Η "περιπέτεια" του πληθωρισμού, δε θα τελειώσει ούτε γρήγορα, ούτε εύκολα

Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, στις ΗΠΑ, υποχώρησε κατά το μήνα Ιούλιο, στο 8,5% (12μηνη βάση), σε σχέση με τη μέτρηση του Ιουνίου, που είχε φτάσει στο 9,1%, το υψηλότερο επίπεδο από το Νοέμβριο του 1981.

Οι χρηματιστηριακές αγορές, ευρισκόμενες σε διάθεση ανοδικής αντίδρασης, ήδη από τα μέσα του Ιουνίου, κατελήφθησαν από ενθουσιασμό, από την εξέλιξη αυτή και κατέγραψαν εντυπωσιακές ανόδους, κατά τη χθεσινή συνεδρίαση. Ήδη, ο αμερικανικός δείκτης Nasdaq, ο οποίος, μέχρι την 16/6/2022, σημείωνε απώλεια κατά -33,7% σε σχέση με το ιστορικά ανώτερο κλείσιμο που είχε πετύχει τον περασμένο Νοέμβριο, βρίσκεται -και επισήμως- σε “ανοδική φάση”, αφού η τιμή του έχει αυξηθεί κατά +20,75% σε σχέση με το “χαμηλό” της περιόδου.

Ο “ενθουσιασμός” προκύπτει από την άποψη που διατυπώνεται στις αγορές ότι, ο χαμηλότερος πληθωρισμός, θα οδηγήσει την κεντρική τράπεζα, σε λιγότερες και μικρότερες αυξήσεις των επιτοκίων, κατά τους επόμενους μήνες.

Κατά την άποψή μας, η εκτίμηση αυτή, αλλά και η ανοδική κίνηση των αγορών, είναι παρακινδυνευμένες. Στηρίζουμε την άποψή μας, στα παρακάτω:

• Μία μηνιαία κάμψη του πληθωρισμού, δε σημαίνει απαραίτητα ότι, η τιμή του ΔΤΚ του 9,1% του Ιουνίου, ήταν η ψηλότερη, σ’ αυτό το ανοδικό κύμα του πληθωρισμού. Η εξέταση των επιμέρους στοιχείων που συνθέτουν το δείκτη του πληθωρισμού και κυρίως, η εξέταση της πορείας του “δομικού” πληθωρισμού (εξαιρεί τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων) δείχνει ότι, οι πληθωριστικές πιέσεις είναι ακόμη ισχυρές και έχουν ήδη “μεταβιβαστεί” προς άλλους τομείς της οικονομίας και κυρίως, στις τιμές των σπιτιών, των ενοικίων και στην αμοιβή της εργασίας.
  
• Και σε άλλα μεγάλα “πληθωριστικά κύματα” -με κύριο παράδειγμα τα δύο μεγάλα πληθωριστικά κύματα της δεκαετίας του 1970- η άνοδος του δείκτη, δεν ήταν διαρκής, αλλά διακόπτονταν από καθοδικούς μήνες. Τότε, τα “πτωτικά διαλείμματα” δεν είχαν επηρεάσει την εξέλιξη της νομισματικής πολιτικής της FED, η οποία ήταν ιδιαίτερα αυστηρή, ιδίως κατά το δεύτερο κύμα, της περιόδου 1979-1981 (δείτε εδώ και εδώ).
  
• Ο πληθωρισμός είναι ένα μακροχρόνιο φαινόμενο και η εξέλιξή του, τόσο στη φάση ανόδου, όσο στη φάση πτώσης, διαρκεί επί αρκετά χρόνια. Ιδιαίτερα σήμερα που, παρά την πτώση του, ο ΔΤΚ εξακολουθεί να βρίσκεται στο επίπεδο του 8,5%. Το μέγεθος αυτό, έχει ήδη προκαλέσει βλάβη στην οικονομία, ενώ, οι προσπάθεια για τη μείωσή του, θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη.

Από την άλλη πλευρά, σε μία φάση που, α) οι χρηματιστηριακές αγορές και οι δείκτες αποτίμησης των μετοχών εξακολουθούν να βρίσκονται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, β) η οικονομία των ΗΠΑ έχει ήδη διανύσει δύο τρίμηνα με αρνητική εξέλιξη του ΑΕΠ, ενώ οι εκτιμήσεις για αρκετές μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης είναι ότι θα βρεθούν σε κατάσταση ύφεσης, γ) οι αναλυτές ήδη προχωρούν στη μείωση των προβλέψεών τους για την κερδοφορία των επόμενων τριμήνων και δ) η παραγωγικότητα, στις ΗΠΑ -αλλά και στην Ευρώπη- σημειώνει πρωτοφανή πτώση κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, οι λόγοι για να είναι κάποιος αισιόδοξος για την πορεία των μετοχών κατά τους επόμενους μήνες, είναι περιορισμένοι.

Βεβαίως, ισχύει το ότι, “οι αγορές έχουν πάντα δίκιο”. Και αυτή τη στιγμή, οι αγορές έχουν ανακάμψει σημαντικά, σε σχέση με την αρχική τους πτώση και σταδιακά επανέρχονται στα προηγούμενα υψηλά τους επίπεδα. Και αυτό θα πρέπει να το προσέχουμε και να το λαμβάνουμε υπόψη. Το ζήτημα όμως είναι ότι, συχνά, οι αγορές αλλάζουν άποψη και τάση, όταν νέα στοιχεία οδηγούν σε νέες εκτιμήσεις.

Κατά τα φαινόμενα, η ανοδική φάση και τα εύκολα κέρδη των προηγούμενων ετών, δημιούργησαν μια νοοτροπία που είναι αρκετά δύσκολο να ξεπεραστεί.

Γιάννης Σιάτρας

(Δείτε σχόλιο της ειδικής συνδρομητικής στήλης “Το παρατηρητήριο της κρίσης”, το οποίο δημοσιεύθηκε χθες, με την ευκαιρία της ανακοίνωσης του ΔΤΚ της Γερμανίας και των ΗΠΑ, εδώ)