Η Ρωσία είναι πεσμένη, αλλά όχι εκτός παιχνιδιού

Η κακοσχεδιασμένη εισβολή στην Ουκρανία, στην οποία περιλαμβάνεται μια υποχώρηση από το Κίεβο και πολλές γκάφες τακτικής, έβλαψε σοβαρά την εικόνα του στρατού της ως ικανή μαχητική δύναμη. Η ζημιά αφορά περισσότερα από φήμη: Τρεις μήνες μαχών έχουν προκαλέσει στη Ρωσία μεγάλες απώλειες στρατιωτών και εξοπλισμού. Εν τω μεταξύ στο εσωτερικό οι κυρώσεις και οι περιορισμοί των εξαγωγών - όπως και η φυγή των λαμπρότερων μυαλών της Ρωσίας - πλήττουν την ήδη αναιμική οικονομία της χώρας.

Ως αποτέλεσμα, πολλοί στην Αμερική και την Ευρώπη είναι πρόθυμοι να παραμερίσουν τη Ρωσία ως μια δύναμη σκιάχτρο, της οποίας η εποχή του κύρους έχει τελειώσει. Λαβωμένο στρατιωτικά το Κρεμλίνο και φορτωμένο με κυρώσεις που ορισμένοι στην Ουάσιγκτον υποστηρίζουν πως έχουν σχεδιαστεί για να αποδυναμώσουν τη Ρωσία, μοιάζει να μην δικαιολογεί πλέον τις ανησυχίες που προκαλούσε προηγουμένως. Η απειλή που συνιστά η Ρωσία για τη Δύση, από αυτή την άποψη, καταποντίστηκε στο ουκρανικό έδαφος.

Ωστόσο, μια τέτοια εκτίμηση είναι πρόωρη. Ναι, ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε μια στρατηγική γκάφα, που οδήγησε σε μια στρατιωτική πανωλεθρία και κατέστρεψε δεκαετίες σχετικής οικονομικής σταθερότητας. Αλλά είναι πολύ νωρίς για να διαγράψουμε τη Ρωσία. Παρά τις αποτυχίες της στην Ουκρανία, η Ρωσία διατηρεί την ικανότητα και τη βούληση να συνεχίσει να προκαλεί σοβαρά τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Η Ρωσία μπορεί να είναι πεσμένη, αλλά όχι εκτός παιχνιδιού.

Τους τελευταίους τρεις μήνες, εντυπωσιακές εικόνες κατεστραμμένων ρωσικών αρμάτων έχουν γεμίσει τις οθόνες μας. Και είναι αλήθεια ότι ο ρωσικός στρατός, τους τελευταίους τρεις μήνες, έχει σφυροκοπηθεί. Η Ρωσία έχει χάσει περίπου το 25% της ενεργού δύναμης των αρμάτων μάχης της, πάνω από 30 αεροσκάφη και περισσότερους από 10.000 στρατιώτες. Παρόλο που ακριβής αριθμός είναι άγνωστος, οι απώλειες είναι σημαντικές και ο ρωσικός στρατός θα δυσκολευτεί να συνεχίσει τον πόλεμο χωρίς να καταφύγει σε κάποιας μορφής στρατολόγηση.

Τα φαινόμενα όμως μπορεί να απατούν. Εξάλλου, πολλές από τις αρχικές στρατιωτικές αποτυχίες προήλθαν από την εσφαλμένη υπόθεση του κ. Πούτιν ότι ο πόλεμος θα ήταν σύντομος και οξύς. Τα ρωσικά στρατεύματα απλώς δεν ήταν προετοιμασμένα ή οργανωμένα για μια σοβαρή εκστρατεία. Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς η Ρωσία αναθεώρησε τους πολεμικούς της στόχους για να επικεντρωθεί στο Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν προσαρμοστεί και ξεκίνησαν να βελτιώνουν ορισμένες από τις αρχικές τους ανεπάρκειες. Η Ρωσία σημειώνει σταδιακή πρόοδο, αποκαλύπτοντας ότι η στρατιωτική θέση της Ουκρανίας είναι επισφαλής σε ορισμένους τομείς.

Ακόμα παραπάνω, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επηρεάσει ελάχιστα τις πλέον καταστροφικές στρατιωτικές δυνατότητες της Ρωσίας. Δεν είναι τα εκσυγχρονισμένα σοβιετικά άρματα μάχης ή η ξεπερασμένη αεροπορία της Ρωσίας που απασχολούν κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ: Είναι τα υποβρύχια της Ρωσίας, τα ενοποιημένα αεροπορικά και βαλλιστικά συστήματα, τα ηλεκτρομαγνητικά όπλα, τα αντιδορυφορικά συστήματα και το ποικίλο πυρηνικό οπλοστάσιο. Οι δυνατότητες αυτές, που έχουν μείνει σχεδόν άθικτες κατά τη διάρκεια του πολέμου, παραμένουν διαθέσιμες στο Κρεμλίνο.

