Γιατί η διεθνής κρίση δεν "αγγίζει" τις ελληνικές τράπεζες

Παρά τις ισχυρές πιέσεις που έχουν δεχθεί οι ελληνικές τράπεζες στο χρηματιστηριακό ταμπλό τις ημέρες που διαδέχθηκαν την τραπεζική κρίση σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ο εγχώριος κλάδος σε τίποτα δεν θυμίζει τον "αδύναμο κρίκο" του 2008.

Η αλήθεια είναι πως η κατάρρευση της Silicon Valley Bank στις ΗΠΑ και η μετάδοση της κρίσης σε ευρωπαϊκό έδαφος που είχε ως αποτέλεσμα την αναγκαστική εξαγορά της Credit Suisse από τη UBS, ξύπνησε οδυνηρές μνήμες σε καταθέτες, μετόχους και αρμόδιους χάραξης πολιτικής στη χώρα μας.

Από τις 9 Μαρτίου που η Silicon Valley Bank βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα - όταν οι πελάτες της επιχείρησαν να αποσύρουν καταθέσεις 42 δισ. δολαρίων - έως σήμερα, ο τραπεζικός δείκτης στο ΧΑ κατέγραψε απώλειες 12%, ενώ το ίδιο διάστημα ο Dow Jones στις ΗΠΑ περιόρισε τις απώλειες στο 1,6% και ο γερμανικός DAX στο 4,46%.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμες πηγές του κλάδου, με τις οποίες συνομίλησε το Capital.gr, την τελευταία δεκαετία το εγχώριο τραπεζικό σύστημα έχει αναδιαρθρωθεί σε τέσσερις άξονες που διασφαλίζουν, όχι μόνο αντοχή απέναντι σε διεθνείς κλυδωνισμούς, αλλά σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια.

1. Αυστηρή εποπτεία

Παρά τους χρηματιστηριακούς τριγμούς, ο τραπεζικός κλάδος τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωζώνη διαθέτει σήμερα ισχυρό πλέγμα προστασίας που στην κρίση του 2008 δεν υπήρχε. Ο λόγος για τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) που συστάθηκε το 2014 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με στόχο την εποπτεία των συστημικά σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων της Ευρώπης.

Ο ρόλος της εποπτείας στην αποτροπή κρίσεων στον κλάδο αποδείχθηκε περίτρανα στην περίπτωση της Silicon Valley Bank η οποία λειτουργούσε κάτω από το ραντάρ των αμερικανικών εποπτικών αρχών ως περιφερειακή τράπεζα. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας, "τα ευρωπαϊκά stress tests θα εντόπιζαν άμεσα τα αποκαλυφθέντα προβλήματα και δεν θα επέτρεπαν να φθάσουμε σε αυτό το σημείο".

Υψηλόβαθμα στελέχη του τραπεζικού κλάδου υπογραμμίζουν στο Capital.gr ότι, λόγω της κρίσης του 2008 που κορυφώθηκε με τα capital controls το 2015, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι οι ελληνικές τράπεζες "υπερ-εποπτεύονται" τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον κλάδο.

2. Ενισχυμένα κεφάλαια

Διπλασιασμό σχεδόν των κεφαλαιακών τους δεικτών έχουν πετύχει οι συστημικές τράπεζες στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, μέσα από μια σειρά ενεργειών όπως η ανακεφαλαιοποίησή τους, η πώληση θυγατρικών και άλλων μη κύριων δραστηριοτήτων, η εξυγίανση των χαρτοφυλακίων και η επιστροφή τους σε δυναμική τροχιά κερδοφορίας τα προηγούμενα τρίμηνα.

Οι δείκτες κεφαλαίων διαμορφώνονται σήμερα στα επίπεδα του 15%, όπως επιβεβαιώθηκε στα ετήσια αποτελέσματα που ανακοίνωσαν τα τέσσερα πιστωτικά ιδρύματα τις προηγούμενες εβδομάδες. Θυμίζεται ότι στη διάρκεια της κρίσης, οι αντίστοιχοι δείκτες κυμαίνονταν σε μονοψήφια ποσοστά (8-9%).

3. Επιστροφή καταθέσεων

Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα αντανακλάται στη σταθερή - με εντυπωσιακούς ρυθμούς - αύξηση των καταθέσεων την τελευταία διετία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2022, οι καταθέσεις έχουν εκτιναχθεί κατά 45,6 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα τέλη του 2019 στον ιδιωτικό τομέα, ενώ μόνο εντός του 2022 καταγράφηκε άνοδος 9 δισ. ευρώ.

Η επιστροφή των καταθέσεων στο εγχώριο πιστωτικό σύστημα αντανακλά ξεκάθαρα την επιστροφή του κλάδου σε τροχιά κανονικότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα περί του αντιθέτου είναι η Credit Suisse η οποία, εν μέσω διαδοχικών σκανδάλων και κρίσεων, έχει υποστεί σοβαρή εκροή καταθέσεων την τελευταία διετία. Ενδεικτικό είναι ότι το τέταρτο τρίμηνο του 2022 ο ελβετικός κολοσσός υπέστη φυγή καταθέσεων ύψους 110 δισ. ελβετικών φράγκων.

4. Εξυγίανση ενεργητικού

Κομβικό στοιχείο της ενδυνάμωσης του εγχώριου πιστωτικού συστήματος είναι η εξυγίανση των ισολογισμών των συστημικών τραπεζών μέσω ενός εμπροσθοβαρούς προγράμματος πώλησης και τιτλοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων με κύριο όχημα το πρόγραμμα κρατικών εγγυήσεων "Ηρακλής".

Όπως δήλωσε από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μέσω του "Ηρακλή" οι τράπεζες πέτυχαν μονοψήφιους δείκτες NPEs (8,7% στα τέλη του 2022), οι οποίοι, σύμφωνα με τις εξαγγελίες των τραπεζικών διοικήσεων, αναμένεται να υποχωρήσουν στα επίπεδα του 5% εντός του 2023.

Βάσω Αγγελέτου

Πηγή: capital.gr