Αρχική | Διάφορα | Τεύχη 2018-2023 (Νο 199 έως Νο 253) | Χ&Α - 252 | Ο τρέχων ανοδικός κύκλος της χρηματιστηριακής αγοράς. Τί να αναμένουμε; Πώς θα τον εκμεταλλευτούμε;

Ο τρέχων ανοδικός κύκλος της χρηματιστηριακής αγοράς. Τί να αναμένουμε; Πώς θα τον εκμεταλλευτούμε;

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Ο τρέχων ανοδικός κύκλος της χρηματιστηριακής αγοράς.  Τί να αναμένουμε; Πώς θα τον εκμεταλλευτούμε;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ο τρέχων ανοδικός κύκλος της χρηματιστηριακής αγοράς.

Τί να αναμένουμε; Πώς θα τον εκμεταλλευτούμε;

 

Το παρόν κείμενο, παρουσιάζει το θέμα της εκδήλωσης του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ και της EuroCapital, που πραγματοποιήθηκε την 9η Απριλίου 2023, στα πλαίσια της εκδήλωσης “Money Show - Αθήνα 2023”. Το κείμενο έχει υποστεί επεξεργασία και συμπληρώσεις, σε σχέση με αυτό της παρουσίασης.

 

Τί είναι μια “δομικά ανοδική φάση” και από τί χαρακτηρίζεται;

 

Η δομική - μακροχρόνια τάση της αγοράς, όπως θα μπορούσε να αποδοθεί σε ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά ο όρος “secular market”, είναι μια φάση της αγοράς που καθορίζεται από δυνάμεις που έχουν μακροχρόνια ισχύ και είναι ικανές να καθορίσουν την κατεύθυνση των χρηματιστηριακών δεικτών, ή μιας μετοχής, ή ενός χρηματιστηριακού εμπορεύματος, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μια δομική τάση μιας χρηματιστηριακής αγοράς, μπορεί να είναι ανοδική ή και πτωτική.

 

Μία η δομική - μακροχρόνια τάση, δεν επηρεάζεται από τις συνήθεις ανοδικές ή πτωτικές διακυμάνσεις της αγοράς, αλλά από πολύ σημαντικά οικονομικά, γεωπολιτικά ή κοινωνικοπολιτικά γεγονότα.

Δηλαδή, κατά τη διάρκεια μιας δομικής τάσης της αγοράς, εμφανίζονται και εξελίσσονται αρκετές βραχυχρόνιες ή και μεσοχρόνιες ανοδικές ή πτωτικές φάσεις. Αυτές όμως, δεν επηρεάζουν τη μακροχρόνια δομική τάση. (Δείτε σχετικό άρθρο, εδώ)

 

Γιατί σήμερα βρισκόμαστε σε μία “δομική ανοδική φάση της οικονομίας και της αγοράς”;

Ήδη, από το πρώτο τεύχος της νέα περιόδου έκδοσης του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ (τεύχος 199 - Απρίλιος 2018), αλλά και σε πολλές προηγούμενες δημοσιεύσεις στο eurocapital.gr, έχουμε υποστηρίξει ότι, από το 2016, η ελληνική οικονομία, η ελληνική κοινωνία και -αντανακλαστικά- το Χρηματιστήριο της Αθήνας, εισήλθαν σε μία νέα μακροχρόνια περίοδο, ή μια νέα “δομική φάση”, η οποία πρόκειται να διαρκέσει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Δείτε εδώ το τεύχος 199 του Χ&Α -διαβάστε με προσοχή τις σελίδες από 7 έως 16

Στο τεύχος αυτό εξηγούμε ότι, κατά τους πρώτους μήνες του 2016, σημειώθηκε μία σοβαρή μεταβολή στην πολιτική της χώρας, ως προς τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ παράλληλα, η χώρα αποδέχτηκε να εφαρμόσει τις πολιτικές εκείνες που θα διασφάλιζαν την αποφυγή της χρεοκοπίας της και παράλληλα, θα οδηγούσαν σε μία ομαλή δημοσιονομική διαχείριση και οικονομική ανάπτυξη.

