Η Ελλάδα στο ξεκίνημα μίας ιστορικά κρίσιμης πορείας

Η σημερινή μέρα είναι ιστορική. Τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά από δραματικές εξελίξεις μηνών, μετά από λάθη και παραλείψεις, τόσο από την πλευρά της Ελλάδας, όσο και από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η χώρα οδηγήθηκε στην αποδοχή συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με την οποία αποκτά το δικαίωμα στη λήψη του μεγαλύτερου ποσού που έχει δοθεί ποτέ για τη διάσωση μίας χώρας, με αντάλλαγμα την εφαρμογή ενός εξαιρετικά μεγάλου και φιλόδοξου προγράμματος δημοσιονομικής περιστολής.

Με την εξέλιξη αυτή, η Ελλάδα, το άμεσο και το κυριότερο που πετυχαίνει είναι να κερδίσει χρόνο. Αποφεύγει μία άμεση χρεοκοπία, η οποία θα μπορούσε να είχε συμβεί ίσως και μέσα στον τρέχοντα μήνα. Και ξεκινάει μία τεράστια προσπάθεια -που ίσως αποτελεί την τελευταία της ευκαιρία- για να πετύχει μέσα στα επόμενα 3 έως 5 χρόνια την εξισορρόπηση της δημοσιονομικής της κατάστασης και την διακοπή του φαύλου κύκλου της αύξησης του δημοσίου της χρέους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με μεγάλη καθυστέρηση και πολλές παλινωδίες, αντιλαμβάνεται ότι η φωτιά που άναψε στην Ελλάδα, απλώνεται πλέον παντού και κινδυνεύει να κατακάψει την ίδια και το νομισματικό της σύστημα, το οποίο -μέσα από την ελληνική κρίση- αποδεικνύεται ατελές, ασταθές και αμφιβόλου βιωσιμότητας. Και, μπροστά στον κίνδυνο, σύρεται στην παροχή οικονομικής στήριξης προς ένα Κράτος - μέλος της, με οικονομικούς όρους που είναι πιθανό να κατακριθούν αργότερα.

Καμία μάχη δεν κερδήθηκε και καμία κρίση δεν αποσοβήθηκε. Απλά αποκτήθηκε λίγος ακόμη χρόνος. Και αυτό ισχύει περισσότερο για την Ελλάδα και λιγότερο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού οι μικρές "εστίες φωτιάς" που άναψαν σε άλλες χώρες - μέλη της, με αφορμή την ελληνική κρίση, ίσως αποδειχθεί πιο δύσκολο για να σβήσουν.

Οι εξελίξεις που δρομολογούνται από σήμερα στην πατρίδα μας και για την πατρίδα μας, θα πρέπει περισσότερο να μας προβληματίζουν, παρά να μας ενθουσιάζουν και να μας καθησυχάζουν ότι, έστω μετά από ένα διάστημα τεσσάρων ή πέντε ετών, τα πράγματα θα γίνουν όπως και πριν.

Η χώρα, μην έχοντας άλλες εναλλακτικές λύσεις, επιχειρεί τη μεγαλύτερη δημοσιονομική περιστολή που επιχειρήθηκε ποτέ σε καιρό ειρήνης στην ιστορία των αναπτυγμένων κρατών! Ίσως και η πλέον φιλόδοξη. (Για λεπτομέρειες δείτε τη σημερινή συνέντευξη Τύπου του κ. Παπακωνσταντίνου).

Οι αμφισβητήσεις δεν είναι τόσο εάν θα πετύχει αυτό το "φιλόδοξο" πρόγραμμα λιτότητας της Κυβέρνησης. Σ' αυτό δε θα πρέπει να υπάρχει αμφιβολία. Θα πετύχει, επειδή η χώρα είναι -συμβατικά πλέον- εξαναγκασμένη να πετύχει. Οι αμφισβητήσεις και οι αμφιβολίες έχουν να κάνουν με το, ακόμη και εάν πετύχουν οι "οικονομικοί στόχοι" της επόμενης τετραετίας, θα μπορέσει η χώρα να ξεφύγει από το τεράστιο πρόβλημα του δημοσίου χρέους το οποίο, καθ' όλο αυτό το διάστημα θα εξακολουθήσει να αυξάνεται.

