Οι μακροχρόνιες αποδόσεις των μετοχών (από τη δεκαετία του 1990 έως σήμερα)
Οι μακροχρόνιες αποδόσεις των μετοχών (από τη δεκαετία του 1990 έως σήμερα)
Τα παρελθόντα χρηματιστηριακά στοιχεία, συνήθως δεν εξετάζονται ιδιαίτερα, ή δεν εξετάζονται σε βάθος, στα πλαίσια μιας χρηματιστηριακής ανάλυσης. Αυτό δεν οφείλεται τόσο σε αδιαφορία των αναλυτών ή των επενδυτών, όσο στην έλλειψη των στοιχείων, ή στη μη επεξεργασία τους. Στοιχεία όπως, η ιστορική εξέλιξη της τιμής μιας μετοχής, η ιστορική εξέλιξη της κερδοφορίας, η μερισματική πολιτική, η εξέλιξη του μετοχικού κεφαλαίου (πόσες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου έγιναν στο παρελθόν, με τί όρους, πόσο συχνά και σε τί ύψος χορηγεί “stock options” η εταιρία κλπ) και κυρίως, οι μακροχρόνιες επιδόσεις της μετοχής και οι αποδόσεις της, συνήθως απουσιάζουν από μία χρηματιστηριακή ανάλυση ή από ένα άρθρο επενδυτικού ενδιαφέροντος.
Πολλοί μπορεί να ισχυριστούν ότι τα στοιχεία αυτά δεν είναι τόσο σημαντικά, αφού αυτό που -κυρίως- ενδιαφέρει, δεν είναι το παρελθόν, αλλά το μέλλον σε μία εταιρία. Η άποψη αυτή είναι λανθασμένη. Όπως στις περισσότερες καταστάσεις στη ζωή, το μέλλον στηρίζεται στο παρόν και το παρόν είναι το αποτέλεσμα του παρελθόντος. Αν δε γνωρίζουμε το παρελθόν, ούτε το παρόν μπορούμε να ερμηνεύσουμε σωστά, αλλά ούτε και το μέλλον μπορούμε να εκτιμήσουμε ορθά. Για να μπορέσουμε να εμπιστευτούμε την άποψη ενός αναλυτή για την εξέλιξη μιας εταιρίας στο μέλλον, θα πρέπει να γνωρίζουμε αρκετά “κρίσιμα” στοιχεία από το παρελθόν της εταιρίας.
Στο “Χ&Α” καταβάλλουμε μια σημαντική προσπάθεια για τη συγκέντρωση, την επεξεργασία και τη διάθεση στους επενδυτές, μιας σειράς κρίσιμων στοιχείων από το παρελθόν της κάθε εταιρίας, έτσι ώστε, οι επενδυτικές αποφάσεις να βασίζονται σε περισσότερα δεδομένα και σε καλύτερη και πληρέστερη γνώση.
Η προσπάθεια αυτή δεν περιορίζεται στη συγκέντρωση των στοιχείων (κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο), αλλά επεκτείνεται στην επεξεργασία τους και στην παρουσίασή τους με τρόπο που να υπάρχει σύνδεση και συνάφεια μεταξύ τους και να οδηγούν σε επενδυτική γνώση και επενδυτικά συμπεράσματα.
Νέα εργαλεία ανάλυσης
Σε πρόσφατο άρθρο μας, παρουσιάσαμε τα δύο νέα εργαλεία ανάλυσης που αναπτύξαμε και ήδη χρησιμοποιούμε στις αναλύσεις μας και στην αρθρογραφία μας για τις εισηγμένες εταιρίες. Δείτε το άρθρο εδώ. Τα εργαλεία αυτά είναι:
- Ο πίνακας της εξέλιξης των χρηματιστηριακών στοιχείων και μεγεθών.
- Ο πίνακας εξέλιξης του μετοχικού κεφαλαίου.
- Ο πίνακας των αποδόσεων.
