Οι παράγοντες-κλειδιά για την παγκόσμια αγορά

Η τιμή των σιτηρών έχει καταρρεύσει σε σχέση με το αποκορύφωμα των ημερών μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η σοδειά εξακολουθεί να είναι περιορισμένη και ότι ελλοχεύει μία κρίση παγκόσμιας πείνας.

Η τιμή και η διαθεσιμότητα των σιτηρών παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με πολλούς παράγοντες, όπως τις γεωπολιτικές συνθήκες και τον καιρό. Παρότι η πτώση της τιμής των σιτηρών προσφέρει μία ανάσα για τις χώρες που εξαρτώνται από αυτά, ενδέχεται να αποθαρρύνει τους αγρότες από το να σπείρουν περισσότερα.

Επίσης, η πτώση της τιμής δεν αντιμετωπίζει τα ήδη υφιστάμενα προβλήματα, τα οποία επιδεινώθηκαν από τον πόλεμο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων παραγωγών και εξαγωγέων σιτηρών. Οι τιμές της ενέργειας παραμένουν υψηλές, επηρεάζοντας το κόστος λειτουργίας εξοπλισμού ενός χωραφιού και της μεταφοράς των σιτηρών, καθώς και το κόστος του λιπάσματος. Επίσης, ο ζεστός, ξηρός καιρός, ο οποίος μειώνει την απόδοση της σοδειάς γίνεται όλο και συχνότερο φαινόμενο.

«Υπάρχει ένα σενάριο, όπου οι τιμές τροφίμων θα μπορούσαν να ξεφύγουν εκτός ελέγχου», δήλωσε ο Ehsan Khoman, επικεφαλής ερευνών στο τμήμα τροφίμων και προϊόντων της ιαπωνικής τράπεζας Mitsubishi UFJ Financial Group.

Οι τιμές τροφίμων έχουν υποχωρήσει σχεδόν στο επίπεδο όπου βρίσκονταν στην αρχή του έτους. Μετά το αρχικό σοκ της εισβολής, οι υψηλότερες τιμές αποθάρρυναν ορισμένες χώρες από το να αγοράζουν σιτηρά, χαμηλώνοντας τη ζήτηση και τις τιμές. Η αύξηση της προμήθειας από τις χειμερινές σοδειές σιτηρών επίσης οδήγησε πρόσφατα σε μείωση των τιμών.

Ένας βασικός παράγοντας που σπρώχνει τις τιμές προς τα κάτω είναι οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τους περίπου 20 εκατ. τόνους σιτηρών, που είχαν κολλήσει σε λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας στην Ουκρανία. Πρόσφατα έκλεισε συμφωνία να ανοίξει μία δίοδος εξαγωγών, προκειμένου να επιτρέψει σε ένα μέρος των – παγιδευμένων από τον πόλεμο – σιτηρών να κυκλοφορήσει στον κόσμο. Ένα πλοίο γεμάτο με σιτηρά απέπλευσε από λιμάνι στην περιοχή της Οδησσού την 1η Αυγούστου. Η συμφωνία ενδέχεται να μην τηρηθεί εν μέσω των διενέξεων και εάν τηρηθεί, οι ειδικοί λένε ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι αρκετή, ώστε να αντιμετωπίσει άλλα προβλήματα στην παγκόσμια αγορά σιτηρών.

Άλλοι παράγοντες από τις τιμές της ενέργειας και το λίπασμα μέχρι την κλιματική αλλαγή, ενδέχεται  να παίξουν μεγαλύτερο ρόλο στον καθορισμό του κόστους – και τη διαθεσιμότητα – ενός καρβελιού ψωμιού παγκοσμίως.

Ειδικοί λένε ότι οι τιμές των σιτηρών είναι πιθανό να αυξηθούν ξανά. Περαιτέρω αβεβαιότητα σπέρνουν τα προθεσμιακά συμβόλαια, επιτρέποντας σε αγοραστές και πωλητές να συμφωνήσουν σε μία τιμή για τα σιτηρά, τα οποία θα παραδοθούν στο μέλλον, συνήθως σε τρεις μήνες. Και πολλά μπορούν να συμβούν σε τρεις μήνες.

Οι ξηρασίες πέρυσι σήμαιναν ότι ακόμη και προτού η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, η παγκόσμια αγορά τροφίμων δεχόταν πίεση.

Μία μείωση στην παγκόσμια προμήθεια σιτηρών ως αποτέλεσμα κακού καιρού βοήθησε στην άνοδο των τιμών στην αρχή του έτους. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι διακυμάνσεις στον καιρό είναι πιθανό να γίνουν πιο έντονες, αυξάνοντας την αβεβαιότητα σχετικά με την μελλοντική παραγωγή και τις τιμές.

Οι τιμές του πετρελαίου καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το κόστος της λειτουργίας του αγροτικού εξοπλισμού και της μεταφοράς των σιτηρών. Οι τιμές του φυσικού αερίου είναι ακόμη πιο σημαντικές για τους αγρότες, διότι το άζωτο, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή λιπασμάτων, παράγεται από το φυσικό αέριο.

Η Ρωσία, η μεγαλύτερη παραγωγός λιπάσματος στον κόσμο έχει περιορίσει τις ροές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αυξάνοντας τις τιμές καυσίμων και το κόστος των λιπασμάτων. Όσο ανεβαίνουν οι τιμές του λιπάσματος, τόσο ανεβαίνουν και οι τιμές των σιτηρών.

Οι διεθνείς υπηρεσίες έχουν προειδοποιήσει ότι τα διαφορετικά εμπορικά μοτίβα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία θα μπορούσαν να κρατήσουν τις τιμές για προϊόντα, όπως τα σιτηρά, σε υψηλότερα από το σύνηθες. Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι οι προειδοποιήσεις δεν απαιτούνται.

«Τα προβλήματα, που επηρεάζουν τις αγορές τροφίμων δεν έχουν επιλυθεί», δήλωσε ο κ. Khoman. «Υπάρχει ακόμη έλλειψη».

Πηγή:moneyreview.gr