Τα μετοχικά Αμοιβαία Κεφάλαια, στις 31 Δεκεμβρίου 2021

Το παρόν άρθρο ανήκει στην ενότητα "Τα Αμοιβαία Κεφάλαια κατά το δ' τρίμηνο του 2021" του παρόντος τεύχους. Το σύνολο των άρθρων της ενότητας, είναι τα παρακάτω:

Τα μετοχικά Αμοιβαία Κεφάλαια, στις 31 Δεκεμβρίου 2021

Στο τέλος του 2021, τα βασικά μεγέθη των μετοχικών Αμοιβαίων Κεφαλαίων, για πρώτη φορά, βρέθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 11 ετών. Τα μεγέθη απέχουν, ακόμη αρκετά, σε σχέση με αυτά που είχαν διαμορφωθεί κατά ή μετά την ανοδική φάση του Χρηματιστηρίου, το 1999. Όμως, είναι χαρακτηριστικό ότι, αυτά, έχουν πετύχει θεαματική άνοδο κατά την τελευταία 4ετία. Το κυριότερο όμως είναι ότι, μέχρι στιγμής, η εξέλιξη των μεγεθών, κινείται ομαλά, χωρίς μεγάλες μεταβολές ή διακυμάνσεις, κάτι που σημαίνει ότι αυτά έχουν διαμορφωθεί από “συνειδητοποιημένους” επενδυτές, οι οποίοι τοποθετούνται “στρατηγικά” -δηλαδή με βάση τις εξελίξεις της οικονομίας- και με περισσότερο μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Τα Αμοιβαία Κεφάλαια, έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, στη δεκαετία του 1990. Κατά την ανοδική φάση της διετίας 1998-1999, η μεγάλη αύξηση του μεγέθους τους (του ενεργητικού τους) επέδρασε “επιταχυντικά” στην άνοδο των τιμών των μετοχών, αφού την περίοδο εκείνη, στον κλάδο των Αμοιβαίων Κεφαλαίων επικρατούσαν τα Αμοιβαία Κεφάλαια μετοχικού τύπου. “Επιταχυντική” όμως ήταν και η επίδραση στην πτώση που ακολούθησε.

Με την εξέλιξη των Αμοιβαίων Κεφαλαίων στην περίοδο 1990-2010 και τους λόγους που συνέβη, ό,τι συνέβη, έχουμε ασχοληθεί και στο παρελθόν (“Τα Αμοιβαία Κεφάλαια στην περίοδο της κρίσης” - τεύχος 200 - εδώ).

Δείτε το διάγραμμα διαδραστικά, εδώ.

Θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε την πορεία των μετοχικών Αμοιβαίων Κεφαλαίων, κατά την περίοδο των τελευταίων 11 ετών (σημείωση: η παρούσα κατηγοριοποίηση των Αμοιβαίων Κεφαλαίων, τέθηκε σε εφαρμογή στις 11/7/2011), σε δύο φάσεις: α) στην πτωτική φάση που διήρκεσε από το 2011 έως και το 2018 και β) στην ανοδική φάση που ξεκίνησε από τις αρχές του 2019, η οποία διατηρείται έως και σήμερα. (Δείτε τα στοιχεία του Πίνακα 1). Ο διαχωρισμός γίνεται κυρίως με βάση το συνολικό αριθμό των κυκλοφορούντων μεριδίων. Κατά την ημέρα που τέθηκε σε εφαρμογή ο νέος τρόπος κατηγοριοποίησης των μετοχών Αμοιβαίων Κεφαλαίων, ο αριθμός των κυκλοφορούντων μεριδίων έφτανε στα 328,9 εκατομμύρια (με συνολικό ενεργητικό του κλάδου να φτάνει στα € 1.150,2 εκατομμύρια). Ο αριθμός των μεριδίων, στις 30/11/2018, υποχώρησε στα 254,6 εκατομμύρια, μέγεθος το οποίο είναι το χαμηλότερο της περιόδου. Από το σημείο εκείνο, η πορεία του είναι ανοδική (δείτε το Διάγραμμα 4, ή εδώ).

Στις 20/1/2022, ο αριθμός των μεριδίων του συνόλου των μετοχικών Αμοιβαίων Κεφαλαίων είχε φτάσει στα 505,9 εκατομμύρια. Το μέγεθος αυτό είναι αυξημένο κατά 98,7%, σε σχέση με το “χαμηλό” του Νοεμβρίου 2018. Στο ίδιο διάστημα, το συνολικό Ενεργητικό έχει αυξηθεί από τα € 680,9 εκατομμύρια, σε € 1.412,3 εκατομμύρια, δηλαδή, έχει σημειώσει αύξηση κατά 107,41%. Σημειώνουμε ότι, οι χρόνοι που καταγράφηκαν ο χαμηλότερος αριθμός των μεριδίων και του συνολικού Ενεργητικού, δε συμπίπτουν. Ενώ, ο αριθμός των μεριδίων βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο της περιόδου, το Νοέμβριο του 2018, το χαμηλότερο Ενεργητικό καταγράφηκε την 11η Φεβρουαρίου του 2016 (€ 495,1 εκατομμύρια), δηλαδή την ημέρα που και ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου, υποχώρησε στις 440,88 μονάδες, την χαμηλότερη τιμή από το 1989.