Στο σημείο εκείνο, έκλεισε ένας μακροχρόνιος κύκλος, ο οποίος, χρηματιστηριακά, είχε ξεκινήσει από το 1984, ο οποίος “κορυφώθηκε” το 1999 και έκλεισε, το Φεβρουάριο του 2016.

Θα πρέπει βέβαια να έχουμε υπόψη μας ότι, το Χρηματιστήριο “προεξοφλεί” -συνήθως ορθά- τις εξελίξεις και έτσι, η εκδήλωση των μεταβολών στα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας, συνήθως έπεται των μεταβολών στους χρηματιστηριακούς δείκτες και τις τιμές των μετοχών.

 

Στο παρελθόν, από την ίδρυση του Χρηματιστηρίου, μέχρι και σήμερα, οι μακροχρόνιοι χρηματιστηριακοί κύκλοι, εκδηλώθηκαν στις παρακάτω περιόδους: 1880 - 1900, 1900 - 1930, 1930 - 1953, 1953 - 1984, 1984 - 2016 και 2016 - σήμερα.

 

Οι “χρηματιστηριακοί κύκλοι” του 1953 και του 1984

 

Ο κύκλος που ξεκίνησε το 1984 και έκλεισε το 2016, είχε πολλές ομοιότητες με τον κύκλο που ξεκίνησε το 1953 και έκλεισε το 1984 - δείτε εδώ. Ο κύκλος του 1953, ξεκίνησε με μικρές διακυμάνσεις, σε ένα περιβάλλον χαμηλού ενδιαφέροντος, άρχισε να κινείται επιθετικά από το 1969, κορύφωσε το 1973, ενώ στη συνέχεια παρασύρθηκε από τη διεθνή οικονομική κρίση, αλλά και τις αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο του (όταν έκλεινε), το Μάρτιο του 1984, με απώλειες -66,8% σε σχέση με το υψηλότερο σημείο του, τον Ιούλιο του 1973.

Ο κύκλος του 1984, ξεκίνησε πιο έντονα (με πολύ μεγάλη άνοδο κατά το 1987), κινήθηκε ικανοποιητικά κατά τη δεκαετία του 1990, κορύφωσε το 1999, στη συνέχεια κινήθηκε με σημαντικές διακυμάνσεις μέχρι το 2009, ενώ στη συνέχεια παρασύρθηκε από την (ελληνική) κρίση χρέους και βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο του, στις 11/2/2016, έχοντας υποστεί απώλειες κατά -93,1%, σε σχέση με την κορυφή του 1999.

Παράλληλα, οι κύκλοι του 1953 και του 1984, έχουν πολλά ακόμη κοινά χαρακτηριστικά (διάρκεια, αριθμός εταιριών που εισήχθησαν, διεύρυνση του όγκου των συναλλαγών, ενασχόληση ευρύτερων κοινωνικών ομάδων με το Χρηματιστήριο, κλπ).

 

Αν κάποιος ασχοληθεί πιο αναλυτικά με τη χρηματιστηριακή ιστορία, θα διαπιστώσει ότι οι ομοιότητες αυτές και τα κοινά χαρακτηριστικά, υπάρχουν σε όλους τους προηγούμενους χρηματιστηριακούς κύκλους.


Δείτε το διάγραμμα σε μορφή ιστοσελίδας, εδώ. Τα τμήματα του ΓΔ που σημειώνονται με κόκκινο χρώμα, υποδηλώνουν πτωτική φάση του δείκτη. Τα τμήματα που σημειώνονται με μπλε χρώμα, υποδηλώνουν ανοδική φάση.


