Ο "σοβιετικός" πράσινος σχεδιασμός της ΕΕ, τα πυρηνικά και οι ανανεώσιμες

Πράσινα χρηματοοικονομικά, πράσινη τραπεζική, πράσινες επενδύσεις - σε μια εποχή κλιματικής αλλαγής, οι κεφαλαιαγορές προφανώς θέλουν να βοηθήσουν στον απαραίτητο μετασχηματισμό των οικονομιών μας. Δυστυχώς, το κράτος παρεμβαίνει ολοένα και περισσότερο σε αυτές τις αγορές με τρόπο ο οποίος θα αποδειχθεί αντιπαραγωγικός, επειδή πέφτει στην ίδια πνευματική παγίδα που παγίδευε κάποτε τους υπευθύνους κεντρικού σχεδιασμού της Σοβιετικής Ένωσης.

Ορισμοί

Το πρόβλημα έχει να κάνει με τους ορισμούς και το ποιος τους αναλαμβάνει. Τι ακριβώς μετρά ως "πράσινη" - καθαρή ενέργεια (έναντι της καφέ - "βρώμικης"); Εάν η αξιολόγηση αυτή αφεθεί στις αποκεντρωμένες αγορές, έχουν πολλές πιθανότητες να διαθέσουν αποτελεσματικά το αναγκαίο κεφάλαιο. Εάν αφεθεί στους γραφειοκράτες, το κεφάλαιο θα σπαταληθεί, εμποδίζοντας και όχι βοηθώντας τις προσπάθειές μας ενάντια στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, μόλις εξέδωσε το μεγαλύτερο πράσινο ομόλογο της ιστορίας. Αυτή τη φορά, δανείστηκε την πράσινη ετικέτα από κατηγορίες και μεθοδολογίες που αναπτύχθηκαν στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό μοιάζει λογικό.

Όσον αφορά το μέλλον, ωστόσο, η ΕΕ δεν θέλει να αφήσει τη δραστηριότητα των ορισμών στον ιδιωτικό τομέα: εργάζεται σταθερά για να ολοκληρώσει τη δική της ταξινόμηση (taxonomy). Αυτή είναι μια πιο "πλουμιστή" λέξη έναντι της πιο κλασικής αγγλικής λέξης για την ίδια έννοια (classification), την οποία οι περισσότεροι άκουσαν τελευταία φορά στο σχολείο όταν μάθαιναν για το σύστημα του Carl Linnaeus που ταξινομούσε τον βιολογικό κόσμο ανά βασίλεια, είδη και ούτω καθεξής.

Η ταξινόμηση της ΕΕ αποσκοπεί στο να αποδίδει το πράσινο σήμα σε εταιρείες και δραστηριότητες - ή να το στερεί - προκειμένου να "βοηθήσει να μετατοπιστούν οι επενδύσεις εκεί όπου είναι πιο αναγκαίες".

Στο μέλλον, για παράδειγμα, ένας δανειστής σε πιστοποιημένη από την ΕΕ πράσινη επιχείρηση ενδέχεται να έχει το δικαίωμα να διατηρεί λιγότερα κεφάλαια έναντι του δανείου, ενώ ο δανειολήπτης θα εξαργυρώνει το πολυπόθητο "greenium" (πράσινο premium) με τη μορφή χαμηλότερου επιτοκίου. Οι δανειολήπτες χωρίς το σήμα, υπονοείται, θα πληρώνουν περισσότερα για κεφάλαιο.

Είμαι βέβαιος ότι η ΕΕ έχει κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί στη συγκέντρωση διάφορων ειδικών και ιδιοφυιών που φιλοδοξούν να είναι οι Linnaus της νέας εποχής. Επιτρέψτε μου ωστόσο να επισημάνω ότι οι παντογνώστες σοφοί που εργάζονται για τα κράτη δεν έχουν και τις καλύτερες επιδόσεις στην κατανομή κεφαλαίου.

Η διαμάχη "πυρηνικής" Γαλλίας - "αντιπυρηνικής" Γερμανίας

Δείτε, για παράδειγμα, την τρέχουσα διαμάχη μεταξύ των δύο ισχυρότερων χωρών της ΕΕ, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Συνήθως, αν και όχι πάντα πειστικά, ισχυρίζονται ότι αποτελούν ένα "δίπολο" το οποίο σπρώχνει το μπλοκ προς τα εμπρός. Όσον αφορά την ταξινόμηση, κάνουν "πετάλι" σε αντίθετες κατευθύνσεις.

Η Γαλλία λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια. Η πυρηνική ενέργεια έχει το τεράστιο πλεονέκτημα να είναι αξιόπιστη και καθαρή - δηλαδή, να μην εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου. Έχει επίσης το μειονέκτημα να παράγει τοξικά απόβλητα και κάνει ορισμένους ανθρώπους να αισθάνονται ανασφαλείς.

Η Γαλλία ποντάρει τώρα σε μια νέα γενιά πυρηνικών τεχνολογιών οι οποίες διατηρούν όλα τα "συν" της συγκεκριμένης μορφής ενέργειας, ενώ διαθέτουν λιγότερα από τα "πλην". Φυσικά, το Παρίσι θέλει την πράσινη ετικέτα της ΕΕ γι' αυτές τις επενδύσεις.

