Τρία μέτρα στήριξης για την πανδημία, ενώ αδειάζουν τα αποθεματικά

ο «φάντασμα» της οικονομικής καραντίνας στοιχειώνει την κυβέρνηση, καθώς η ραγδαία και πρωτοφανής έξαρση της μετάλλαξης Όμικρον ανάβει φωτιές στον προϋπολογισμό και την πραγματική οικονομία φέρνοντας στο προσκήνιο τον σχεδιασμό για νέα μέτρα στήριξης σε πληττόμενα νοικοκυριά και επιχειρήσεις και τις ανησυχίες για «φρενάρισμα» της ανάπτυξης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στην πρώτη γραμμή βρίσκονται στοχευμένες παρεμβάσεις με:

1) Χορήγηση του ειδικού επιδόματος των 535 ευρώ σε εργαζομένους επιχειρήσεων που πλήττονται από τα νέα περιοριστικά μέτρα και οι συμβάσεις τους θα τεθούν σε αναστολή,

2) ανάσες ρευστότητας στις επιχειρήσεις με επίκεντρο την επιστρεπτέα προκαταβολή, τις πάγιες δαπάνες και τα κορονοχρέη καθώς και

3) ενεργοποίηση κονδυλίων από κοινοτικά προγράμματα για χρηματοδότηση κεφαλαίων κίνησης και επιδότηση του κόστους εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό ένα από τα βασικά εργαλεία είναι η επέκταση του προγράμματος ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως τον Μάρτιο του 2022 που δίνει τη δυνατότητα συμπίεσης του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστος σε επιχειρήσεις με σημαντική μείωση τζίρου, μέσω της κάλυψης από το κράτος μέρους των ασφαλιστικών εισφορών και των αποδοχών των εργαζομένων.

«Ουδείς αυτή τη στιγμή είναι σε θέση να προβλέψει την υγειονομική καμπύλη», τόνιζε παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, στον απόηχο των ανακοινώσεων για περισσότερα από 21.000 νέα κρούσματα σε ένα 24ωρα, χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο να απαιτηθούν δραστικές παρεμβάσεις σε περίπτωση υποτροπής της πανδημίας.

Σύμφωνα με τον ίδιο παράγοντα το τοπίο παραμένει θολό και ρευστό και μία ασφαλής εικόνα για την έκταση και την ένταση της μετάλλαξης Ομικρον θα υπάρχει στις 15-20 Ιανουαρίου οπότε και θα αξιολογηθεί η κατάσταση στην οικονομία και εάν χρειαστεί να ληφθούν και σε τι εύρος νέα μέτρα στήριξης.

Πλοηγός των σεναρίων για την απόσβεση τυχόν νέων ζημιών σε νευραλγικούς κλάδους της οικονομίας που μπαίνουν στο τραπέζι των συζητήσεων είναι το χαμηλότερο δυνατό δημοσιονομικό κόστος και η αποφυγή διαρροών στη δεξαμενή των ταμειακών διαθεσίμων. Σημειώνεται ότι στο 11μηνο του 2021 τα κρατικά ταμεία «μάτωσαν» από εκροές ύψους 7,3 δισ. ευρώ για τα διάφορα μέτρα ενίσχυσης επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

Άλλωστε, τα ρευστά διαθέσιμα του Δημοσίου, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΟΔΔΗΧ, μειώθηκαν σημαντικά το τελευταίο τρίμηνο του 2021, κατά 7 δισ. ευρώ περίπου ή ποσοστό 18%, με αποτέλεσμα να έχουν πέσει από τα 38,5 σε 31,6 δισ., που αποτελεί και το χαμηλότερο επίπεδο από τα τέλη 2020 - αρχές 2021, όταν βρίσκονταν στην κορύφωσή τους τα μέτρα στήριξης για την πανδημία. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι τα ταμειακά διαθέσιμα του τέταρτου τριμήνου παρουσιάζονται λογιστικά «φουσκωμένα» από τη διανομή ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων (SDR) που έκανε το ΔΝΤ στα κράτη μέλη κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους.