Πώς επιβεβαιώνεται η έναρξη ενός νέου κύκλου κατά το 2016;


Μια τέτοια επιβεβαίωση, θα μπορούσε να είχε ζητηθεί κατά το 2017 ή κατά το 2018. Σήμερα, δεν έχει τόσο μεγάλη αξία, αφού ουδείς αμφισβητεί πλέον ότι, η οικονομία και η χρηματιστηριακή αγορά, έχουν αλλάξει “φάση” και κινούνται ανοδικά. Εμείς, απλά προσπαθούμε να προσδιορίσουμε τους χρόνους εξέλιξης των κύκλων και να αναλύσουμε τα χαρακτηριστικά τους.


Υπάρχουν πολλά στοιχεία που επιβεβαιώνουν τη μεταβολή του “μακροχρόνιου κύκλου”. Ας δούμε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά:

α) Εξέλιξη του ΑΕΠ, αλλά και άλλων μακροοικονομικών μεγεθών.

β) Εξέλιξη του χρηματιστηριακού δείκτη (περίοδος από το 2016 έως σήμερα, εδώ).

γ) Εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών των εισηγμένων εταιριών -ίσως από τα πιο σημαντικά στοιχεία που αποδεικνύουν τη μεταβολή του κύκλου.  Ας δούμε τα στοιχεία επί του συνόλου των εταιριών, για το διάστημα 2015-2022. Δείτε εδώ. Παρατηρούμε την εντυπωσιακή αύξηση των μεγεθών των πωλήσεων και των κερδών, μία τάση η οποία ξεκινά από το 2016 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα (βέβαια, υπάρχει η φυσιολογική διακοπή της τάσης κατά το 2020, λόγω της πανδημίας).

Αυτό, είναι το κυριότερο στοιχείο που αποδεικνύει το ότι η οικονομία κινείται μέσα σε μία “δομική μακροχρόνια ανοδική τάση”, η οποία επιδρά στη χρηματιστηριακή αγορά και η οποία, κατά τα φαινόμενα, θα συνεχιστεί.
Η εξέλιξη των μεγεθών των εισηγμένων εταιριών, είναι αποτέλεσμα της ανόδου του ΑΕΠ και της βελτίωσης των μακροοικονομικών συνθηκών και δεικτών. Η βελτίωση των μεγεθών των επιχειρήσεων, προκαλεί την άνοδο της χρηματιστηριακής αγοράς.

δ) Η αλλαγή του επιπέδου τιμών των εισηγμένων μετοχών. Δείτε, πώς μεταβλήθηκε το επίπεδο τιμών κατά την περίοδο 2016-2023, αλλά και το πώς, τα επίπεδα τιμών, μεταβάλλονται κατά τη διάρκεια των φάσεων ενός ή περισσότερων κύκλων (δείτε εδώ).

ε) Η πτωτική τάση στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων. Δείτε εδώ, την εξέλιξη του 10ετούς ομολόγου, από το Φεβρουάριο του 2016 μέχρι σήμερα.


Τα παραπάνω είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία που, όχι απλά επιβεβαιώνουν την αλλαγή της μακροπρόθεσμης τάσης της ελληνικής οικονομίας, αλλά μπορούν να υποστηρίξουν την άποψη για την είσοδό της σε μία νέα ιστορική περίοδο.


Η “αντοχή” του Γενικού Δείκτη και το επίπεδο των 900 μονάδων


Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της πορείας του Γενικού Δείκτη, κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, ήταν η “αντοχή” του, σε μια σειρά αρνητικών ειδήσεων και εξελίξεων. Ο δείκτης επανήλθε ταχύτατα, μετά την αρχική κατάρρευση στην έναρξη της πανδημίας (Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020).

Κατά το 2021, οι τιμές αποκαταστάθηκαν στα προ της πανδημίας επίπεδα, όμως, τα lockdowns, τα προβλήματα των εφοδιαστικών αλυσίδων, ο επερχόμενος πληθωρισμός και οι αυξήσει κεφαλαίου των τραπεζών κυριάρχησαν αρνητικά και εμπόδισαν τον ΓΔ να σταθεροποιηθεί πάνω από τις 900 μονάδες, παρά το ότι ο δείκτης διέσπασε ανοδικά το όριο αυτό, επί 12 φορές.

