Επισημάνσεις

11 φορές έχει αποπειραθεί, φέτος, ο Γενικός Δείκτης να βρεθεί πάνω από τις 900 μονάδες. Τις προηγούμενες 10 απέτυχε. Η τελευταία απόπειρα ξεκίνησε στην 1η Νοεμβρίου; Θα είναι αυτή η οριστική; Είναι πιθανόν να μην είναι. Όμως, εκτιμούμε ότι, ο Γενικός Δείκτης έχει κατοχυρώσει, για πάντα, τις 800 μονάδες και, υπό κανονικές συνθήκες, δε θα βρεθεί ποτέ πια στην ιστορία του, κάτω από το επίπεδο αυτό. Επίσης, όταν κάποια στιγμή, μετά από “ταλαιπωρία” που θα συνεχιστεί για αρκετό ακόμη διάστημα, κατορθώσει να υπερβεί τις 1.000 μονάδες, εκτιμούμε ότι δεν θα επιστρέψει, ποτέ πια, κάτω από τις 900.
Η ανοδική φάση της ελληνικής οικονομίας, στα επόμενα χρόνια, θα παρασύρει ανοδικά και το Γενικό Δείκτη και -σταδιακά- θα τον οδηγήσει σε επίπεδα που έχουμε να δούμε αρκετά πριν από το 2010. Εκτιμούμε δε ότι, τουλάχιστον για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, δε θα βρεθεί κάτι, τόσο καταστροφικό, όσο ήταν η χρεοκοπία του κράτους μας, στην περίοδο 2010-2012, για να καταστρέψει την οικονομία και το Χρηματιστήριο.

****

Το ζητούμενο, από τη χρηματιστηριακή αγορά, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους, είναι να ξεπεράσει ο Γενικός Δείκτης δύο συγκεκριμένα επίπεδα τιμών: Το πρώτο επίπεδο είναι η τιμή των 929,26 μονάδων, που είναι η υψηλότερη τιμή του Γενικού Δείκτη κατά το 2021 (30/8/2021). Μετά το κλείσιμο στις 921,26 μονάδες, στις 8/11/2021, αυτό θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Το δεύτερο είναι η τιμή των 948,64 μονάδων, που είναι η υψηλότερη τιμή του 2020, αλλά και η υψηλότερη από την τιμή των 937,96 μονάδων, που είχε επιτευχθεί στις πρώτες μέρες της διακυβέρνησης του Σύριζα, στις 25/2/2015. Εάν ο Γενικός Δείκτης ξεπεράσει αυτές τις δύο “σκοπέλους”, που διατηρούνται ως “υψηλά” επί μεγάλο χρονικό διάστημα, θα έχει “ανοίξει” ο δρόμος για την τιμή των 1.035,08 μονάδων, που είναι η τιμή της 8/12/2014, δηλαδή, της ημέρας που η -τότε- Κυβέρνηση Σαμαρά, αποφάσισε να επισπεύσει την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, εξέλιξη που, λόγω της αποτυχίας εκλογής Προέδρου, τότε, οδήγησε στις πρόωρες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015. Ξεπερνώντας την τιμή της 8/12/2014, ο Γενικός Δείκτης, όχι μόνο θα έχει πετύχει “νέο υψηλό” 7 ετών, αλλά παράλληλα θα έχει κλείσει μία “περιπετειώδη” περίοδο της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας. Νομίζουμε ότι, ήρθε ο καιρός, αυτό να συμβεί.

****

Για να αντιληφθούμε όμως, πόσο “αδικημένες” είναι η χώρα, η οικονομία της και η χρηματιστηριακή της αγοράς, αρκεί να λάβουμε υπ’ όψη μας ότι, στις 8/12/2014, η τιμή του αμερικανικού δείκτη Dow Jones βρισκόταν στις 17.958 μονάδες. Στο κλείσιμο της Δευτέρας 8 Νοεμβρίου, βρισκόταν στις 36.432,22 μονάδες.

