Το ρίσκο των κεντρικών τραπεζών

Το ρίσκο των κεντρικών τραπεζών

Την περίοδο αυτή, είναι πολύ δύσκολο να είσαι κεντρικός τραπεζίτης. Κινδυνεύεις να κατηγορηθείς ότι “γκρέμισες τις χρηματιστηριακές αγορές”, αν προχωρήσεις σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, για να καταπολεμήσεις τον ταχύτατα αυξανόμενο πληθωρισμό, ή ότι, “γκρέμισες τις οικονομίες”, αν διστάσεις να αποφασίσεις και επιμείνεις να βασίζεσαι στις πολιτικές μηδενικών επιτοκίων και ποσοτικής χαλάρωσης, που εφαρμόζονταν από την προηγούμενη δεκαετία.

Ο κ. Powell, πρόεδρος της FED, αρχικά, είχε επιλέξει να πάρει το ρίσκο του να “γκρεμίσει” την οικονομία. Και για το λόγο αυτό, αρχικά είχε αποφασίσει να καθυστερήσει το “μάζεμα” της τεράστιας ρευστότητας και να προχωρήσει, με αργές κινήσεις, στην άνοδο του βασικού επιτοκίου, με στόχο αυτό να βρεθεί μεταξύ 1,50% και 1,75%, στο τέλος του 2022. Όμως, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ, “σκαρφάλωσε” στο 7,9% κατά το Φεβρουάριο και στο 8,5% κατά το Μάρτιο. Στη συνέχεια, δεχόμενος “επίθεση” από τις ίδιες τις χρηματοοικονομικές αγορές, για το γεγονός ότι καθυστερεί να αυξήσει το επιτόκιο και διακινδυνεύει τη σταθερότητα της οικονομίας, αναπροσάρμοσε το σχεδιασμό του και, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, οι αυξήσεις κατά το επόμενο διάστημα, θα είναι πιο “επιθετικές”.

Η κα Λαγκάρντ, πρόεδρος της ΕΚΤ, επιμένει να μην εφαρμόζει κάποια στρατηγική για την  αντιμετώπιση της πληθωριστικής απειλής και συνεχίζει την πολιτική της νομισματικής χαλάρωσης. Και, κατά την τελευταία συνεδρίαση του συμβουλίου νομισματικής πολιτικής (14/4/2022) ανέφερε ότι, “σχεδιάζει να μειώσει τις αγορές ομολόγων, δηλαδή την ποσοτική χαλάρωση, αυτό το τρίμηνο, και να τις σταματήσει κάποια στιγμή στο γ’ τρίμηνο. Τα επιτόκια θα αυξηθούν μετά τον τερματισμό του προγράμματος αγοράς ομολόγων και ή άνοδος τους θα είναι βαθμιαία”.

Οι κεντρικές τράπεζες, στην προσπάθειά τους να δικαιολογήσουν τη στάση τους, βασίστηκαν στη θεωρία του “base effect”. Δηλαδή, υποστηρίζουν ότι, ο πληθωρισμός δείχνει να ανεβαίνει σ’ αυτή τη φάση, επειδή, οι 12μηνες συγκρίσεις σε κάποια κρίσιμα εμπορεύματα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ενέργεια κλπ) παράγουν μεγάλες ετήσιες μεταβολές, επειδή εξακολουθούν να επηρεάζονται από τις χαμηλές τιμές που είχαν τα συγκεκριμένα είδη, πριν από 12 μήνες. Όσο θα προχωρούμε μέσα στο έτος -και κυρίως μετά το καλοκαίρι- οι 12μηνες συγκρίσεις, στα είδη αυτά, θα γίνονται με μια ψηλότερη βάση τιμών. Για παράδειγμα, η τιμή του πετρελαίου, τον Ιανουάριο του 2021, ήταν (μέσος όρος) 55,88 δολάρια ανά βαρέλι. Τον Ιανουάριο του 2022, ήταν 80 δολάρια (δείτε εδώ). Δηλαδή (χωρίς να υπολογίζουμε τις συναλλαγματικές διαφορές), η μεταβολή ήταν 43,2%. Σταδιακά, μήνα με το μήνα, αυτή η διαφορά μειώνεται και έτσι, η επίδραση της αύξησης πολλών τιμών εμπορευμάτων, στον πληθωρισμό, θα γίνεται μικρότερη.

Το επιχείρημα αυτό, έχει μία λογική, πλην όμως, η χρήση του, τόσο συχνά, σε τόση μεγάλη έκταση και χωρίς επιφυλάξεις, δημιουργεί ένα πολύ σοβαρό κίνδυνο. Επειδή, οι κοινωνίες δεν γνωρίζουν και δεν ασχολούνται με τις βάσεις. Ήδη, η πίεση των κοινωνιών, οδηγεί επιχειρήσεις και κυβερνήσεις σε αυξήσεις των μισθών. Βεβαίως, είναι καλό να αμείβονται οι εργαζόμενοι καλύτερα. Όμως, οι επιχειρήσεις, θα περάσουν το αυξημένο κόστος στις τιμές. Και οι κυβερνήσεις, θα αυξήσουν τις δαπάνες και τα ελλείμματά τους. Και στη συνέχεια, τους φόρους.

Κατά την άποψή μας, οι κεντρικές τράπεζες, θα όφειλαν να είναι περισσότερο απόλυτες και να κινηθούν στα πλαίσια της εντολής που έχουν: να προστατεύουν την αξία του νομίσματος και να διασφαλίζουν την ισορροπία των τιμών. Όσο δε το κάνουν, ρισκάρουν να εισέλθουν οι οικονομίες σε περιπέτειες και σε μία μεγαλύτερη ύφεση.

Γιάννης Σιάτρας

Επιστροφή στα περιεχόμενα, εδώ