Επισημάνσεις

Παρά το δύσκολο διεθνές περιβάλλον, το 2023, για τη χρηματιστηριακή αγορά της Αθήνας, αναμένεται να είναι ένα έτος κατά το οποίο θα προσεγγίσει πιο κοντά στην κανονικότητα και θα απομακρυνθεί, ακόμη περισσότερο, από το εφιαλτικό παρελθόν των τελευταίων 14 ετών.

Η κανονική λειτουργία των τραπεζών, που απαλλαγμένες από τα οικονομικά βαρίδια του παρελθόντος, μεταβάλλει τη θέση και το ρόλο τους μέσα στη χρηματιστηριακή αγορά. Η πώληση των μετοχών από το ΤΧΣ, θα κλείσει την αυλαία μιας περιπέτειας που ξεκίνησε στα τέλη του 2008.

Η επενδυτική αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, έστω και αν αυτή γίνει στο β’ εξάμηνο του έτους, θα διώξει τη σκιά της -προ 11ετίας- χρεοκοπίας και θα ανοίξει τη χώρα και τη χρηματιστηριακή της αγορά, στη μεγάλη διεθνή επενδυτική κοινότητα, χωρίς επιφυλάξεις.

Η υπέρβαση του ψυχολογικού ορίου των 1.000 μονάδων, από το Γενικό Δείκτη, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί ακόμη και άμεσα, θα βελτιώσει κατακόρυφα τη ψυχολογία και την αυτοπεποίθηση των επενδυτών και θα ανοίξει το δρόμο για πιο ρεαλιστικές αποτιμήσεις στη χρηματιστηριακή αγορά. Θα είναι η πρώτη φορά που ο Γενικός Δείκτης θα βρεθεί πάνω από τις 1.000 μονάδες, μετά το Δεκέμβριο του 2014.

Εκτιμούμε ότι, τα παραπάνω, θα επιτευχθούν κατά το 2023. Ήδη έχουν καθυστερήσει. Έτσι, αυτά για τα οποία θα πρέπει να περιμένουμε πλέον, είναι να εισαχθούν νέες εταιρίες -ας ευχηθούμε, το 2023 να είναι η πρώτη χρονιά που θα εισέλθουν περισσότερες εταιρίες απ’ αυτές που θα αποχωρήσουν- και να προσελκυστούν περισσότεροι επενδυτές. Μόνον τότε η κανονικότητα θα είναι ολοκληρωμένη. Όμως, γι’ αυτά, θα πρέπει να περιμένουμε ακόμη αρκετά.

****

Ο Γενικός Δείκτης, ξεπέρασε τις 1.000 μονάδες, για πρώτη φορά στην ιστορία του, στις 4/5/1990, δηλαδή, πριν από περίπου 33 χρόνια. Βρέθηκε στην ιστορικά ανώτερη τιμή του, στις 17/9/1999, στις 6.355,04 μονάδες. Και υποχώρησε, για τελευταία φορά, κάτω από τις 1.000 μονάδες, στις 8/12/2014, πριν από 8 χρόνια και ένα μήνα. Η πιο σημαντική προσέγγιση που έγινε προς τις 1.000 μονάδες, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν οι 971,09 μονάδες, του κλεισίματος της 11/2/2022. Όμως, παρεμβλήθηκε ο πόλεμος στην Ουκρανία και η προσέγγιση διεκόπη. Εκτιμούμε ότι, αυτή τη φορά, δε θα υπάρξει κάτι που θα μπορέσει να διακόψει την ανοδική διάσπαση του ορίου αυτού. Εκτιμούμε ότι, όταν αυτό συμβεί, μαζί με τη ψυχολογία των επενδυτών, θα αλλάξει και η εικόνα της αγοράς προς τα έξω. Και πολλοί θα “σηκώσουν το φρύδι τους” για να δουν τί γίνεται στο χώρο αυτό…

****

Η Ελλάδα, έχασε την αξιολόγηση της “επενδυτικής βαθμίδας” κατά το 2010, όταν δηλαδή ξέσπασε ανοιχτά η κρίση του χρέους και όταν δημιουργήθηκαν οι πρώτες υποψίες για “κούρεμα” των ομολόγων -μήνες πριν κάτι τέτοιο αποφασιστεί από τους έλληνες και τους λοιπούς ευρωπαίους πολιτικούς και τραπεζίτες.