Όπως συνέβη και στη δεκαετία του 1990, το “όριο” των 900 μονάδων, συνιστά ένα “διαχωριστικό” στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά. Διαχωρίζει την ψυχολογία του επενδυτικού κοινού: Κάτω από τις 900 μονάδες, κυριαρχεί η αβεβαιότητα, η απαισιοδοξία και η (επενδυτική) κατήφεια. Πάνω από τις 900 μονάδες, η αγορά αποκτά προοπτικές και οι επενδυτές αισιοδοξούν. (Δείτε στατιστικά στοιχεία του ΓΔ και τις απόπειρες διάσπασης των 900 μονάδων, εδώ).

Το 2022, κυριάρχησε η αγωνία για τον πληθωρισμό, ενώ οι διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν. Η ελληνική αγορά, άντεξε. Και αυτό, σε πολλούς φάνηκε παράξενο.

Γιατί άντεξε η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά; Επειδή η οικονομία της χώρας κινήθηκε αισθητά καλύτερα απ’ ότι οι περισσότερες δυτικές οικονομίες (την εξέλιξη αυτή, την είχαμε προβλέψει και την περιγράψαμε στο τεύχος του περασμένου Ιουνίου (Νο 241 - εδώ).


Τί συνέβαινε; Είχαν αρχίσει να εκδηλώνονται -ξεκάθαρα πλέον- οι μακροχρόνιες “δομικές” δυνάμεις της ελληνικής οικονομίας, οι οποίες έκαναν πλέον εμφανή, τον μακροχρόνιο, δομικό ανοδικό κύκλο, στον οποίο βρισκόταν το ελληνικό κράτος, η ελληνική οικονομία και η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά.

Λίγο αργότερα, στις 26 Ιανουαρίου 2023, ο Γενικός Δείκτης, διέσπασε με ορμή το επίπεδο των 1.000 μονάδων, για πρώτη φορά μετά από τα τέλη του 2014. Και στη συνέχεια, κινήθηκε με ένταση και κορυφώθηκε -σ’ αυτή τη φάση της ανοδικής πορείας του- την 1 Μαρτίου, στις 1.133 μονάδες.


Ας δούμε πώς έχει εξελιχθεί ο κύκλος μέχρι σήμερα. Δείτε εδώ, το Γενικό Δείκτη, στην περίοδο 2014 μέχρι σήμερα. Ο κύκλος ξεκίνησε από το πρώτο “χαμηλό” (2016). Σήμερα, βρισκόμαστε περίπου 7 χρόνια από το σημείο έναρξής του.

Πόσο θα διαρκέσει ο κύκλος; Δε μπορούμε να γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε όμως, από το παρελθόν, ότι οι μακροχρόνιοι κύκλοι, συχνά διαρκούν για περισσότερα από 30 χρόνια. Και αυτό συμβαίνει επειδή οι μακροχρόνιοι κύκλοι “ταυτίζονται” με την πορεία των κοινωνιών και των οικονομιών, προς την ανάπτυξη, την κορύφωση και την ύφεση. Και αυτές, είναι διαδικασίες που κινούνται αργά.


Πότε θα μπορούσε να γίνει η “κορύφωση”;

Η κίνηση της χρηματιστηριακής αγοράς, σε μία μακροχρόνια φάση, γίνεται ακριβώς όπως γίνεται στην οικονομία ή στα ευρύτερα κοινωνικά φαινόμενα: ΑΡΓΑ. Πολύ αργά. Τόσο αργά, που δεν το καταλαβαίνουμε από μέρα σε μέρα, ή ακόμη και από μήνα σε μήνα.

Αυτό είναι φυσιολογικό επειδή, το Χρηματιστήριο αντανακλά τις οικονομικές και τις κοινωνικές εξελίξεις.

