Αρχική | Άποψη | Άποψη (Γιάννης Σιάτρας) | Γιατί "πυροβολούν" το ευρώ; Αυτό είναι που τελικά έχει τα λιγότερα προβλήματα!

Γιατί "πυροβολούν" το ευρώ; Αυτό είναι που τελικά έχει τα λιγότερα προβλήματα!

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η Ευρωζώνη, έχει δομικά προβλήματα στη λειτουργία του κοινού της νομίσματος. Προβλήματα τα οποία σήμερα δίνουν την αφορμή για μία ταχεία υποτίμησή του.
Οι σχεδιαστές του μοντέλου της Ευρωζώνης δεν προέβλεψαν κάποιο σύστημα "κοινής" ή "ελεγχόμενης" δημοσιονομικής πολιτικής, επειδή αφ' ενός στα τέλη του 1992 ήταν πολύ νωρίς για να τεθεί το ζήτημα της παραχώρησης τμημάτων της εθνικής πολιτικής σε υπερεθνικά όργανα και αφ' ετέρου, επειδή θεσπίσθηκαν κριτήρια, κανόνες και "ποινές" για τα κράτη που θα τους παραβίαζαν.

Βεβαίως, στην πράξη αποδείχθηκε ότι οι πολιτικές και νομισματικές αρχές της Ευρωζώνης ήταν "χαλαρές" στην επιβολή ποινών, ενώ αρκετά κράτη (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) παραπλάνησαν κατ' εξακολούθηση τις στατιστικές υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Κατά τους προσεχείς μήνες, η Ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της, θα αναγκασθούν να επιλύσουν τις ατέλειες της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Και να τις προσαρμόσουν στις σύγχρονες συνθήκες και τάσεις. Θα απαιτηθούν αναθεωρήσεις πολιτικών, νοοτροπιών και πρακτικών. Και πολλές θυσίες. Και μία αλλαγή φιλοσοφίας των κρατών. Διαφορετικά, το "ευρωπαϊκό οικοδόμημα" θα αρχίσει να "τρίζει" στα σοβαρά, έως ότου κάποτε καταρρεύσει.

Η Γερμανία, πέρυσι προχώρησε σε μία συνταγματική αναθεώρηση, με βάση την οποία, από το 2016 δε θα επιτρέπεται να εμφανίζει, στον Κρατικό Προϋπολογισμό της, δημοσιονομικό έλλειμμα μεγαλύτερο του 0,35%.
Αν τα ευρωπαϊκά κράτη θέλουν να επιβιώσουν, χωρίς να αναγκασθούν και στο μέλλον (αφού στην παρούσα φάση, πολλά δε θα το αποφύγουν) να βιώσουν το δράμα της "κάθετης πτώσης" του βιωτικού επιπέδου που βιώνει σήμερα η Ελλάδα, θα πρέπει να κάνουν κάτι αντίστοιχο. Και εάν δε μπορούν να το κάνουν τα κράτη από μόνα τους, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να το επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και να βρει τρόπους (σοβαρούς τρόπους) να παρακολουθεί την εφαρμογή του.

Όμως, γιατί οι αγορές επιτίθενται στο ευρώ; Βεβαίως, στην κατάσταση που βρέθηκε, η Ελλάδα, προσφέρθηκε σαν ένας "εύκολος στόχος" για να καταπέσουν οι "αγορές" επάνω της και να τη λυντσάρουν. Παράλληλα, η κατάσταση αυτή ουσιαστικά "βολεύει" πολλές εξαγωγικές ευρωπαϊκές χώρες, αφού η παρούσα αναταραχή -πέραν των άλλων- βοηθά και στη μείωση της ισοτιμίας του ευρώ, με ευεργετικά αποτελέσματα προς τις χώρες αυτές, που θα δουν τα εμπορικά τους ισοζύγια να βελτιώνονται.

Είναι το ευρώ το πιο "ασθενές" από τα βασικά διεθνή νομίσματα; Είναι το ευρώ το νόμισμα με τα χειρότερα θεμελιώδη;

Στο σημείο αυτό θα εκφράσω τη διαφωνία μου. Τα μειονεκτήματα του ευρώ είναι -κυρίως- δύο: α) η "χαλαρή" σχέση μεταξύ των κρατών της Ευρωζώνης και η ανυπαρξία ενός κοινού οργάνου δημοσιονομικής πολιτικής και β) τα ασθενή δημογραφικά στοιχεία της Ευρώπης γενικότερα.

