Ενδείξεις και τάσεις υποχώρησης του πληθωρισμού;

Ενδείξεις και τάσεις υποχώρησης του πληθωρισμού;

Ο πληθωρισμός που αναπτύχθηκε κατά το 2022, ίσως αποδειχθεί από τα πιο περίεργα οικονομικά φαινόμενα της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας. Αναπτύχθηκε ξαφνικά, σε διεθνές επίπεδο, χωρίς η εξέλιξή του να επισημανθεί έγκαιρα από τις κεντρικές τράπεζες, οι οποίες αντέδρασαν με καθυστέρηση, ωθώντας τη διεθνή οικονομία σε ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα ανάπτυξής της, κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Κατά το τελευταίο δίμηνο του έτους, ο πληθωρισμός έδειξε σημάδια αποκλιμάκωσης. Πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι, οι οικονομίες, δεν οδεύουν απλά σε μια περίοδο μειούμενου πληθωρισμού, αλλά μπορούν να φτάσουν και σε κατάσταση αποπληθωρισμού (αρνητικός πληθωρισμός και πτώση των τιμών) νωρίτερα από το αναμενόμενο, καθώς η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνεται και  οι τιμές της ενέργειας, των τροφίμων και μιας σειράς εμπορευμάτων, υποχωρούν. Η αυξανόμενη ανεργία θα περιορίσει τις μισθολογικές αυξήσεις και θα περιορίσει τις τάσεις ανόδου των τιμών στον τομέα των υπηρεσιών.

Υπάρχουν διάσπαρτα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία. Ο πληθωρισμός στην Τουρκία, κατά το μήνα  Δεκέμβριο επιβραδύνθηκε με τον πιο απότομο των τελευταίων δεκαετιών (εδώ). Οι τιμές στα καταστήματα του Ηνωμένου Βασιλείου υποχώρησαν τον Δεκέμβριο, σημειώνοντας την πρώτη πτώση σε διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους. Πάλι κατά το μήνα Δεκέμβριο, ο πληθωρισμός στη Γαλλία και τη Γερμανία, επιβραδύνθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο.

Στις ενεργειακές αγορές, οι τιμές του φυσικού αερίου πέφτουν, τόσο λόγω της κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας, όσο και λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν -κυρίως- στην Ευρώπη. Το πετρέλαιο West Texas Intermediate υποχώρησε στα 75 δολάρια και το τύπου Brent στα 78 δολάρια, στο τέλος της πρώτης εβδομάδας του έτους, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση από τον Νοέμβριο.

Εάν διατηρηθούν αυτές οι εξελίξεις, θα μπορούσαμε να δούμε τις προβλέψεις για την εξέλιξη του πληθωρισμού, να αναθεωρούνται χαμηλότερα. Ο παγκόσμιος πληθωρισμός (ΔΤΚ) κορυφώθηκε στο 9,8% κατά το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους και βρίσκεται σε τροχιά να κλείσει, για το 2023, στο 5,3% καθώς η ανάπτυξη επιβραδύνεται.

Οι κεντρικές τράπεζες, αφού κατηγορήθηκαν για αστοχία κατά το προηγούμενο έτος, είναι επιφυλακτικές στις εκτιμήσεις τους. Όμως, πολλοί οικονομολόγοι και ιδιωτικά οικονομικά ινστιτούτα, εκφράζουν απόψεις ότι ο πληθωρισμός, κατά το 2023, θα κινηθεί χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις των κεντρικών τραπεζών. Εκτιμούν δε ότι, η τάση μείωσης του ρυθμού ανόδου των τιμών, θα εκδηλωθεί κυρίως κατά το β’ εξάμηνο του έτους.

Όμως, ο πληθωρισμός είναι ένα μέγεθος που μπορεί να “ξεγελάσει” τους οικονομολόγους και τους κεντρικούς τραπεζίτες, όπως άλλωστε έκανε και κατά το 2022. Παράλληλα, δε θα πρέπει να παραβλέπουμε ότι, την ίδια κίνηση έκανε και κατά τη δεκαετία του 1970. Κινήθηκε επιθετικά ανοδικά στην αρχή, υποχώρησε προς τα  μέσα της δεκαετίας και, στη συνέχεια, ανέβηκε σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Θα μπορούσε, αυτή τη φορά, να κινηθεί διαφορετικά σε σχέση με την κίνησή του πριν από 50 χρόνια; Και βέβαια θα μπορούσε αφού προς την κατεύθυνση ενός χαμηλότερου πληθωρισμού, βοηθούν οι εξελίξεις στην τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση.

Συμπερασματικά, οι εξελίξεις στο μέτωπο του πληθωρισμού -το βασικότερο πρόβλημα των αγορών κατά το 2022- κινούνται θετικά, θετικότερα απ’ ότι όλοι εκτιμούσαν το φθινόπωρο. Όμως, το φαινόμενο δεν έχει ολοκληρωθεί, οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο ανόδου των επιτοκίων τους, ενώ ακόμη δεν έχει εκδηλωθεί η πρόθεση αντίδρασης των κυβερνήσεων σε περίπτωση διολίσθησης των οικονομιών σε ύφεση.

Ακριβώς λόγω της φύσης του φαινομένου, λογικά, θα πρέπει να αναμένουμε την κορύφωση του κύκλου ανόδου των επιτοκίων, μέχρι την άνοιξη, όμως, τα επιτόκια θα παραμείνουν στα υψηλά τους επίπεδα και για το υπόλοιπο του έτους. Με βάση τις ενδείξεις για την εξέλιξη των οικονομιών κατά το δ’ τρίμηνο του 2022, εκτιμάται ότι, ακόμη και αν εκδηλωθεί ύφεση, αυτή θα είναι ήπιας μορφής και ότι, δε θα προκαλούσε μεγάλες ή μακροχρόνιες βλάβες στις οικονομίες.

Οι κρίσιμες ημερομηνίες, που συσχετίζονται με τον πληθωρισμό και τα επιτόκια, κατά το επόμενο διάστημα είναι: πληθωρισμός ΗΠΑ: 12/1/2023 - πληθωρισμός  Ευρωζώνης: 18/1/2023 - πληθωρισμός  Ελλάδας 12/1/2023 - επιτόκια FED: 1/2/2023 - επιτόκια Ε.Κ.Τ.: 2/2/2023.