Η Ρωσία σαφώς υποφέρει οικονομικά, αλλά θα πάρει πολλούς μήνες προκειμένου το κύριο βάρος των κυρώσεων, περιορισμών των εξαγωγών και η προσπάθεια ευρωπαϊκής απομάκρυνσης από τη ρωσική ενέργεια, να γίνουν αισθητά στους πολίτες της. Προς το παρόν, τα χρηματοκιβώτια της ρωσικής κυβέρνησης παραμένουν γεμάτα. Οι μηνιαίες εξαγωγές της, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αυξήθηκαν περισσότερο από 60% τον Απρίλιο σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Παρόλο που εξαρτώνται από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου - συχνά υπό έκπτωση και υποκείμενα στις ευρωπαϊκές κυρώσεις - αποτελούν μια ζωτική πηγή εισοδήματος. Με τον καιρό, η Μόσχα μπορεί να προσαρμοστεί.

Σε κάθε περίπτωση, ο ρωσικός στρατός θα ξεφύγει από την πλήρη επίδραση της οικονομικής συρρίκνωσης. Ακόμη και σε καιρούς στενότητας, το Κρεμλίνο έχει τη συνήθεια να ξοδεύει για όπλα παρά για ανθρώπους. Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα είναι ο στρατιωτικός προϋπολογισμός που θα περικόψει πρώτο ο κ. Πούτιν. Και παρόλο που οι περιορισμοί των εξαγωγών θα καταστήσουν δύσκολο για τη χώρα να παράγει όπλα που βασίζονται σε εισαγόμενα εξαρτήματα, η αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας έχει περάσει χρόνια να προσαρμόζεται και βρίσκει τρόπους για να αντιμετωπίσει τις κυρώσεις.

Σε διεθνές επίπεδο, επίσης, η Ρωσία δεν είναι τόσο απομονωμένη όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη έχουν σχεδιάσει μια ενιαία απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας και το ανανεωμένο ΝΑΤΟ σίγουρα θα καλωσορίσει σύντομα τη Φινλανδία και τη Σουηδία στις τάξεις του. Ωστόσο, πολλές περιφερειακά σημαντικές χώρες, όπως η Ινδία και η Νότια Αφρική, έχουν μακροχρόνιους δεσμούς με τη Ρωσία τους οποίους δεν είναι διατεθειμένες να εγκαταλείψουν επί του παρόντος. Άλλες χώρες, που ανησυχούν ότι οι οικονομικές κυρώσεις θα αυξήσουν το κόστος ζωής και θα προκαλέσουν αστάθεια εντός των συνόρων τους, αρνούνται να επιλέξουν πλευρά. Οι αφρικανικές χώρες, για παράδειγμα, δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και η Μέση Ανατολή λειτουργεί αντισταθμιστικά. Και, φυσικά, η Ρωσία μπορεί να υπολογίζει στη διαρκή στήριξη της Κίνας.

Στη Ρωσία, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι το καθεστώς του κ. Πούτιν βρίσκεται υπό άμεση απειλή. Οι κινήσεις του Κρεμλίνου να κλείσει τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και να καταστήσει παράνομη τη διαφωνία έχουν καταστείλει το αντιπολεμικό αίσθημα που εμφανίστηκε με την εισβολή. Υπάρχει επίσης ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού που υποστηρίζει τον πόλεμο, ενισχυμένο από έναν χείμαρρο υπερεθνικιστικής ρητορικής. Ο κ. Πούτιν θα χρειαστεί να βρει τρόπους να ικανοποιήσει αυτά τα συναισθήματα και να δείξει ότι η Ρωσία εξακολουθεί να είναι μια δύναμη που πρέπει να την φοβούνται.

Αυτό είναι επικίνδυνο. Όσο πιο ευάλωτος νιώθει ο κ. Πούτιν, τόσο πιο πιθανό είναι να καταφύγει σε μη συμβατικά εργαλεία, που περιλαμβάνουν κυβερνοεπιθέσεις, εκστρατείες παραπληροφόρησης, κρυφές επιχειρήσεις και πυρηνικά όπλα. Σε περίπτωση αντιπαράθεσης με το ΝΑΤΟ, η Ρωσία θα έχει λίγες επιλογές πέρα από την πυρηνική κλιμάκωση. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ουκρανία ή οι δυτικοί που την υποστηρίζουν θα πρέπει να μαζευτούν στην προσπάθειά τους να αναχαιτίσουν τη ρωσική εισβολή. Δεν πρέπει να το κάνουν. Όμως η Αμερική και οι σύμμαχοί της πρέπει να παραμείνουν προετοιμασμένοι να διαχειριστούν το φάσμα των προκλήσεων που θέτει η Ρωσία, όσο αποδυναμωμένη λόγω πολέμου και αν είναι.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι η δύναμη της Ρωσίας έχει περάσει από σπασμωδικούς κύκλους στασιμότητας, παρακμής και ανανέωσης. Θα ήταν σοφό να αποφύγουμε τη θριαμβολογία και τον εφησυχασμό. Ο κ. Πούτιν έκανε ένα λάθος αλλά όχι απαραίτητα μοιραίο. Όπως σημείωσε ο ιστορικός Στίβεν Κότκιν, η Ρωσία έχει μια αξιοσημείωτη ιστορική ικανότητα ανασύστασης. Η σχετικά σύντομη ανάπαυλα της Δύσης από τον ανταγωνισμό ισχύος με τη Ρωσία στον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου αποτελεί, όπως μας υπενθύμισε, "το κλείσιμο ενός ματιού σε ιστορικό χρόνο".

Με άλλα λόγια: η Ρωσία είναι πρόβλημα για τη Δύση και δεν πρόκειται να εξαφανιστεί.

Πηγή:capital.gr