Στον πίνακα εξέλιξης των χρηματιστηριακών στοιχείων και μεγεθών, περιλαμβάνονται τα στοιχεία τιμής, κεφαλαιοποίησης, κερδών (κέρδη ανά μετοχή) και μερίσματος (ανά μετοχή), κάθε μετοχής, για την περίοδο από το 1990 (ή από την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο, εάν εισηχθη μετά την 31/12/1990), μέχρι και σήμερα. Δείτε παράδειγμα του πίνακα, για τη μετοχή της ΜΠΕΛΑ, εδώ.
Στον πίνακα εξέλιξης του μετοχικού κεφαλαίου, καταγράφεται η εξέλιξη του μετοχικού κεφαλαίου μιας εταιρίας, από το 1990, ή από την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο, μέχρι σήμερα. Δείτε παράδειγμα, εδώ.
Στον πίνακα των μακροχρόνιων αποδόσεων, υπολογίζονται οι αποδόσεις της κάθε μετοχής, από τέσσερις συγκεκριμένες ημερομηνίες (ανά δεκαετία), με την προϋπόθεση της συνεχούς διακράτησής της, είτε με επανεπένδυση του μερίσματος, είτε χωρίς επανεπένδυση. Δείτε παράδειγμα, εδώ.
Τα στοιχεία αυτά, είναι εξαιρετικά σημαντικά και μας βοηθούν να σχηματίσουμε άποψη για τη διαχρονική εξέλιξη της εταιρίας, ώστε να συνδυάσουμε το παρελθόν με την παρούσα κατάσταση και να μπορέσουμε, υπό συνθήκες κανονικής εξέλιξης, να έχουμε μια πρώτη -και ασφαλή- εικόνα για το μέλλον. Διαβάστε το παραπάνω άρθρο για να δείτε, τί σημαίνουν αυτά τα στοιχεία, γιατί τα “εργαλεία” αυτά είναι σημαντικά και πώς μπορούν να σας βοηθήσουν να έχετε καλύτερη αντίληψη για την “ποιότητα” και τις προοπτικές των μετοχών.
(Στην ουσία, πρόκειται για τρία “εργαλεία”, όμως, οι πίνακες εξέλιξης του μετοχικού κεφαλαίου, δε θα δημοσιεύονται -πλην ορισμένων περιπτώσεων. Όμως, τα συμπεράσματα που προκύπτουν και από τους πίνακες αυτούς, θα χρησιμοποιούνται στις αναλύσεις μας).
Οι μακροχρόνιες αποδόσεις των μετοχών
Στο παρόν άρθρο, εξετάζουμε τις μακροχρόνιες αποδόσεις που κατέγραψαν οι μετοχές, από το 1990 μέχρι και σήμερα, ανά δεκαετία. Τα στοιχεία αυτά είναι πολύ σημαντικά, επειδή, όπως θα διαπιστώσετε, οι μακροχρόνιες αποδόσεις των μετοχών, δεν είναι τυχαίες. Προσδιορίζονται από την εξέλιξη των θεμελιωδών μεγεθών της εταιρίας, αλλά και τη φάση του διανυόμενου χρηματιστηριακού κύκλου. Η εξέταση και η κατανόησή τους, μας δίνουν σημαντικά στοιχεία για: α) τη φύση της εταιρίας και την πορεία της, β) τη φάση του χρηματιστηριακού κύκλου και γ) τις προσδοκίες που θα μπορούσαμε να σχηματίσουμε για την εξέλιξη της τιμής της μετοχής.
Ο τρόπος της εξέτασης είναι απλός. Θεωρούμε ότι αγοράσαμε τη μετοχή της κάθε εταιρίας, την 31/12/1990, εφ’ όσον η εταιρία είχε εισαχθεί στο Χρηματιστήριο πριν από την ημερομηνία αυτή, ή κατά την ημέρα της εισαγωγής της, εφ’ όσον είχε εισαχθεί μετά την 31/12/1990. Επίσης, θεωρούμε ότι διακρατούμε διαρκώς τη μετοχή, μέχρι σήμερα και συμμετέχουμε σε όλες τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έγιναν από την ημερομηνία αγοράς, μέχρι και σήμερα, με τα πλήρη δικαιώματα συμμετοχής μας.
Κάθε εταιρική πράξη (αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, διανομές δωρεάν μετοχών, reverse splits, μεταβολές της ονομαστικής αξίας, απορροφήσεις άλλων εταιριών κ.λπ.) έχει καταγραφεί από τα καταστατικά των εταιριών και έχει ληφθεί υπόψη στους υπολογισμούς μας.