Η Γερμανία υιοθετεί την ακριβώς αντίθετη στάση. Μετά την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα, αποφάσισε βιαστικά να εγκαταλείψει πλήρως την πυρηνική ενέργεια και θα απενεργοποιήσει το τελευταίο εργοστάσιό της το οποίο λειτουργεί με τη μέθοδο της πυρηνικής σχάσης το επόμενο έτος.

Οι δε Πράσινοι, οι οποίοι θα παίξουν μεγάλο ρόλο στην επόμενη γερμανική κυβέρνηση, σιχαίνονται την πυρηνική τεχνολογία με ζήλο ο οποίος "συνορεύει" με τη θρησκεία. Έτσι, η Γερμανία παλεύει ενάντια στην πράσινη επισήμανση της πυρηνικής τεχνολογίας στην ταξινόμηση της ΕΕ.

Το αποτέλεσμα είναι ένας άτακτος αγώνας εξουσίας για τις πιστοποιήσεις, με τους Γάλλους να συνθέτουν μια συμμαχία εννέα χωρών-μελών της ΕΕ και τη Γερμανία να ζητά την υποστήριξη άλλων κρατών-μελών.

Μια παρόμοια αντιπαράθεση εμποδίζει την ταξινόμηση του φυσικού αερίου. Είναι ορυκτό καύσιμο - και επομένως βρώμικο, ωστόσο είναι πολύ λιγότερο βρώμικο από τον άνθρακα, στην αντικατάσταση του οποίου θα μπορούσε να βοηθήσει κατά τη μετάβαση σε ένα μέλλον πλήρως ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τι ετικέτα λοιπόν πρέπει να έχει το αέριο; Οι μελλοντικές μάχες θα μπορούσαν να αφορούν το υδρογόνο ή οποιαδήποτε άλλη βιομηχανική διαδικασία.

Αφήστε την αγορά να δράσει

Αυτές οι αποφάσεις, όπως συμβαίνει πάντα όταν το κράτος κάνει τον προγραμματισμό, θα καταλήξουν τελικά να αφορούν την πολιτική εξουσία περισσότερο απ' ό,τι την οικονομία και την επιστήμη. Και αυτό είναι κακός τρόπος να σχεδιάζει κανείς πολιτικές. Οι φωτισμένες κυβερνήσεις - όπως εκείνη της Φινλανδίας - αντιλαμβάνονται αντ' αυτού ότι θα χρειαστούμε μια ρεαλιστική προσέγγιση του χαρτοφυλακίου μεταρρύθμισης των ενεργειακών μας συστημάτων. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποκλείσουμε ολόκληρα σενάρια με βάση την ετικέτα κάποιου γραφειοκράτη.

Η ταξινόμηση της ΕΕ φαίνεται ακόμη πιο λανθασμένη όταν συνειδητοποιεί κανείς ότι είναι παρεμβατική έναντι μιας καλύτερης ευρωπαϊκής πολιτικής, η οποία θα μπορούσε να είναι φιλική προς την αγορά και αποτελεσματική εάν της δινόταν η κατάλληλη ευκαιρία.

Αυτή είναι η τιμή του άνθρακα που έχει οριστεί από το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ. Η ΕΕ περιορίζει την ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου που μπορεί να εκπέμπει η ευρωπαϊκή βιομηχανία και ακολούθως μειώνει αυτό το όριο με την πάροδο του χρόνου - αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε. Στη συνέχεια, το σύστημα επιτρέπει στις εταιρείες να αγοράζουν ή να πωλούν δικαιώματα, διασφαλίζοντας ότι οι εκπομπές μειώνονται ταχύτερα εκεί όπου είναι φθηνότερο να συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Αυτή η τιμή του άνθρακα είναι το κατάλληλο εργαλείο για να μετατοπίζεται το κεφάλαιο εκεί που χρειάζεται. Οι εταιρείες, τα προϊόντα και οι διαδικασίες που βασίζονται, έστω και εμμέσως, σε βρώμικες τεχνολογίες, θα γίνονται λιγότερο ελκυστικές για τους επενδυτές. Οι καθαρότεροι αντίπαλοί τους θα αντλούν περισσότερο κεφάλαιο. Το αόρατο χέρι του Άνταμ Σμιθ θα αποφασίσει τελικά το καλύτερο μείγμα ανέμου, ήλιου, πυρηνικών, αερίου ή όποιας άλλης μορφής ενέργειας.

Στρέβλωση

Η ταξινόμηση στρεβλώνει αυτόν τον μηχανισμό διεύθυνσης. Ξαφνικά, το κόστος του κεφαλαίου - και, επομένως, το προεξοφλητικό επιτόκιο που χρησιμοποιούν οι επενδυτές - για την τεχνολογία Α γίνεται τεχνητά υψηλό, ενώ εκείνο της τεχνολογίας Β αφύσικα χαμηλό.

Με τον κίνδυνο να ακουστεί τετριμμένο, θα ήθελα να επαναλάβω την έκκλησή μου προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στο Βερολίνο, οι οποίοι βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού, στις Βρυξέλλες και σε όλες τις άλλες πρωτεύουσες του κόσμου: προχωρήστε και αυξήστε το κόστος των εκπομπών άνθρακα, που είναι ο κοινός εχθρός της ανθρωπότητας.

Στη συνέχεια, ωστόσο, επαναβεβαιώστε την εμπιστοσύνη σας στην αγορά για να κάνει ό, τι χρειάζεται για να τις μειώσετε.

Του Andreas Kluth

Πηγή: capital.gr