοράς, πότε βρίσκεται στη φάση της “ήρεμης ανόδου” και πότε βρίσκεται στην “οργασμική” φάση, πριν από το τέλος.

Παράλληλα, μπορούμε να διαγνώσουμε καλύτερα το πότε μας συμφέρει να συμμετέχουμε σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και πώς να διαχειριστούμε τις μετοχές που παίρνουμε απ’ αυτές.

Γενικά, η γνώση μας για τον “κύκλο” των αυξήσεων του μετοχικού κεφαλαίου στο Χρηματιστήριο, συνιστά ακόμη ένα “όπλο” στο “οπλοστάσιο” που μας δίνουν η ανάλυση, η εμπειρία και η γνώση της ιστορίας του χώρου.

Ανάλυση του “κύκλου” 1984-2016, μέσα από τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου

Για την ανάγνωση του παρακάτω κειμένου, είναι χρήσιμο να συμβουλεύεστε και τον παρακείμενο πίνακα.

Όπως γνωρίζουμε και από προηγούμενες δημοσιεύσεις μας, στην προ-προηγούμενη ιστορική της περίοδο (1954-1984), η άνοδος της χρηματιστηριακής αγοράς κορυφώθηκε το 1973. Την ίδια χρονιά κορυφώθηκε και ο αριθμός αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου (σε αριθμό και σε ποσό), καθώς επίσης και των νέων εισαγωγών. Βεβαίως, όπως συμβαίνει πάντα, οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου δε μειώθηκαν απότομα, όταν κορύφωσε η αγορά, αλλά συνεχίστηκαν και στα επόμενα χρόνια μέχρι και το 1978, οπότε οι ετήσιες πτώσεις έγιναν έντονες.

Οι τιμές βρέθηκαν στο χαμηλότερο σημείο τους, το Φεβρουάριο του 1984. Όπως ήταν φυσιολογικό λόγω της πτώσης που είχε προηγηθεί, εκείνη την περίοδο, οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και οι εισαγωγές εταιριών, ήταν σπάνιες και γενικά, η πρωτογενής αγορά (άντληση κεφαλαίων) παρέμεινε σχετικά αδρανής έως και το 1989, παρά την “αναλαμπή” που υπήρξε στα έτη 1987-1988, λόγω της ανόδου της περιόδου εκείνης.

Ο μεγάλος ρυθμός ανόδου του αριθμού και των ποσών των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου και κυρίως των νέων εισαγωγών, ξεκίνησε το 1990. Κατά την περίοδο 1992-1997, ο ρυθμός αυτός μειώθηκε -με εξαίρεση το έτος 1994, οπότε υπήρξε αθρόα εισαγωγή εταιριών του κατασκευαστικού κλάδου. Η έγκριση για την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη (Μάρτιος 1998) προκάλεσε ένα νέο ανοδικό κύμα, που οδήγησε στην “έκρηξη” των τιμών, κατά το 1999. Παράλληλα όμως, “έκρηξη” σημειώθηκε και στον αριθμό των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου και νέων εισαγωγών. Η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε -σχεδόν αμείωτη- και κατά το έτος 2000, παρά το γεγονός ότι οι τιμές των μετοχών είχαν ήδη αρχίσει να υποχωρούν. Μειώθηκε σταδιακά μετά το έτος 2000, παρά το ότι, στην περίοδο 2003-2007, οι τιμές των μετοχών ήταν ανοδικές (κορυφώθηκαν την 31/10/2007). Από το έτος 2008 και μετά, οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ήταν ελάχιστες -τα πολύ μεγάλα ποσά που εμφανίζονται στον πίνακα, αφορούν τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που, αναγκαστικά, έγιναν στις τράπεζες, στην περίοδο 2009-2015, ενώ οι 13 από τις 15 νέες εισαγωγές μεταξύ 2008 και 2010, αφορούν κυρίως στις “μικρές” εταιρίες που εισήχθησαν στην Εναλλακτική Αγορά.

Με εξαίρεση τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών, παρατηρείται σχεδόν μία πλήρης απραξία στην πρωτογενή αγορά του Χρηματιστηρίου.

Πού βρισκόμαστε σήμερα;

Η άποψή μας πως, αυτά τα χρόνια, βρισκόμαστε στην πρώτη φάση ανόδου της νέας μεγάλης ιστορικής περιόδου, στην οποία εισήλθε το Χρηματιστήριο από το 2016, είναι γνωστή. Την υποστηρίζουμε από το πρώτο τεύχος, μετά την επανέκδοσή μας (άνοιξη 2018) και επιβεβαιώνεται κάθε μέρα.

Αν θέλουμε να παρομοιάσουμε τη σημερινή θέση, με κάποια αντίστοιχη περίπτωση του παρελθόντος, μπορούμε να υποθέσουμε ότι, η σημερινή φάση, σε επίπεδο δραστηριότητας της πρωτογενούς αγοράς, μοιάζει πολύ με την περίοδο 1984-1986, όπου “κάτι” αρχίζει να κινείται. Η αλληλουχία των εξελίξεων, θα μπορούσε να έχει ως εξής:

Πλήρης απραξία - αρχική δραστηριοποίηση του τομέα των εταιρικών ομολόγων - αναγκαστικές αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου για την επιβίωση οριακών εταιριών - μία ή δύο “δειλές” εισαγωγές, όπως συνέβη με την Interlife και μάλιστα χωρίς δημόσια εγγραφή (εκτιμούμε ότι βρισκόμαστε σ’ αυτή τη φάση) - περισσότερες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ήδη υφιστάμενων εταιριών - μία πρώτη είσοδος νέας εταιρίας με δημόσια εγγραφή - μερικές ακόμη είσοδοι νέων εταιριών με δημόσια εγγραφή και σταδιακή αύξηση του ρυθμού εισαγωγών και αύξηση του ρυθμού α.μ.κ. υφιστάμενων - ένας σύντομος περιορισμός στο ρυθμό εισαγωγών και αυξήσεων, λόγω φάσης αφομοίωσης των εξελίξεων - επαναφορά έντονου ρυθμού α.μ.κ. και νέων εισαγωγών - κορύφωση του ρυθμού (και του αριθμού) α.μ.κ. και νέων εισαγωγών και παράλληλη κορύφωση των τιμών στην αγορά - πτώση των τιμών στην αγορά και έναρξη της διαδικασίας μείωσης του ρυθμού των α.μ.κ. και των νέων εισαγωγών - περαιτέρω πτώση των τιμών στην αγορά και έντονη μείωση των α.μ.κ. και των νέων εισαγωγών - πλήρης απραξία.

Οι αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου, είτε των ήδη υφιστάμενων εταιριών, είτε αυτών που εισάγονται στο Χρηματιστήριο, είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία της Κεφαλαιαγοράς και του Χρηματιστηρίου. Αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της λειτουργίας του χώρου και χωρίς αυτές, η λειτουργία του γίνεται καχεκτική και φθίνουσα. Οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου επηρεάζονται από τα όσα συμβαίνουν στην οικονομία και στη χρηματιστηριακή αγορά και σχηματίζουν ένα “κύκλο”, ο οποίος δένει απόλυτα με τον “κύκλο” του χρηματιστηρίου και εντάσσεται σ’ αυτόν. Ως επενδυτές, έχει μεγάλη σημασία να γνωρίζουμε το πώς λειτουργεί και να αναγνωρίζουμε το σημείο του κύκλου, επί του οποίου βρισκόμαστε κάθε φορά.

Γιάννης Σιάτρας

Επιστροφή στα περιεχόμενα, εδώ.