Κατά την εξέτασή, καταγράφουμε δύο σενάρια: α) Εισπράττουμε το μέρισμα που μας δίνει η κάθε μετοχή, χωρίς να το επανεπενδύσουμε. β) Επανεπενδύουμε όλο το μέρισμα που εισπράττουμε, σε μετοχές της ίδιας εταιρίας. Η επανεπένδυση γίνεται με την τιμή της μετοχής, κατά την τελευταία συνεδρίαση κάθε έτους.
Επαναλαμβάνουμε το ίδιο, χρησιμοποιώντας ως ημερομηνίες επένδυσης, την αρχή κάθε δεκαετίας. Δηλαδή, την 31/12/2000 για τη δεκαετία του 2000, την 31/12/2010 για τη δεκαετία του 2010 και την 31/12/2020 για τη δεκαετία του 2020.
Στο παρόν τεύχος, εξετάζουμε τις εταιρίες οι οποίες εισήχθησαν στο Χρηματιστήριο, μέχρι και το έτος 1998, δηλαδή μέχρι την 31/12/1998. Ο αριθμός των εταιριών αυτών φτάνει στις 63. Παράλληλα, συμπεριλαμβάνουμε 5 ακόμη μετοχές (ΠΛΑΙΣ, ΟΤΟΕΛ, ΙΚΤΙΝ, ΠΡΟΦ και ΜΟΤΟ), για τις οποίες είχαμε, από παλαιότερα, υπολογίσει τα στοιχεία απόδοσης, τα οποία είχαμε χρησιμοποιήσει σε αναλύσεις που δημοσιεύσαμε.
Οι αποδόσεις για τις υπόλοιπες 87 εταιρίες θα δημοσιευθούν στο επόμενο τεύχος. Σημειώνουμε ότι, αυτό που κάνει τον υπολογισμό των αποδόσεων “δύσκολο” είναι η καταγραφή των μεταβολών του μετοχικού κεφαλαίου που έχουν γίνει σε κάθε εταιρία, καθώς -ειδικά για τις παλαιότερες εταιρίες- τα στοιχεία αυτά, συχνά, είναι δύσκολο να βρεθούν.
Το συνοπτικό αποτέλεσμα της παραπάνω έρευνας, εμφανίζεται στους παρακάτω πίνακες.
Μπορείτε να δείτε πιο αναλυτικά στοιχεία αποδόσεων, για το σύνολο των εξεταζόμενων μετοχών:
Με έναρξη εξέτασης την 31/12/1990, εδώ.
Με έναρξη εξέτασης την 31/12/2000, εδώ.
Με έναρξη εξέτασης την 31/12/2010, εδώ.
Με έναρξη εξέτασης την 31/12/2020, εδώ.
Στους πίνακες αυτούς, επί των ονομάτων των μετοχών, βρίσκονται σύνδεσμοι, οι οποίοι σας οδηγούν σε “συνοπτικό πίνακα αποδόσεων” για την κάθε μετοχή (δείτε παράδειγμα εδώ), με περισσότερα στοιχεία, ενώ, οι σύνδεσμοι που βρίσκονται στον “συνοπτικό πίνακα”, οδηγούν σε αναλυτικά στοιχεία απόδοσης, για το κάθε έτος, από την έναρξη της κάθε εξεταζόμενης δεκαετίας, μέχρι και σήμερα (δείτε παράδειγμα, για τη μετοχή ΜΠΕΛΑ, εδώ: από την εισαγωγή της (1997), εδώ - από την 31/12/2000, εδώ - από την 31/12/2010, εδώ - από την 31/12/2020, εδώ.