****

Γνωρίζουμε -άλλωστε το έχουμε αναλύσει πολλές φορές- ότι, για την αδυναμία του Γενικού Δείκτη να κινηθεί σε ανώτερα επίπεδα, σε σημαντικό βαθμό, φταίει η αδυναμία του ελληνικού Χρηματιστηρίου να προσελκύσει σ’ αυτό, κεφάλαια μεγάλων θεσμικών επενδυτών. Και γιατί δεν έρχονται στο Χρηματιστήριό μας, διεθνή κεφάλαια, παρά τις θετικές προοπτικές της οικονομίας; Επειδή τα γεγονότα της χρεοκοπίας της χώρας είναι ακόμη πρόσφατα και δεν έχει παρέλθει ακόμη το διάστημα που συνήθως απαιτείται να παρέλθει, ώστε η διεθνής επενδυτική κοινότητα να “ξεχάσει” και να “συγχωρήσει”. Και πότε θα “συγχωρήσει” η διεθνής επενδυτική κοινότητα; Όταν δώσουν το “σήμα” οι επενδυτικοί οίκοι. Ο οίκος S&P, ο οποίος επρόκειτο να εκδώσει αξιολόγηση της χώρας στις 22 Οκτωβρίου, ούτε καν ασχολήθηκε με τη χώρα και δεν προέβη σε κάποια ανακοίνωση. Στις 19 Νοεμβρίου αναμένεται η αξιολόγηση της Moody's, ενώ στα μέσα Ιανουαρίου θα προχωρήσει στις αξιολογήσεις του και ο Οίκος Fitch.

****

Μπορεί να έχουν περάσει περισσότερα από 11 χρόνια από τότε που δημοσιεύσαμε τη μελέτη των Eduardo Borensztein και Ugo Panizza, με τίτλο “The Costs of Sovereign Default" (IMF Working Paper) ("Τα κόστη από τη χρεοκοπία ενός κυρίαρχου Κράτους"), όμως, ως εμείς, ως παθόντες, καλό είναι να επανερχόμαστε από καιρού σε καιρό, για να θυμόμαστε και για να εξηγούμε τα αίτια της κακοδαιμονίας μας (δείτε εδώ).

****

Πέρασε ακριβώς ένας χρόνος από την ανακοίνωση της Pfizer για την ανακάλυψη του εμβολίου κατά της Covid. Το διάστημα αυτό, υπήρξε από τα πιο συναρπαστικά που έχουν υπάρξει στις διεθνείς αγορές, πολλές από τις οποίες, οδηγήθηκαν σε νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, κατά το διάστημα από την 6/11/2021, έως και την 8/11/2021, κινήθηκε από τις 588,10 στις 921,26, κερδίζοντας 56,7%. Οι αγορές πάντα είναι εκπληκτικά και συναρπαστικά απρόβλεπτες.

****

Το παράδοξο με τον πληθωρισμό είναι ότι, όταν αυτός βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα (σε ποσοστό 5% έως 6%), λειτουργεί θετικά για τα κέρδη των επιχειρήσεων και συνεπώς και για το Χρηματιστήριο. Αυτό οφείλεται στους μηχανισμούς μεταφοράς των πληθωριστικών πιέσεων στις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών, γεγονός που, από τρίμηνο σε τρίμηνο, ή από χρόνο σε χρόνο, εμφανίζει “αυξήσεις” στα περισσότερα μεγέθη των ισολογισμών και, μεταξύ αυτών, στις πωλήσεις και στα κέρδη. Έτσι, οι μετοχές, μεταξύ των άλλων, λειτουργούν και ως ένα μέσο προστασίας από τον πληθωρισμό. Αυτό έχει διαπιστωθεί σε παλαιότερες περιόδους της ελληνικής αγοράς. Όμως, εάν εκδηλωθούν υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού, αυτά λειτουργούν αποδομητικά για τις εταιρίες και προκαλούν σωρεία προβλημάτων.

****

Για μία ακόμη φορά, διαπιστώσαμε ότι, το ποσοστό μία πρόβλεψη να είναι επιτυχής, είναι γύρω από το 50%. Πόσες αναλύσεις αναλυτών και "μεγάλων επενδυτικών οίκων", δε διαβάσαμε, που μας τρομοκρατούσαν γράφοντας ότι οι διεθνείς αγορές είναι έτοιμες για κατάρρευση, ή -στα δικά μας- ότι το Χρηματιστήριο της Αθήνας είναι ακριβό και ότι θα υποχωρήσει, με "πρώτη στάση" στις 820 μονάδες και με "στόχο" τις 750 μονάδες. Συμπέρασμα; Αφήστε τη δική σας λογική να λειτουργήσει, κρίνοντας με βάση όσα διαβάζετε και μην παίρνετε τις προβλέψεις τόσο σοβαρά. Όμως, φροντίστε να έχετε “φρένο”, αν κάτι πάει στραβά. Plan B, δηλαδή, για το τί θα κάνετε, αν τα πράγματα εξελιχθούν ανάποδα από τη θέση σας.