Τα ρευστά διαθέσιμα του Δημοσίου (πηγή: ΟΔΔΗΧ)

Ο προβληματισμός για την πηγή των πόρων που θα αξιοποιηθούν για νέες ενισχύσεις λόγω πανδημίας εντείνεται μάλιστα εκ του γεγονότος ότι στον προϋπολογισμό έχει εγγραφεί ένα ειδικό αποθεματικό μόλις 1 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση έκτακτων και απρόβλεπτων καταστάσεων, το οποίο είναι πλέον προφανές ότι δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες για επιδότηση των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος, που θα είναι μεγάλες το α' τρίμηνο του 2022, καλύπτοντας ταυτόχρονα και το κόστος νέων μέτρων στήριξης λόγω πανδημίας.

Πάντως το ενδεχόμενο γενικευμένων περιοριστικών μέτρων στην οικονομική δραστηριότητα έχει αποκλειστεί και το εκκολαπτόμενο σχέδιο δράσης για την κατάσβεση της αναζωπύρωσης του κορονοϊού δεν προβλέπει επαναφορά του μοντέλου των οριζόντιων άμεσων ενισχύσεων που εφαρμόσθηκαν στο παρελθόν.

Οι πιέσεις και το δυσμενές σενάριο για το ΑΕΠ

Το τελευταίο διάστημα η αγωνία των στελεχών του υπουργείου Οικονομικών εντείνεται λόγω της αβεβαιότητας για τη τροχιά της πανδημίας και του κλίματος ανασφάλειας και φόβου που διαχέεται στην οικονομία, με τους παραγωγικούς φορείς να εγείρουν αιτήματα για νέες χρηματοδοτικές ενέσεις σε περίπτωση που κλιμακωθούν τα μέτρα για την ανάσχεση των κρουσμάτων.

Οι εκπρόσωποι του κλάδου της εστίασης, για παράδειγμα, κάνουν λόγο για ισχυρά πλήγματα από τον περιορισμό του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων σημειώνοντας ότι δεν έχουν ακόμα “συνέλθει” οικονομικά από τα πρώτα κύματα της υγειονομικής κρίσης και τώρα μπαίνουν σε ένα νέο αγνώστων διαστάσεων καθοδικό σπιράλ. Την ίδια ώρα ο εμπορικός κόσμος ξορκίζει το lockdown χαρακτηρίζοντας το ολέθριο για τη βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων.

Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν ότι, μετά τον αναπάντεχο κεραυνό του πληθωρισμού, στη καταιγίδα προστέθηκε η επιδείνωση της πανδημίας που απειλεί με ανατροπές τον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής και παραπέμπουν στο δυσμενές σενάριο του προϋπολογισμού, σύμφωνα με το οποίο ο ρυθμός ανάπτυξης κατεβαίνει κατά μία μονάδα, στο 3,5% από 4,5%, και το πρωτογενές έλλειμμα αυξάνεται κατά 0,5% του ΑΕΠ ή κατά 935 εκατ. ευρώ στο 1,7% του ΑΕΠ από 1,2%.

Επισημαίνεται ότι όπως έχει δηλώσει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης ο νέος προϋπολογισμός «στηρίζεται στην υπόθεση ότι η πανδημία θα κοπάσει από τις αρχές του 2022 και θα υπάρξει σταδιακή και σταθερή επαναφορά από υγειονομικής πλευράς σε μια κανονικότητα με χαλαρές διακυμάνσεις στις υγειονομικές επιβαρύνσεις».

Άλλωστε με αυτή την παραδοχή προβλέπεται μαζική απόσυρση των μέτρων στήριξης, που θα προσγειωθούν στα 3,3 δισ. ευρώ το 2022, κόστος που κατά το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από την διατήρηση των φοροελαφρύνσεων (αναστολή εισφοράς αλληλεγγύης στους μισθούς των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, μειωμένες κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες ασφαλιστικές εισφορές), ενώ οι συνολικές δαπάνες συρρικνώνονται κατά 5,2 δισ. ευρώ στα 65,6 δισ. ευρώ.

Πέραν των εστιών κινδύνου στα δημόσια οικονομικά η περιρρέουσα ψυχολογία αβεβαιότητας στα νοικοκυριά σε συνδυασμό με την πληθωριστική έκρηξη οδηγούν σε συγκράτηση των καταναλωτικών δαπανών, προκαλώντας συρρίκνωση του τζίρου στην αγορά με αρνητικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ, την ώρα που η κυβέρνηση ποντάρει στην αύξηση κατά 3% της ιδιωτικής κατανάλωσης ως βασικό καύσιμο στον κινητήρα της ανάπτυξης.

Κώστας Αντωνάκος

Πηγή: businessdaily.gr