Στις συνδρομητικές σελίδες του site (σελίδες “απόλυτου συστήματος”), παρέχεται ακόμη πλήθος στοιχείων, με καθημερινή ενημέρωση. Μεταξύ αυτών είναι οι σελίδες της εξέλιξης των χρηματιστηριακών μεγεθών και σχέσεων (εδώ), στοιχεία ισολογισμών και χρηματοοικονομικών σχέσεων (εδώ), οι προβλέψεις για την εξέλιξη των αποτελεσμάτων (εδώ), οι σελίδες των σημάτων του “απόλυτου συστήματος” επί της μετοχής (εδώ), η διαχρονική εξέλιξη της σχέσης Ρ/Ε της μετοχής (εδώ) και η διαχρονική εξέλιξη της σχέσης μερισματικής απόδοσης (εδώ) και μία σειρά άλλων στοιχείων. Για να δείτε τα πλήρη στοιχεία που παρέχονται για την κάθε μετοχή, δείτε εδώ.
Τα συμπεράσματα από την εξέταση των πινάκων
Τα συμπεράσματα από την εξέταση των πινάκων απόδοσης των μετοχών, είναι γενικού χαρακτήρα (αυτά που ισχύουν για το σύνολο σχεδόν των μετοχών), αλλά και ειδικού χαρακτήρα (αυτά που ισχύουν για κάθε συγκεκριμένη εταιρία).
Στα γενικού χαρακτήρα συμπεράσματα, παρατηρούμε ότι:
1) Οι αποδόσεις των μετοχών κατά τη διάρκεια των τελευταίων 32 ετών, προσδιορίζονται άμεσα από το πλαίσιο της πορείας του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, κατά το διάστημα από το 1990 μέχρι και σήμερα. Το πλαίσιο αυτό χωρίζεται σε 5 βασικές περιόδους:
- Από το 1990 έως τα τέλη 1999, η οποία ήταν ανοδική.
- Από τα τέλη του 1999, έως την άνοιξη του 2003, η οποία ήταν πτωτική.
- Από την άνοιξη του 2003 έως και το φθινόπωρο του 2007, η οποία ήταν ανοδική.
- Από το φθινόπωρο του 2007 έως τις αρχές του 2016, η οποία ήταν από τις περισσότερο πτωτικές περιόδους στην ιστορία του Χρηματιστηρίου.
- Από τις αρχές του 2016 μέχρι και σήμερα, η οποία είναι ανοδική.
(Σημείωση: Ο χαρακτηρισμός των περιόδων αναφέρεται στην ευρύτερη τάση της αγοράς, όπως προσδιορίζεται από την πορεία του Γενικού Δείκτη τιμών και τις μεταβολές τιμών της πλειοψηφίας των μετοχών).
Από του πίνακες εξέλιξης των χρηματιστηριακών στοιχείων και μεγεθών της κάθε εταιρίας, παρατηρούμε τις μεγάλες μεταβολές που σημειώθηκαν στην κεφαλαιοποίησή τους, κατά τις περιόδους αυτές. Παρατηρούμε ότι οι περισσότερες μετοχές, βρέθηκαν στα χαμηλότερα σημεία της κεφαλαιοποίησής τους, κατά την περίοδο 2014-2016, ενώ, από το 2016, η τάση -στις περισσότερες μετοχές- αρχίζει και γίνεται ανοδική, μια τάση που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Σε συγκεκριμένες μετοχές, ή και σε κλάδους (όπως ο τραπεζικός), τα χαμηλότερα σημεία τους καταγράφηκαν λίγο αργότερα, στην περίοδο 2016-2018.
2) Λόγω των διακυμάνσεων της χρηματιστηριακής αγοράς, η απόδοση κάθε μετοχής, επηρεάζεται σημαντικά από τη χρονική στιγμή της αρχικής αγοράς. Αν η αγορά έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι αποδόσεις είναι από μέτριες ως ικανοποιητικές. Αν η αγορά έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ακόμη επικρατούσαν οι υψηλές τιμές που είχαν διαμορφωθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι αποδόσεις (μέχρι σήμερα) είναι χαμηλές ή και αρνητικές. Το ίδιο ισχύει και για τις αγορές που έγιναν στην αρχή της δεκαετίας του 2010, αφού οι αποδόσεις επηρεάστηκαν από τη μεγάλη πτώση των τιμών κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας. Όμως, αν η αγορά έγινε κατά την τρέχουσα δεκαετία, οι αποδόσεις γίνονται θετικές -και σε ορισμένες περιπτώσεις, γίνονται εντυπωσιακά θετικές.