****

Είναι δυνατό, να άλλαξε τόσο πολύ και τόσο γρήγορα η ΔΕΗ και από μία εταιρία-παρίας, να έχει εξελιχθεί σήμερα σε εταιρία - μοντέλο, πρωτοπόρος στον αγώνα της κλιματικής αλλαγής; Και βέβαια όχι. Ούτε το 2019 ήταν τόσο κακή όσο την ανέφεραν, ούτε και σήμερα είναι τόσο καλή, όσο θέλουν να τη δείχνουν. Η ίδια εταιρία είναι, με τα ίδια προβλήματα, με τα ίδια λογιστικά τρικ και ίσως με μεγαλύτερα αδιέξοδα. Η εταιρία αντιμετωπίζει ένα “κενό παραγωγής”, το οποίο ίσως ενταθεί ακόμη περισσότερο μετά το 2023. Φέτος θα πληρώσει περισσότερα από 650 εκατομμύρια για την αγορά δικαιωμάτων ρύπων, ενδεχομένως -μέσω κυβερνητικών παρεμβάσεων- καταγράφει ζημιές από την παραγωγή ή και την εμπορία ρεύματος και, όπως εκτιμούμε, στο τέλος της χρήσης, θα καταγράψει ζημιές, εκτός και εάν υπάρξει -για ευνόητους λόγους- μαγείρεμα. Και βέβαια, στην Ελλάδα, δεν έχουμε μάθει να επενδύουμε με βάση τις -αυτοπροβαλλόμενες- προοπτικές, μιας πενταετίας. Άλλωστε, ποιός, από τη ΔΕΗ, θα είναι στη θέση του, μετά από 5 χρόνια;

****

Από τις αρχές του 2021 έχουν αντληθεί περίπου € 6,3 δισεκατομμύρια, μέσω μετοχικών και ομολογιακών εκδόσεων, κάνοντας το 2021, ως ένα ιδιαίτερα “παραγωγικό” έτος για την Κεφαλαιαγορά. Εκτιμάται ότι, μέχρι το τέλος του έτους εκτιμάται ότι θα αντληθούν επιπλέον 500 εκατ. ευρώ από εκδόσεις ομολόγων. Στην έκδοση εταιρικού ομολόγου μέσω του Χ.Α. θα προχωρήσει μετά την Elval και η Noval ΑΕΕΑΠ, επίσης του ομίλου Viohalco, ενώ θα ακολουθήσει η Premia Properties ετοιμάζει την έκδοση ομολογιακών τίτλων ύψους € 100 εκατομμυρίων, η ΑΕΕΑΠ της Fourlis (ύψους περίπου € 50 εκατομμυρίων) και η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, για να αντικαταστήσει παλαιότερο ομόλογο, με έκδοση χαμηλότερου κόστους. Όπως έχουμε εξηγήσει και σε άλλες περιπτώσεις, η ένταση στις εκδόσεις ομολόγων, είναι ένα πολύ ισχυρό “προμήνυμα” για θετικά επερχόμενα στην αγορά μετοχών.

****

Η “βροχή” των ομολόγων αυτής της περιόδου, κάνει χρήσιμο, έναν παλαιότερο “οδηγό” της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, με 25 ερωτήσεις και απαντήσεις για τις εκδόσεις κοινών ομολογιακών δανείων. Στόχος του οδηγού αυτού είναι να εξηγήσει στους επενδυτές τα εταιρικά ομόλογα, τον ρόλο τους και τι πρέπει να προσέχουν. Η Αρχή εξηγεί το ποιος μπορεί να τα εκδώσει με ποια διαδικασία γίνεται η διάθεση στο επενδυτικό κοινό, αλλά και το πότε είναι υποχρεωτική η έκδοση ενημερωτικού δελτίου, όπως και το πώς διεξάγεται η διαπραγμάτευση (εδώ).

****

Η εταιρία της ΕΝ.Α. "Performance Technologies”, η οποία προτίθεται να “μεταπηδήσει” στην Κύρια Αγορά του Χρηματιστηρίου, είναι μία από τις πρώτες που εγκαινιάζει την πρακτική των splits (διάσπαση μετοχής σε περισσότερες), θέλοντας να εκμεταλλευτεί το θετικό momentum που υπάρχει τόσο γι’ αυτή, όσο και για το σύνολο της χρηματιστηριακής αγοράς. Οι παλαιότεροι, θυμόμαστε ότι, το “split” ήταν καλοδεχούμενο και κοινή πρακτική κατά τη δεκαετία του 1990, αφού η μείωση -μέσω του split και της διανομής δωρεάν μετοχών- της τιμής μιας μετοχής στο Χρηματιστήριο, την έκανε να μοιάζει φθηνότερη και προσέλκυε τη ζήτηση των επενδυτών. Αυτές οι κινήσεις, είναι ακόμη ένα δείγμα ότι μπαίνουμε σε άλλη φάση στην εξέλιξη της αγοράς.