Βεβαίως, θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι, ο “δείκτης” του αριθμού των μεριδίων, τον οποίο χρησιμοποιούμε τακτικά, είναι ένας υποκειμενικός δείκτης, αφού οι τιμές των μεριδίων δεν είναι ίσες μεταξύ τους (σε κάθε Αμοιβαίο Κεφάλαιο, οι τιμές των μεριδίων είναι διαφορετικές), ενώ συχνά υπάρχει σημαντική απόκλιση μεταξύ τους. Όμως, ως σύνολο, ο αριθμός των μεριδίων μας δίνει μία ικανοποιητική και σημαντική εικόνα για την κινητικότητα και τη ροή των κεφαλαίων στα Αμοιβαία Κεφάλαια.

Καθώς έχει υπάρξει διπλασιασμός του αριθμού των μεριδίων (μέγεθος στο οποίο δίνουμε τη μεγαλύτερη βαρύτητα για την παρακολούθηση της εξέλιξης του κλάδου), μπορούμε πλέον, με ασφάλεια, θα θεωρήσουμε ότι, η μακρά αρνητική φάση για τα Αμοιβαία Κεφάλαια, της δεκαετίας του 2010, έχει πλέον λήξει.

Εδώ και αρκετούς μήνες, ο κλάδος, έχει εισέλθει σε φάση ανόδου. Βεβαίως, εισήλθε με καθυστέρηση, σε σχέση με τη χρηματιστηριακή αγορά. Όμως, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό του, αφού πάντα παρατηρείται μία χρονική υστέρηση στην “αντίδραση” των επενδυτών των Αμοιβαίων Κεφαλαίων. Οι εισροές αυξάνονται αρκετά αργότερα από την έναρξη της χρηματιστηριακής ανόδου, ενώ διακόπτονται αρκετά αργότερα από το τέλος της ανοδικής φάσης.

Για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, οι εισροές νέων κεφαλαίων θα αυξάνονται με έναν ήπιο ρυθμό, ανάλογα και με τις εξελίξεις και την πορεία του Γενικού Δείκτη, στη χρηματιστηριακή αγορά. Θα επιταχυνθούν όταν (και εφόσον), οι τιμές των μετοχών θα έχουν αυξηθεί σημαντικά και η αισιοδοξία (στη χρηματιστηριακή αγορά και την κοινωνία) θα κινείται στα ανώτερα επίπεδά της. Σε εκείνο το σημείο, τα Αμοιβαία Κεφάλαια, σε συνδυασμό και με άλλα κεφάλαια, του εσωτερικού και του εξωτερικού, που θα εισέρχονται κατ’ ευθείαν στη χρηματιστηριακή αγορά, θα παίξουν και πάλι τον “επιταχυντικό” τους ρόλο στην άνοδο των τιμών, για να κινηθεί η χρηματιστηριακή αγορά, στα ανώτερα επίπεδα της παρούσας φάσης.

Το ζητούμενο για τις Ανώνυμες Εταιρίες Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) στα χρόνια που έρχονται, είναι να κατορθώσουν να εξομαλύνουν τις ροές των κεφαλαίων προς τα μετοχικά Αμοιβαία Κεφάλαια. Αν το πετύχουν, τόσον η άνοδος της χρηματιστηριακής αγοράς θα είναι πιο ομαλή, όσο και η πτώση, όταν θα έρθει ο χρόνος να συμβεί.

Βασικός παράγοντας για να πετύχουν την ομαλοποίηση των ροών κεφαλαίου, είναι η εκπαίδευση. Εκπαίδευση και του προσωπικού τους, που θα ασχολείται με τη διάθεση των μεριδίων, αλλά και των πελατών που θα προσελκυστούν από τις υψηλές αποδόσεις του Χρηματιστηρίου. Στον τομέα της εκπαίδευσης, εντοπίζεται το κυριότερο έλλειμμα στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 και το έλλειμμα αυτό, προκάλεσε την καταστροφή του κλάδου (των Αμοιβαίων Κεφαλαίων γενικότερα) και επιδείνωσε την πτώση της χρηματιστηριακής αγοράς.