Το πρώτο μειονέκτημα, ίσως μπορεί να επιλυθεί σχετικά γρήγορα. Και η συνάντηση των ηγετών του Eurogroup σήμερα και του συνόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τις προσεχείς μέρες, μπορεί να είναι η ευκαιρία ώστε να συζητηθεί το πρώτο βήμα για τη μετάβαση σε ένα παραπέρα στάδιο "ενοποίησης" που θα περιλαμβάνει και το "δημοσιονομικό συντονισμό". Και, εφ' όσον οι λαοί της Ευρώπης επιλέξουν να διατηρήσουν την Ένωσή τους, είναι σαφές ότι κάποια στιγμή αυτό θα συμβεί.
Το δεύτερο, τα ασθενή δημογραφικά είναι μία περισσότερο σύνθετη και δυσκολότερο να επιλυθεί κατάσταση. Επειδή, όπως έχουμε πολλές φορές αναφέρει (δείτε σχετική μελέτη), σε μακροχρόνιο επίπεδο, τα πάντα εξαρτώνται από τα δημογραφικά στοιχεία. Και εάν η Ευρώπη δε μπορέσει να αυξήσει τον πληθυσμό της και να βελτιώσει την πληθυσμιακή της σύνθεση, τότε για πολλές - πολλές δεκαετίες, θα είναι αναγκασμένη να συντηρεί (για όσο μπορεί) τα υψηλά ποσοστά συνταξιούχων της.

Όμως, σε καθαρά μακροοικονομικά στοιχεία, διαφωνώ ότι το ευρώ είναι ασθενές.

Ας εξετάσουμε τα στοιχεία εκείνα που προσδιορίζουν την ισχύ ενός νομίσματος. Αυτά κατά κύριο λόγο είναι το ΑΕΠ, το Εμπορικό Ισοζύγιο και το Ισοζύγιο Πληρωμών, τα Επιτόκια (τα οποία είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων), ο Πληθωρισμός, το Δημοσιονομικό Έλλειμμα και το Δημόσιο Χρέος (και στο στοιχείο αυτό θα πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία και στο ποσοστό του δημοσίου χρέους που καλύπτεται εσωτερικά, από τους πολίτες του Κράτους). Επίσης, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και το στοιχείο του εάν ένα νόμισμα αποτελεί "αποθεματικό" νόμισμα για άλλα κράτη, κάτι που βεβαίως το ευρώ πληροί.

Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι τα βασικά νομίσματα στη διεθνή οικονομία και αυτά που συναλλάσσονται στις διεθνείς αγορές είναι τα εξής: Δολάριο ΗΠΑ, Ευρώ, Βρετανική Στερλίνα και Γιέν Ιαπωνίας. Θα μπορούσαμε βεβαίως να προσθέσουμε σ' αυτά και το Φράγκο της Ελβετίας, αλλά το εξαιρούμε λόγω του μικρού μεγέθους της ελβετικής οικονομίας.

Ποιά είναι τα θεμελιώδη στοιχεία των κρατών που εκδίδουν τα παραπάνω νομίσματα; Και πώς τα στοιχεία αυτά συγκρίνονται μεταξύ τους; Ας δούμε τον παρακείμενο πίνακα και ας κάνουμε ένα σύντομο σχολιασμό για το καθένα.

ΑΕΠ: Η Ευρωζώνη όντως πέρασε μία μεγάλη ύφεση κατά το 2009. Και θα έχει το χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης τόσο για το 2010, όσο και για το 2011. Όμως, η ανάπτυξη του ΑΕΠ, παρά το ότι είναι πολύ σοβαρό στοιχείο, σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο δε μπορεί να δημιουργήσει μεγάλους κινδύνους για την "ευστάθεια" ή τη βιωσιμότητα του νομίσματος.

Πληθωρισμός: Ο πληθωρισμός, γενικά, έχει παύσει να αποτελεί πρόβλημα ή απειλή για τις "αναπτυγμένες" οικονομίες. Και αυτό επειδή ο πληθωρισμός αναπτύσσεται σε κράτη όπου η ανάπτυξη είναι ισχυρή. Αυτό συμβαίνει στα αναπτυσσόμενα κράτη. Συνεπώς, ο πληθωρισμός, δεν αποτελεί πρόβλημα, ούτε για το ευρώ, ούτε και για κάποιο από τα άλλα νομίσματα. Βεβαίως, ο αρνητικός ρυθμός πληθωρισμού στην Ιαπωνία, κάτι που συμβαίνει για πολλά - πολλά χρόνια τώρα, δείχνει ακριβώς την ύφεση που πέρασε η Ιαπωνία και που εξακολουθεί να περνά.