****

Οι οικονομολόγοι του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) προτείνουν να αυξηθεί από το 60% στο 100% το ανώτατο όριο για το συνολικό επίπεδο χρέους των χωρών της Ευρωζώνης. Η πρόταση του ESM είναι να παραμείνει το ανώτατο όριο δημοσιονομικού ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ αλλά το χρέος της γενικής κυβέρνησης να αυξηθεί στο 100% από το προηγούμενο 60% (εδώ). Εκ πρώτης όψεως, το ζήτημα αυτό δείχνει να μην αφορά στην Ελλάδα, αφού το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, είναι μακράν πάνω από το 200% του ΑΕΠ και, βεβαίως, δεν υπάρχει προοπτική υποχώρησής του στο ορατό μέλλον. Την Ελλάδα αφορά το ζήτημα του δημοσιονομικού ελλείμματος. Αυτό, προς το παρόν, δεν δείχνει να “απειλείται”. Όμως, έστω και η πρόταση για αύξηση του ορίου του χρέους, συνιστά μία κατάρριψη ενός μεγάλου “ταμπού” για την Ευρωζώνη. Με δεδομένη τη γενικότερη αλλαγή της οπτικής των Βρυξελλών κατά τα τελευταία χρόνια, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει μία “εύσχημη” και μέσα σε όρια, παράβλεψη και του ζητήματος του δημοσιονομικού ελλείμματος, κάτι που, απο την 1/1/2023, θα συνιστά έναν ανασταλτικό παράγοντα στην εξέλιξη της χώρας, σε μια στιγμή που, προσδοκά ότι η ανάπτυξη θα απογειωθεί. Το ζήτημα αυτό, θα αποτελέσει ένα από τα στοιχεία που θα απασχολήσουν σημαντικά -και αρνητικά- τη χρηματιστηριακή μας αγορά, μετά τους πρώτους μήνες του επόμενου έτους.

****

Το τέλος της «δημοσιονομικής αυταπάτης» (fiscal illusion,) μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την Ελλάδα, οδηγώντας σε εκτόξευση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, λόγω των στρεβλώσεων που έχουν δημιουργήσει οι αγορές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από το ξέσπασμα της πανδημίας, όπως προειδοποιεί το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF), επισημαίνοντας πως οι επενδυτές το έχουν ήδη «μυριστεί» καθώς τα ελληνικά spreads έχουν ήδη διευρυνθεί σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες. Διαβάστε την αναφορά του IIF, εδώ.

****

Βιβλίο για την “κερδοσκοπία” που γράφτηκε γύρω στο 1880; Το “ξεθάψαμε” από το site μας, ψάχνοντας σε παλιά άρθρα μας. Το "Speculation as a Fine Art" (Η Κερδοσκοπία σαν μία "Καλή Τέχνη") γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1870, όταν ο συγγραφέας του, Dickson G. Watts, ένας από τους μεγαλύτερους κερδοσκόπους της εποχής εκείνης, ήταν Πρόεδρος του New York Cotton Exchange. Το πλήρες βιβλίο δεν έχει διασωθεί και δεν έχει βρεθεί κάπου, ένα πλήρες αντίτυπο. Έχουν όμως διασωθεί αρκετά τμήματα του βιβλίου, που μπορείτε να βρείτε και να τα διαβάσετε -απολαυστική ανάγνωση και φαντάζει περίεργο ότι, ένα τέτοιο βιβλίο γράφτηκε πριν από 140 χρόνια- εδώ.

****

Μερικοί από τους βασικούς οικονομικούς δείκτες που θα ανακοινωθούν κατά το επόμενο διάστημα, από την ΕΛΣΤΑΤ, είναι: (10/11/2021) Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής, Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, (12/11/2021) Δείκτης Τιμών Εισαγωγών στη Βιομηχανία, Έρευνα Οικοδομικής Δραστηριότητας, (17/11/2021) Έρευνα Εργατικού Δυναμικού (μηνιαίες εκτιμήσεις), (19/11/2021) Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία, (23/11/2021) Εξέλιξη Κύκλου Εργασιών Επιχειρήσεων Λιανικού Εμπορίου, (25/11/2021) Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Χονδρικό Εμπόριο, Δείκτης Τιμών Υλικών Κατασκευής Νέων Κτηρίων Κατοικιών, (30/11/2021) Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο, (6/12/2021) Τριμηνιαίοι Εθνικοί Λογαριασμοί (προσωρινά στοιχεία). Δείτε το ημερολόγιο ανακοινώσεων της ΕΛΣΤΑΤ, εδώ.

Το τεύχος Δεκεμβρίου του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ (Νο 235) θα κυκλοφορήσει την Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2021.