Η περίπτωση της Ελλάδας

Το παρόν άρθρο ανήκει στην ενότητα "1971 - 2022: Η επίδραση του πληθωρισμού στους χρηματιστηριακούς δείκτες" του παρόντος τεύχους. Το σύνολο των άρθρων της ενότητας, είναι τα παρακάτω:

Γιατί μας ενδιαφέρει η δεκαετία του 1970; (εδώ)

Οι αμερικανικοί χρηματιστηριακοί δείκτες (εδώ)

Το χρηματιστήριο της Μεγάλης Βρετανίας (εδώ)

Η περίπτωση της Ελλάδας

Συμπεράσματα (εδώ)

Η περίπτωση της Ελλάδας

Η περίπτωση του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, κατά την περίοδο της δεκαετίας του 1970, είναι αρκετά διαφορετική. Και αυτό, επειδή η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, δεν είχε ούτε τις δομές, αλλά ούτε και τους μηχανισμούς λειτουργίας των άλλων, μεγάλων, διεθνών αγορών.

Η ελληνική αγορά, μόλις το 1967 άρχισε να βγαίνει από ένα μακροχρόνιο “λήθαργο” -που διαρκούσε από τη δεκαετία του 1930- και άρχισε να “επαναλειτουργεί” ως χρηματιστηριακή αγορά. Η ανοδική φάση ξεκίνησε από το 1967 και ήδη, μέχρι και το 1972, είχαν επιτευχθεί συνολικά κέρδη, 1.109%. Το Χρηματιστήριο “κορύφωσε” την πορεία του, τον Ιούλιο του 1973.

Την εποχή εκείνη, δεν υπήρχε “σύγχρονος” δείκτης του Χρηματιστηρίου, με τη μορφή και τη λογική που έχουν σήμερα οι δείκτες. Σε παλαιότερη μελέτη συνεργάτη μας, είχαμε πετύχει τη “συγκρότηση” του δείκτη της περιόδου 1955 έως και το 1987 (με βάση τη λογική που, το 1988, δημιουργήθηκε ο τρέχων Γενικός Δείκτης), ώστε να έχουμε, για τις ανάγκες της έρευνας, αλλά και της ενημέρωσης, μία “ιστορική συνέχεια” του χρηματιστηριακού δείκτη. Έτσι, υπολογίζουμε τα κλεισίματα της περιόδου, ως εξής: 1966: 7,73 μονάδες, 1967: 10,08, 1968: 17,03, 1969: 37,57, 1970: 41,76, 1971: 40,89, 1972: 121,89, 1973: 129,40, 1974: 111,68, 1975: 112,41 και 1976: 113,52. Δείτε την πορεία του χρηματιστηριακού Δείκτη κατά την περίοδο από το 1960 έως το 1984 (εδώ).

Η τιμή του Ιουλίου 1973, περίοδος κορύφωσης του δείκτη, ήταν 152,78 μονάδες. Το χαμηλότερο σημείο της πτωτικής φάσης του Χρηματιστηρίου, υπολογίζεται, τον Ιούλιο του 1984, με το Γενικό Δείκτη στις 53,64 μονάδες.

Όμως, από το 1972, εμφανίστηκε το πρόβλημα του πληθωρισμού, ο οποίος κινήθηκε σε δυσθεώρητα επίπεδα. Ο πληθωρισμός, από 2,9% κατά το 1971, έφτασε στο 6,6% κατά το 1972 και εκτινάχθηκε στο 30,7% κατά το 1973. Στα επόμενα χρόνια, αποσάθρωσε την ελληνική οικονομία και ταλαιπώρησε την ελληνική οικονομία, για το διάστημα μέχρι το 1995, οπότε και υποχώρησε σε μονοψήφιο επίπεδο. Δείτε την εξέλιξη του πληθωρισμού στην Ελλάδα, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, εδώ.

Δείτε το διάγραμμα (βάση 1971=100) του Γενικού Δείκτη, σε σχέση με τον πληθωρισμό, για το διάστημα από το 1971 έως το 1987.