Ισοζύγιο Πληρωμών:
Στο σημείο αυτό, η Ευρώπη, υπερέχει σημαντικά σε σχέση με τις ΗΠΑ. Όσο και εάν βελτιώθηκε η παραγωγικότητα του παράγοντα εργασίας στις ΗΠΑ κατά τα τελευταία χρόνια, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν ένα ελλειμματικό ισοζύγιο, η χρηματοδότηση του οποίου κινδύνεψε κατά το τελευταίο διάστημα, λόγω της αδυναμίας του δολαρίου και ενδεχόμενα να κινδυνέψει και στο μέλλον.

Δημοσιονομικό Έλλειμμα: Πρόκειται για το στοιχείο για το οποίο σήμερα κατηγορείται η Ευρωζώνη. Και αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω του υπερβολικού ελλείμματος της Ελλάδας και των υψηλών ελλειμμάτων των νοτίων χωρών και της Ιρλανδίας. Όμως, στο σύνολό της, η Ευρωζώνη είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ και ακόμη και από την Ιαπωνία!

Δημόσιο Χρέος: Και σ' αυτό το στοιχείο, η Ευρωζώνη, δείχνει να έχει μία συνολικά καλύτερη εικόνα σε σχέση με τα άλλα κράτη! Και μάλιστα, η Ευρωζώνη καταβάλλει συστηματικότερες προσπάθειες βελτίωσης και δείχνει να έχει καλύτερες προοπτικές και προβλέψεις για τα επόμενα χρόνια. Αντίθετα, τόσο η Μεγάλη Βρετανία, όσο και οι ΗΠΑ, διατηρούν τις έντονα αυξητικές τάσεις, ενώ η Ιαπωνία δείχνει να έχει ξεπεράσει τα όρια!
Βεβαίως, η κάθε μία από τις τρεις χώρες (ΗΠΑ, Ιαπωνία και Μεγ. Βρετανία) έχουν μερικά χαρακτηριστικά που δεν θα διαθέτει στον ίδιο βαθμό η Ευρωζώνη. Δηλαδή, στην Ευρωζώνη, η οποία είναι διασπασμένη σε μικρότερα κράτη, το χρέος του κάθε κράτους, συνήθως διακρατείται από επενδυτές έξω από τη χώρα έκδοσής του. Αντίθετα αυτό δε συμβαίνει στην Ιαπωνία, όπου άνω του 80% του χρέους διακρατείται από Ιάπωνες φορολογούμενους και επενδυτές. Οι ΗΠΑ έχουν κατορθώσει να κάνουν το χρέος τους ως παγκόσμιο μέσο αποθεματοποίησης και αποθησαυρισμού (πολλοί βέβαια αναρωτιούνται για πόσο καιρό θα μπορεί να συμβαίνει αυτό), ενώ η Μεγ. Βρετανία, ως παραδοσιακό χρηματοοικονομικό κέντρο, έχει αναπτύξει μεθόδους εύκολης και ευρείας διασποράς του στα πέρατα του κόσμου.

Εκτίμησή μου είναι ότι, εάν η Ευρωζώνη θέλει και κατορθώσει να περάσει τα σημερινά κρίσιμα προβλήματά της και εφαρμόσει κάποιες πολιτικές καλύτερου συντονισμού ή κεντροποιημένης δημοσιονομικής πολιτικής, είναι δυνατό να αναδείξει το νόμισμά της ως το σταθερότερο και ως ένα ασφαλές καταφύγιο στα επόμενα χρόνια.
Εάν τα οικονομικά στοιχεία της Ευρωζώνης και του ευρώ σήμερα θεωρούνται αδύναμα, τότε θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τα στοιχεία του δολαρίου και της στερλίνας ως απολύτως σαθρά. Ενώ, αδύναμα (με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους) είναι και τα στοιχεία του γιέν.

Το ευρώ και ισχυρό είναι και μπορεί να διατηρηθεί ως ένα από τα βασικά νομίσματα του παγκόσμιου συστήματος. Έχει την ικανότητα να ξεπεράσει την κρίση του. Αυτά μας δείχνουν τα βασικά θεμελιώδη στοιχεία. Όπως επίσης μας δείχνουν ότι, το επόμενο "θύμα" σ' αυτή το "νομισματικό πόλεμο" που έχει πλέον ξεκινήσει, θα είναι η βρετανική στερλίνα. Έτσι ώστε η οικονομία -και η ζωή- να κάνουν τους κύκλους τους και να έλθει και πάλι η σειρά του δολαρίου. Του πραγματικά "μεγάλου νομισματικού ασθενούς".


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text