Σε παλαιότερη σχετική μελέτη που είχαμε δημοσιεύσει στις 3 Φεβρουαρίου (Ποιά θα είναι η περίοδος εφαρμογής των έκτακτων μέτρων στην οικονομία;) η οποία αντλούσε στοιχεία από μία πολύ σοβαρή ανάλυση της Danske Bank, αναφερόταν ότι, ακόμη και για να μπορέσει η χώρα, να σταθεροποιήσει το χρέος της κοντά στο 142% του ΑΕΠ έως το 2015, θα απαιτούνταν μέτρα περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής της τάξης του 2,2% ανά έτος.
Με βάση το πρόγραμμα που ανακοίνωσε σήμερα η Κυβέρνηση, όντως επιχειρείται μία πολύ δυναμική και επιθετική αντιμετώπιση του προβλήματος για τα έτη 2010 και 2011. Κατά το 2010 προβλέπεται δημοσιονομική περιστολή κατά 4,6%, κατά 4% στο 2011 και κατά 2% για το 2012 και το 2013.

Τα μέτρα αυτά, ενδέχεται να μειώσουν τους ρυθμούς αύξησης του δημόσιου χρέους, αλλά και αυτό υπό την προϋπόθεση της ύπαρξης ομαλών συνθηκών στη διεθνή οικονομία, της παραμονής των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα και της μη ύπαρξης κάποιας έκτακτης κατάστασης. Είναι αμφίβολο εάν θα μπορέσουν να προκαλέσουν τη σταθεροποίησή του -το οποίο είναι σε πρώτη φάση το ζητούμενο- εκτός εάν η χώρα επιστρέψει σε ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 3,0% - 4,0% από το 2012 και μετά.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η Κυβέρνηση εξάντλησε τα όριά της. Προχώρησε στα άκρα, παίζοντας κορώνα - γράμματα το πολιτικό της μέλλον και αυτό είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να της πιστωθεί, έστω αν και αυτό το έκανε όχι για λόγους γενναιότητας, αλλά για λόγους ανάγκης.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η σημερινή εξέλιξη είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για την έξοδο της χώρας από την κρίση.

Αυτό όμως που, όταν η κοινωνία και οι αγορές συνέλθουν από το σημερινό "σοκ", θα αμφισβητηθεί, είναι το εάν τελικά η χώρα μπορεί -έστω και μετά το 2014- να βγει από την κρίση και μήπως τελικά οι θυσίες του λαού είναι χωρίς αντίκρυσμα αφού είναι πολύ πιθανό το τεράστιο πρόβλημα του χρέους να μη μπορεί πλέον να αντιμετωπισθεί.

Όμως, σ' αυτή την πρώτη φάση, ας είμαστε αισιόδοξοι. Παρά τις αμφισβητήσεις που προκαλεί το μέγεθος των αριθμών, η χώρα δικαιούται να προσπαθεί και να ελπίζει. Άλλωστε, οι σημερινές αποφάσεις, δεν αφορούν μόνον στα ποσοτικά μεγέθη του περιορισμού του δημόσιου τομέα, άσχετα εάν σ' αυτά δίδεται το μεγαλύτερο βάρος από πλευράς δημοσιότητας. Αφορούν και σε μία μεγάλη σειρά μέτρων "ποιοτικού" χαρακτήρα που σα σκοπό έχουν να κάνουν τόσο το δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας περισσότερους ανταγωνιστικούς. Και ίσως τελικά αυτός -ο δυνητικός δυναμισμός της ελληνικής οικονομίας- να είναι ο άγνωστος "ποιοτικός" παράγοντας, τον οποίο δε μπορούν να προσμετρήσουν οι "στυγνές" οικονομετρικές μελέτες και ο οποίος ίσως τελικά να κάνει τη διαφορά. Όπως πολλές φορές την έκανε στη διάρκεια της ελληνικής οικονομικής ιστορίας.