Η έννοια της “δομικής μακροχρόνιας τάσης”

Στη διεθνή ορολογία ο όρος “secular market” χρησιμοποιείται συχνά από οικονομικούς αναλυτές, επενδυτές και ακαδημαϊκούς, για να περιγράψει μια μακροχρόνια τάση της χρηματιστηριακής αγοράς. Η δομική - μακροχρόνια τάση της αγοράς, όπως θα μπορούσε να αποδοθεί σε ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά, είναι μια φάση της αγοράς που καθορίζεται από δυνάμεις που έχουν μακροχρόνια ισχύ και είναι ικανές να καθορίσουν την κατεύθυνση της τιμής της χρηματιστηριακής αγοράς, ή μιας μετοχής, ή ενός χρηματιστηριακού εμπορεύματος, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μια δομική τάση μιας χρηματιστηριακής αγοράς, μπορεί να είναι ανοδική ή και πτωτική.

Μία η δομική - μακροχρόνια τάση, δεν επηρεάζεται από τις συνήθεις ανοδικές ή πτωτικές διακυμάνσεις της αγοράς, αλλά από πολύ σημαντικά σημαντικά οικονομικά, γεωπολιτικά ή κοινωνικοπολιτικά γεγονότα.

Δηλαδή, κατά τη διάρκεια μιας δομικής τάσης της αγοράς, εμφανίζονται και εξελίσσονται αρκετές βραχυχρόνιες ή και μεσοχρόνιες ανοδικές ή πτωτικές φάσεις. Αυτές όμως, δεν επηρεάζουν τη μακροχρόνια δομική τάση.

Η δομικά ανοδική αγορά αναφέρεται στην επικράτηση ενός ευνοϊκού οικονομικού περιβάλλοντος που μπορεί να ωθήσει τις τιμές των μετοχών προς τα πάνω για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το αισιόδοξο αυτό οικονομικό κλίμα, μπορεί να προέρχεται από διάφορα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα επιτόκια δανεισμού και τα εταιρικά κέρδη. Τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού και τα διαχρονικά ισχυρά εταιρικά κέρδη δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν την άνοδο των τιμών των μετοχών και είναι ικανά -εξαιρουμένων απρόσμενων εξελίξεων- να διαμορφώσουν μια μακροχρόνια ανοδική χρηματιστηριακή φάση.

Ένα πρόσφατο παράδειγμα μιας δομικά ανοδικής αγοράς ήταν αυτό της περιόδου 2009 έως 2019, όταν οι διάφορες μεγάλες δυτικές οικονομίες άρχισαν να ανακάμπτουν από την παγκόσμια οικονομική ύφεση του 2007-2009 και η παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά εισήλθε σε μια νέα ανοδική φάση. Βασικές κινητήριες δυνάμεις της εν λόγω ανοδικής αγοράς αποτελούσαν οι συγχρονισμένες ενέργειες των κεντρικών τραπεζών στις ΗΠΑ και σε άλλα σημεία του κόσμου για μείωση των επιτοκίων δανεισμού και αύξηση της νομισματικής “χαλάρωσης”. Η φάση αυτή τερματίστηκε με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού στις αρχές του 2020 και την διαδέχθηκε μια βραχύβια παγκόσμια οικονομική ύφεση.

Αντίθετα, ο όρος δομικά πτωτική αγορά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει ένα μακροχρόνια αδύναμο επενδυτικό και οικονομικό κλίμα, κατά το οποίο τα διάφορα χρηματιστηριακά προϊόντα αντιμετωπίζουν παρατεταμένες πιέσεις πώλησης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Βασικές συνιστώσες που μπορούν να διαμορφώσουν μια μακροχρόνια πτωτική κατεύθυνση στις αγορές μετοχών είναι -μεταξύ άλλων- τα ασθενή εταιρικά κέρδη, όταν αυτά εμφανίζονται για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα και η οικονομική στασιμότητα. Η μεγάλη πτώση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς κατά την περίοδο 2009-2016, ήταν μία “δομικά πτωτική φάση”, η οποία δημιουργήθηκε λόγω των ανισορροπιών της ελληνικής οικονομίας, της χρεοκοπίας του κράτους και της ύφεσης που αυτή προκάλεσε, σε συνδυασμό με την επιδείνωση της ύφεσης που προκάλεσε η επιβολή διορθωτικών μέτρων από διεθνείς οργανισμούς (οικονομικά μνημόνια).

Σε επίπεδο κλάδων και μεμονωμένων μετοχών, ο όρος “secular” περιγράφει επιχειρηματικές δραστηριότητες και μετοχές που δεν επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από βραχυπρόθεσμες τάσεις της αγοράς. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η δομική μακροχρόνια αγορά αναφέρεται σε μια φάση της αγοράς που επικρατεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν ταυτίζεται με τις εποχιακές ή κυκλικές επιχειρηματικές τάσεις. Παραδείγματα τέτοιων μετοχών μπορούν να βρεθούν στον κλάδο της τεχνολογίας. Η ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου τις τελευταίες δεκαετίες, έχει συμβάλει στην διαμόρφωση μιας μακροχρόνιας ανοδικής τάσης των τιμών των μετοχών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι υπηρεσίες cloud, η τεχνητή νοημοσύνη και οι κινητές συσκευές είναι μερικά από τα θεμέλια της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης που συνεχίζει να οδηγεί τον τεχνολογικό τομέα.

Τους λόγους που η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, ήδη από το 2016, βρίσκεται σε μία δομική μακροχρόνια ανοδική τάση, θα εξηγήσουμε σε ειδική εκδήλωσή του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ και της EuroCapital, την Κυριακή 9 Απριλίου 2023, στα πλαίσια του πολυσυνεδρίου “Money Show - Αθήνα 2023” - δείτε εδώ.

Κώστας Καρατζάς