Δείτε διαδραστικά το απλό διάγραμμα εδώ
Δείτε διαδραστικά το λογαριθμικό διάγραμμα εδώ

Χρησιμοποιώντας ως βάση το 1971, το διάγραμμα δείχνει ότι, μέχρι και τον Αύγουστο του 1979, ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, εμφάνιζε κέρδη, σε σχέση με την καμπύλη του πληθωρισμού (κόκκινη καμπύλη). Όμως, η ουσία είναι ότι, η μεγάλη πλειοψηφία των επενδυτών της περιόδου εκείνης, ασχολήθηκε με το χρηματιστήριο, μετά τα μέσα του 1972 και ιδίως κατά το 1973. Συνεπώς, οι ζημιές υπήρξαν πολύ μεγάλες. Και πρόκειται για ζημιές, από δύο “κατευθύνσεις”: από τη μείωση των τιμών και από την απαξίωση του χρήματος, λόγω πληθωρισμού.

Δείτε διαγράμματα άλλων τμημάτων της περιόδου που εξετάζουμε

Όταν εξετάζουμε την πορεία του Χρηματιστηρίου και του πληθωρισμού στην Ελλάδα, σε μακροχρόνια βάση, οδηγούμαστε σε ένα ιδιότυπο συμπέρασμα. Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα, ήταν τόσο μεγάλος, ιδίως στην περίοδο 1973-1995, ώστε “έσβησε” όλα τα κέρδη για κάποιον που (θεωρητικά) διακρατούσε μετοχές σ’ αυτή την περίοδο. Παράλληλα, την περίοδο 2010-2020 που ο πληθωρισμός ήταν σε πολύ χαμηλά (ή και αρνητικά) επίπεδα, δεν υπήρχαν κέρδη στο Χρηματιστήριο! Γενικά, στη μακροχρόνια θεώρηση της περιόδου 1971-2022, η “απόδοση” του δείκτη του πληθωρισμού, υπερτερεί της απόδοσης του χρηματιστηριακού δείκτη! Και αυτό είναι ένα σπάνιο φαινόμενο για τις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που, λόγω ιστορικής μνήμης, κοινωνικού υπόβαθρου (σε επίπεδο αντιλήψεων), κακής οργάνωσης της οικονομίας και της υφιστάμενης θεσμικής ανεπάρκειας, η πληθωριστική ψυχολογία, επικρατεί ταχύτατα. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που, ενώ στην πρώτη φάση αυτής της πληθωριστικής περιόδου, η εξέλιξη του δείκτη πληθωρισμού ήταν από τις χαμηλότερες στην Ε.Ε., σήμερα (στοιχεία Απριλίου 2022) βρέθηκε στην υψηλότερη θέση, με ποσοστό 10,2%. Αυτό συνιστά ένα σοβαρό κίνδυνο, τον οποίο -ασφαλώς- γνωρίζουν οι επενδυτές.

Από την άλλη πλευρά όμως, έχουμε δύο θετικά στοιχεία για την περίπτωση της Ελλάδας: α) Οι χαμηλές αποδόσεις του Χρηματιστηρίου κατά την προηγούμενη δεκαετία, δε δημιουργούν σήμερα ένα περιβάλλον “φούσκας”, όπως σε άλλες αγορές. β) Μέχρι στιγμής, οι προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας, για την τρέχουσα δεκαετία -καθώς η χώρα ξεκινά από χαμηλή “βάση”- δείχνουν καλύτερες από αυτές άλλων κρατών της Ε.Ε..

Εν τούτοις, η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, είναι μία μικρή και “ρηχή” αγορά, μιας χώρας που δεν αξιολογείται ότι κατατάσσεται στην “επενδυτική βαθμίδα”, η οποία μάλιστα εισέρχεται σε μία πολύμηνη προεκλογική περίοδο. Αυτά, για τώρα, είναι αποτρεπτικά στοιχεία για να επενδύσει κάποιος.

Συμπερασματικά, σε περίπτωση που οι πληθωριστικές πιέσεις ενταθούν, σε διεθνές επίπεδο, στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, θα υπάρξουν αρνητικές επιδράσεις, ίσως όχι στην ένταση που θα υπάρξουν σε άλλες αγορές, όμως, το περιβάλλον δε θα είναι θετικό.

Δείτε την απόδοση του χρηματιστηριακού δείκτη, σε σχέση με τον πληθωρισμό, με βάση τη σημερινή του τιμή του δείκτη και σε σχέση με κάθε μία από τις προηγούμενες 5 δεκαετίες:

Δείτε επιπλέον στοιχεία για τη χρηματιστηριακή αγορά της Αθήνας, κατά την εξεταζόμενη περίοδο, σε παλαιότερο άρθρο του Χ&Α, εδώ.

Επιστροφή στα περιεχόμενα, εδώ