Αν δούμε το παρελθόν, χρειάστηκαν χρόνια για να σταθεροποιηθεί η χρηματιστηριακή αγορά μετά τη χρεοκοπία στα τέλη του 19ου αιώνα, για να εκδηλωθεί η κορύφωση μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1920.

Χρειάστηκαν περί τα 15 χρόνια, για να αρχίσει να αλλάζει επίπεδα και να κινείται ανοδικά η αγορά, στον κύκλο που ξεκίνησε το 1953 και που κορυφώθηκε το καλοκαίρι του 1973.


Στην περίπτωση του κύκλου που ξεκίνησε το 1984, υπήρξε μεν μια γρήγορη ανοδική κίνηση κατά το 1987 (στην ίδια φάση που κινήθηκαν ανοδικά όλες οι διεθνείς αγορές), ενώ τελικά, μετά από πολλές διακυμάνσεις και εντάσεις, η κίνηση της αγοράς κορυφώθηκε το 1999.


Σήμερα, η αγορά βρίσκεται στο 7ο έτος από την έναρξη του μακροχρόνιου κύκλου της.

Με βάση τις παρατηρήσεις του παρελθόντος, στην ελληνική αγορά ή σε διεθνείς αγορές, για να υπάρξει μία σημαντικά μεγάλη κορύφωση -κάτι που να “μοιάζει” με την περίπτωση του 1999- θα πρέπει:

α) Να έχει ξεχαστεί από τις κοινωνίες, η προηγούμενη πτώση. Αναφερόμαστε τόσο στην ελληνική, όσο και στις διεθνείς κοινωνίες, αφού οι μεγάλες “χρηματιστηριακές εκρήξεις” είναι διεθνή φαινόμενα και όχι τοπικά.

β) Να υπάρξει ένας διεθνής χρηματιστηριακός συντονισμός.

γ) Να υπάρξει μια ιδιαίτερα θετική διεθνής συγκυρία που θα προκαλέσει μία οικονομική και κοινωνική ευφορία. Αυτές οι συγκυρίες, είναι αρκετά σπάνιες και συνήθως συμβαίνουν σε φάσεις έντονης οικονομικής ανάπτυξης.


Είναι δύσκολο να ανιχνευθούν στο μέλλον, όλα αυτά. Όμως, πιθανότατα θα συμβούν, όπως συμβαίνουν κατά περιόδους στην εγχώρια και τη διεθνή (οικονομική και χρηματιστηριακή) σκηνή.

Αν θέλαμε να προσδιορίσουμε χρονικά, την περίοδο της “κορύφωσης”, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι, θα συμβεί σε ένα χρονικό διάστημα, 8 έως 12 ετών από σήμερα. Βέβαια, αυτό είναι αρκετά “αστήριχτο” και πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να επιδράσουν στις εξελίξεις.

Η ουσία όμως είναι ότι: Εφ’ όσον επικρατήσει ένα κλίμα διεθνούς οικονομικής ανάπτυξης, διεθνούς ειρήνης και “ηρεμίας” και καθόσον οι αγορές είναι ανοδικές, τότε κάποια στιγμή, θα δημιουργηθεί η διεθνής θετική συγκυρία.


Βέβαια, στο μεταξύ, η ελληνική αγορά, εφ’ όσον η οικονομία κινείται θετικά, θα κινείται ανοδικά και θα πραγματοποιήσει αρκετές “μικρές” κορυφές, οι οποίες θα είναι σε θέση να δώσουν σημαντικότατα κέρδη στους επενδυτές.


Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά της αγοράς, κατά τη διάρκεια ανοδικών κύκλων, στο παρελθόν;


Υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά που εμφανίζουν οι χρηματιστηριακές αγορές κατά τη διάρκεια των κύκλων τους. Στην ελληνική βιβλιογραφία, το θέμα δεν έχει εξεταστεί ιδιαίτερα -άλλωστε, το επίπεδο και η ποσότητα της χρηματιστηριακής έρευνας στην Ελλάδα, βρίσκονται ακόμη χαμηλά- όμως, μπορούμε να κάνουμε μερικές γενικεύσεις, οι οποίες βασίζονται σε παρατηρήσεις του παρελθόντος:

α) Η αρχική φάση - Στη φάση αυτή, το ευρύτερο κοινό δεν έχει αντιληφθεί την αλλαγή και για το λόγο αυτό δε συμμετέχει στην αγορά. Οι τιμές παύουν να υποχωρούν και αρχίζουν να κάνουν μικρές και δειλές ανοδικές κινήσεις. Στην παρούσα περίοδο στην Ελλάδα, εκτιμούμε ότι αυτή η φάση διήρκεσε από το 2016 έως και τα μέσα του 2019.

β) Η εμφάνιση της αλλαγής της τάσης. Υπάρχει μια εμφανής αλλαγή της τάσης των τιμών, όμως το ευρύτερο κοινό, ακόμη δε μπορεί να την εμπιστευτεί. Στην παρούσα ανοδική περίοδο, εκτιμούμε ότι αυτό διήρκεσε από το 2019 έως και τα τέλη του 2022.

γ) Στη σταδιακή συνειδητοποίηση της αλλαγής. Ένα μέρος του κοινού αρχίζει να επιστρέφει στην αγορά. Σε σχέση με τις δύο προηγούμενες, αυτή η φάση κρατά μικρότερο χρονικό διάστημα.

δ) Στη βεβαιότητα ότι υπάρχει αλλαγή από την προηγούμενη περίοδο. Σ’ αυτή τη φάση, το ευρύτερο κοινό αρχίζει να γίνεται πιο αισιόδοξο. Επιστρέφουν οι περισσότεροι “παλαιοί”, ενώ εισέρχονται και μερικοί νέοι επενδυτές, χωρίς προηγούμενη εμπειρία.

ε) Στην επιταχυνόμενη άνοδο. Ακόμη περισσότεροι επενδυτές εισέρχονται στην αγορά. Αυξάνονται οι εισαγωγές νέων εταιριών και οι αυξήσεις κεφαλαίου παλαιότερων.

στ) Στην οργασμική φάση και στην κορύφωση.

ζ) Στην έναρξη της πτώσης. Συνήθως υπάρχει μια μεγάλη πτώση και στη συνέχεια μία ικανοποιητική ανάκαμψη.

η) Στην επιτάχυνση της πτώσης.

θ) Στη φάση της πλήρους απαισιοδοξίας και στο ναδίρ της αγοράς (νέο χαμηλό - λήξη της πτωτικής περιόδου)

(Σήμερα, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι βρισκόμαστε κάπου ανάμεσα στα σημεία (γ) και (δ)).


Ως μία γενικότητα, μπορούμε να υποθέσουμε ότι, οι ανοδικές τάσεις και η κορύφωση κρατά περίπου τα δύο τρίτα (⅔) της χρονικής διάρκειας ολόκληρου του κύκλου και η πτώση, περίπου το ένα τρίτο.


Ποιά πρέπει να είναι η επενδυτική στρατηγική κατά τη διάρκεια του κύκλου;


1) Το βασικότερο όλων είναι να πιστέψουμε ότι όντως βρισκόμαστε μέσα σε μία μακροχρόνια ανοδική φάση της αγοράς.

2) Το δεύτερο, είναι να κατανοήσουμε πώς λειτουργούν αυτές οι φάσεις. Να αντιληφθούμε ότι, οι φάσεις αυτές τερματίζονται, είτε μετά από μία “κορύφωση”, είτε μετά από μία σημαντική μεταβολή του οικονομικού, ή κοινωνικού, ή πολιτικού σκηνικού.