Ο πρώτος οίκος που υποβάθμισε τα ελληνικά ομόλογα στην κατηγορία “σκουπίδια”, ήταν ο S&P, στις 27 Απριλίου 2010, λίγες μέρες μετά το μήνυμα του τότε Πρωθυπουργού, από το Καστελόριζο. Δεύτερος ακολούθησε ο οίκος Moody’s, στις 14 Ιουνίου 2010. Και τρίτος ακολούθησε ο οίκος Fitch, στις 14 Ιανουαρίου 2011. Σημειώνουμε όμως ότι, οι υποβαθμίσεις έγιναν κατά τη διάρκεια τακτικών αξιολογήσεων και όχι μετά από κάποια έκτακτη απόφαση. Κατά το 2011, οι υποβαθμίσεις συνεχίστηκαν και τα ομόλογα της χώρας, βρέθηκαν στη χαμηλότερη αξιολόγησή τους κατά το 2012, οπότε έγινε και το (διπλό) κούρεμα.

Το διάστημα των 12 ετών που έχει περάσει από τότε, είναι ένα σύνηθες διάστημα για την επαναφορά στην επενδυτική “κανονικότητα” μιας χώρας που, στο παρελθόν, είχε αθετήσει τις υποχρεώσεις της.

****

Το σύνολο των συναλλαγών στην αγορά μετοχών του Χρηματιστηρίου (συμπεριλαμβάνουμε και την Εναλλακτική Αγορά) κατά το 2022, έφτασε στα € 17.990 εκατομμύρια. Μέγεθος που σχηματίζει τον ημερήσιο μέσο όρο συναλλαγών στα € 72,5 εκατομμύρια. Το μέγεθος αυτό είναι χαμηλό. Αν υπάρχει η φιλοδοξία να ανέβει, ο Γενικός Δείκτης, πάνω από τις 1.000 και -κυρίως- να παραμείνει πάνω από το όριο αυτό, τότε η μέση ημερήσια αξία των συναλλαγών, θα πρέπει να σταθεροποιηθεί πάνω από τα € 100 εκατομμύρια. Όμως, πώς θα σταθεροποιηθεί πάνω απ’ αυτό το όριο, όταν ο αριθμός των εταιριών που διαπραγματεύονται και που έχουν μία “αξιοπρεπή” εμπορευσιμότητα, δεν ξεπερνά τις 15 ή -στην καλύτερη περίπτωση- τις 20;

****

Επαναλαμβάνουμε ότι, η εισαγωγή νέων εταιριών είναι ζωτικής σημασίας για τη χρηματιστηριακή αγορά. Χωρίς νέες εταιρίες και αξιοπρεπή μεγέθη συναλλαγών, δε μπορούν να προσελκυστούν μεγάλοι διεθνείς θεσμικοί επενδυτές, ή, ακόμη και αν προσελκυστούν κάποιοι, η δράση τους σε μια “ρηχή” αγορά, θα προκαλεί μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές, εξέλιξη που θα δημιουργήσει παραμορφώσεις που θα οδηγήσουν την αγορά -και τους καθυστερημένους επενδυτές- σε μια νέα καταστροφή.

Δυστυχώς, τόσα χρόνια, δεν έγινε κάτι θεσμικό, για την ανάπτυξη της Κεφαλαιαγοράς. Όμως, καθώς σήμερα δεν υφίστανται ουσιαστικά οικονομικά κίνητρα για να εισέλθει μια νέα εταιρία στο Χρηματιστήριο (σήμερα υφίστανται χαμηλά επιτόκια, πολλαπλές πηγές χρηματοδότησης, μεγάλες απαιτήσεις διαφάνειας και κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης, κόστος παρουσίας στο Χρηματιστήριο κλπ), η Κυβέρνηση, θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία και ρόλο και να θεσπίσει άλλα κίνητρα -κυρίως φορολογικά ή ακόμη και αναπτυξιακά- για να κάνει ελκυστική τη χρηματιστηριακή αγορά για νέες εταιρίες.