3) Η απόδοση της μετοχής μιας εταιρίας με θετικά μεγέθη, επηρεάζεται λιγότερο από τις αρνητικές φάσεις της αγοράς, ενώ ανακάμπτει γρήγορα, μετά απ’ αυτές. Παρά τη μεγάλη πτώση του Γενικού Δείκτη κατά την εξεταζόμενη περίοδο, πολλές μετοχές (καλών εταιριών) πέτυχαν εντυπωσιακές αποδόσεις κατά την εξεταζόμενη χρονική περίοδο.
4) Η επανεπένδυση του μερίσματος είναι συμφέρουσα σε μετοχές εταιριών οι οποίες εμφανίζουν διαχρονικά θετικές επιδόσεις και πολλαπλασιάζει τις αποδόσεις, μέσα στα χρόνια. Αντίθετα, αποδεικνύεται ως “μη συμφέρουσα” σε μετοχές εταιριών με προβληματικά ή έντονα διακυμαινόμενα θεμελιώδη μεγέθη.
5) Αν θεωρήσουμε το 7,0% ως μία πολύ ικανοποιητική διαχρονική μέση ετήσια απόδοση (θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι, με μέση ετήσια απόδοση 7,0%, ένας επενδυτής διπλασιάζει το κεφάλαιό του σε 10 περίπου χρόνια), από τις 68 εξεταζόμενες εταιρίες, υπάρχουν μόλις 8 μετοχές που πετυχαίνουν την απόδοση αυτή, σταθερά, από τη δεκαετία του 1990: ΕΕΕ, ΚΑΡΕΛ, ΜΠΕΛΑ, ΜΥΤΙΛ, ΟΤΟΕΛ, ΦΛΕΞΟ, ΦΡΛΚ και ΤΙΤC (TITK μέχρι το 2019). Όμως, μόνον οι ΚΑΡΕΛ, ΜΠΕΛΑ, ΜΥΤΙΛ και ΟΤΟΕΛ, πέτυχαν να επαναλάβουν (μέση ετήσια) απόδοση άνω του 7,0% και με βάση τις επόμενες δεκαετίες (δηλαδή, αν είχαν αγοραστεί και στην αρχή των επομένων δεκαετιών). Οι εταιρίες αυτές, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως “οι καλύτερες” εταιρίες του Χρηματιστηρίου, που υπάρχουν στο Χρηματιστήριο από τη δεκαετία του 1990 μέχρι και σήμερα!
Με αντίστοιχο τρόπο, εξετάστε τις αποδόσεις της κάθε εταιρίας. Δείτε πώς αυτές εξελίχθηκαν με βάση την κάθε δεκαετία. Προσπαθήστε να συσχετίσετε τις αποδόσεις αυτές, με βάση αυτά που γνωρίζετε για την κάθε εταιρία. Συνδυάστε τις παρατηρήσεις σας, με την πορεία των οικονομικών τους μεγεθών και τις προβλέψεις που διατυπώνονται, τόσο για το 2023, όσο και για το απώτερο μέλλον. Παρατηρήστε ότι, αυτές που θεωρούνται ως “καλές” εταιρίες, πετυχαίνουν σταθερά αποδόσεις καλύτερες από αυτές του Γενικού Δείκτη, αλλά και από το μεγαλύτερο μέρος των υπολοίπων εταιριών. Οι πίνακες αυτής της μορφής, μπορεί να είναι “δύσκολοι” στην ανάγνωση ή την αντίληψή τους, όμως πρέπει να συνιστούν ένα σταθερό βοήθημά σας, στην επενδυτική σας δραστηριότητα!
Για τη συγκέντρωση των στοιχείων, τη δημιουργία των πινάκων και την επεξεργασία των στοιχείων, εργάστηκαν οι Χρήστος Μπίκος, Λητώ Σιγιάννη και Κωνσταντίνα Ρομοσού.
Γιάννης Σιάτρας
Δείτε τον πίνακα σε μορφή ιστοσελίδας, εδώ.
Το παρόν άρθρο, είναι τμήμα της ύλης του τεύχους 250 (Μάρτιος 2023) του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ. Δείτε τα πλήρη περιεχόμενα του τεύχους 250, εδώ.
Σχολιάστε το άρθρο