Τι πυροδοτεί σήμερα τον πληθωρισμό

Τι πυροδοτεί πραγματικά τον σημερινό πληθωρισμό; Πάντως όχι η χαλαρή νομισματική πολιτική. Ο αριθμός των οικονομολόγων, και κατά συνέπεια των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, που παραμένουν προσκολλημένοι στην ιδέα ότι ο πληθωρισμός προκύπτει από την πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική –επομένως οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να περιορίσουν την προσφορά χρήματος και να αυξήσουν τα επιτόκια– είναι τεράστιος. Και πρόκειται για ένα ακόμη λάθος, μιας και οι αιτίες του πληθωρισμού ποικίλλουν ανάλογα με το πλαίσιο και την περίοδο. Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική είναι ένα αμβλύ εργαλείο, που κινδυνεύει να δημιουργήσει ύφεση και ανεργία, βλάπτοντας τους εργαζομένους ακόμη περισσότερο από τις αυξήσεις των τιμών. Και αν η γενεσιουργός αιτία του πληθωρισμού είναι άλλη, τότε η μείωση της πλεονάζουσας ζήτησης, που υποτίθεται ότι ευθύνεται, δεν θα λύσει καν το πρόβλημα.

Αυτά τα προφανή γεγονότα φαίνονται σχεδόν λησμονημένα στη δημόσια συζήτηση, ενώ ακόμη και ο οικονομολόγος Ολιβιέ Μπλανάρ πρότεινε ότι η αύξηση της ανεργίας είναι και ο μοναδικός τρόπος ελέγχου του πληθωρισμού. Αφήστε κατά μέρος τον εξαιρετικά προβληματικό ισχυρισμό ότι «η ανεργία πρέπει να αυξηθεί για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός», ο οποίος έχει ουσιαστικά διαψευσθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Σκεφτείτε μόνο την πιθανότητα ότι η κινητήρια δύναμη των αυξήσεων των τιμών δεν είναι η «υπερβολική ζήτηση» ή οι εργαζόμενοι, που απαιτούν υψηλότερους μισθούς, αλλά το εταιρικό κέρδος, μαζί με την κερδοσκοπία στις αγορές εμπορευμάτων.

Υπάρχουν αποχρώντες λόγοι να πιστεύουμε ότι όντως αυτό συμβαίνει, ειδικά στις παγκόσμιες αγορές και στις προηγμένες οικονομίες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής έδειξε ότι η αύξηση των εταιρικών κερδών συνέβαλε δυσανάλογα στον πληθωρισμό. Από το δεύτερο τρίμηνο του 2020 έως το τελευταίο του 2021 τα εταιρικά κέρδη ήταν υπεύθυνα για το 54% του συνολικού πληθωρισμού, ήτοι πρόκειται για δραματική αύξηση από το 11%, που αντιπροσώπευαν τις προηγούμενες τέσσερις δεκαετίες (1979-2019). Αντίθετα, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος ήταν υπεύθυνο για λιγότερο από 8% του πληθωρισμού, σε σύγκριση με το 62% τα προηγούμενα 40 χρόνια. Η συνεισφορά του κόστους των εισροών εκτός εργασίας –τα περίφημα «ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας» που διαφημίζονται τόσο ευρέως– ήταν 38% σε σύγκριση με το 27% την προηγούμενη περίοδο.

Η ικανότητα των εταιρειών να αυξάνουν τα περιθώρια κέρδους θα μπορούσε από μόνη της να οφείλεται στην αυξημένη ζήτηση. Εντούτοις, πολύ μεγαλύτερο ρόλο έπαιξε η αυξανόμενη συγκέντρωση και η μονοπωλιακή ισχύς στον χώρο των επιχειρήσεων. Τα μαζικά αυξημένα εταιρικά κέρδη ήταν πιο εμφανή στην ενέργεια, στα τρόφιμα και στα φαρμακευτικά προϊόντα, διότι οι ελλείψεις προμηθειών λόγω ουκρανικού πολέμου έγιναν βολικές δικαιολογίες για τις δυσανάλογες αυξήσεις τιμών.

Τζαγιάτι Γκος

Πηγή:kathimerini.gr