****

Το έτος 2022, υπήρξε πτωτικό για τις περισσότερες χρηματιστηριακές αγορές. Ανάμεσα στις αναπτυγμένες χρηματιστηριακές αγορές, την καλύτερη επίδοση πέτυχε ο δείκτης του Χρηματιστηρίου του Όσλο (OSEAX) με +4,2%, ενώ, τη χειρότερη κατέγραψε ο αμερικανικός δείκτης Nasdaq, με -33,1%. Ανάμεσα στις αναπτυσσόμενες αγορές -όπου ανήκει και η αγορά της Αθήνας- την καλύτερη επίδοση πέτυχε ο δείκτης του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης, με +196,6%. Όμως, το μέγεθος αυτό ξεγελά, λόγω του υψηλού πληθωρισμού που επικρατεί στην Τουρκία (αναμένεται να κλείσει περί το +65% σε ετήσια βάση). Σε κάθε περίπτωση όμως, παρά τον υψηλό πληθωρισμό, η αγορά της γειτονικής χώρας, κατορθώνει να πετυχαίνει υψηλότατες επιδόσεις, αφού προσελκύει μεγάλο μέρος κεφαλαίων από το εσωτερικό, τα οποία αναζητούν προστασία από την απώλεια της αξίας του χρήματος. Αν εξαιρέσουμε τις αγορές της Τουρκίας και της Αργεντινής (πληθωρισμός 92,4%), τότε, την καλύτερη επίδοση πέτυχε ο δείκτης του Χρηματιστηρίου της Χιλής, με +28,2% (ο πληθωρισμός στη Χιλή βρίσκεται κοντά στο 12,4%).

Μετά από αρκετά χρόνια αρνητικής διαφοροποίησης (κυρίως κατά την περίοδο 2009-2018), η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά επανήλθε σε μία “διεθνή κανονικότητα”.

Μάλιστα, κατά το έτος 2022, η απόδοση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς (+4,1%) υπήρξε η υψηλότερη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά την απόδοση του δείκτη του Χρηματιστηρίου της Λευκωσίας (+30,4%). Περισσότερα στοιχεία και στατιστικά, δείτε εδώ.

****

Και ποιές είναι οι εκτιμήσεις για την πορεία των διεθνών αγορών κατά το 2023; Ουδείς μπορεί να γνωρίζει, όπως ουδέποτε οι προβλέψεις που διατυπώθηκαν στην αρχή ενός έτους, επαληθεύτηκαν. Όπως πάντα συμβαίνει άλλωστε, με τις περισσότερες προβλέψεις. Οι προβλέψεις, στην καλύτερη περίπτωση, μας βοηθούν να χαράξουμε τα γενικά πλαίσια μιας στρατηγικής, να μας δώσουν τη βασική κατεύθυνση. Όμως, η υλοποίηση της στρατηγικής, θα πρέπει να επιτρέπει την ελαστικότητα και να περιέχει εναλλακτικές κινήσεις, αφού, είναι βέβαιο ότι, στο ασταθές περιβάλλον των αγορών, πάντα κάτι απρόβλεπτο θα συμβεί και θα ανατρέψει τους αρχικούς σχεδιασμούς. Συνεπώς, θα πρέπει πάντα να είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε άποψη και πλεύση, όταν οι νέες συνθήκες το απαιτήσουν.

****

Να έχουμε όλοι μας, μια καλή και ευτυχισμένη χρονιά, με πρόοδο προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική και, βεβαίως, επενδυτική. Και ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι, το κέρδος στο Χρηματιστήριο, είναι μεν ωραίο, όμως δεν είναι το πιο σημαντικό πράγμα που θα θέλαμε στη ζωή μας. Η επιτυχία στο Χρηματιστήριο, έχει ως προαπαιτούμενο, την επιτυχία και την ευτυχία στη ζωή μας, αφού μόνον έτσι μπορούμε να είμαστε και να παραμένουμε ισορροπημένοι.

Χρόνια Πολλά! Καλή Χρονιά!

Το παρόν άρθρο, είναι τμήμα της ύλης του τεύχους 248 (Ιανουάριος 2023) του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ. Δείτε τα πλήρη περιεχόμενα του τεύχους 248, εδώ.