3) Να λειτουργήσουμε με πειθαρχία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να χαράξουμε μια μακροχρόνια επενδυτική στρατηγική. Δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε ένα σύστημα συναλλαγών. Αυτό βοηθάει, αλλά κάποιος μπορεί να κινηθεί και χωρίς αυτό, τουλάχιστον στη φάση της ανόδου (στη φάση της πτώσης, κυρίως μετά από μία μεγάλη άνοδο, τα συστήματα συναλλαγών δύσκολα υποπίπτουν σε λάθη). Τουλάχιστον, μπορεί απλά να συμβουλεύεται ένα σύστημα συναλλαγών.

4) Να επιλέξουμε μετοχές. Πάντα, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τη ρήση (που εμείς χρησιμοποιούμε συχνά) ότι, στην “πλημμυρίδα, όλες οι βάρκες ανεβαίνουν - ενώ όταν έρθει η άμπωτη (η φάση της παλίρροιας που τα νερά υποχωρούν) , όλες οι βάρκες κατεβαίνουν -υποχωρούν”.


Τί σημαίνει αυτό; Σε μία ανοδική φάση, όλες οι μετοχές κινούνται ανοδικά. Αυτό, μέχρι σήμερα, το γνωρίζουμε. Κάποιες θα κινηθούν περισσότερο και άλλες λιγότερο ανοδικά.

Γνωρίζουμε, από τη λογική, αλλά και από παρατηρήσεις παλαιότερων φάσεων, ότι, στην πρώτη φάση κινούνται κυρίως οι μετοχές μεγάλης κεφαλαιοποίησης και “καλής ποιότητας”, τα λεγόμενα “blue chips”. Γνωρίζουμε επίσης ότι, σε κάποιο σημείο, ο ρυθμός ανόδου των μετοχών αυτών μειώνεται και αυξάνεται ο ρυθμός ανόδου των μετοχών μεσαίας κεφαλαιοποίησης και “μεσαίας ποιότητας”. Συνήθως, η άνοδος των μετοχών αυτών, είναι μεγαλύτερη από την άνοδο των “blue chips”. Τέλος, ακολουθεί, μέσα στο γενικότερο επενδυτικό και κοινωνικό ενθουσιασμό και αφού έχουν εισέλθει πολλοί νέοι -και συνήθως μη γνωρίζοντες- επενδυτές στην αγορά, η άνοδος των μετοχών της μεσαίας κεφαλαιοποίησης και των μετοχών χαμηλής ποιότητας.


Ποιά θα είναι τα “σημάδια” που θα προειδοποιούν για την “έξοδο”;


Υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα για να βρούμε την κορύφωση ενός δείκτη. Το ίδιο υπάρχει και για να εντοπίσουμε το ναδίρ (τον πάτο). Το καταλαβαίνουμε μόνον αφού έχει συμβεί. Και μάλιστα αρκετά μεγάλο διάστημα αφ’ ότου συμβεί.

Η εμπειρία και η βιβλιογραφία, αναφέρουν αρκετά φαινόμενα που εκδηλώνονται στη φάση της κορύφωσης - ή “οργασμική” φάση όπως επίσης συνηθίζεται να λέγεται: αυξάνεται η ταχύτητα ανόδου των μετοχών, εισέρχονται στο χώρο πολλοί νέοι επενδυτές, χωρίς καμία εμπειρία, ανεβαίνουν περισσότερο οι μετοχές χαμηλής κεφαλαιοποίησης και χαμηλών ποιοτικών δεδομένων (ζημιογόνες, μικρές εταιρίες κλπ), το Χρηματιστήριο και οι επιδόσεις του βρίσκονται διαρκώς στα πρωτοσέλιδα, παράλληλα με άρθρα για το “πώς να κερδίσετε στο Χρηματιστήριο”  και γενικά, υπάρχει ένας παροξυσμός, ο οποίος παρασύρει τους πάντες στο κυνήγι των αποδόσεων.


Από κάποιο τυχαίο γεγονός, αρχίζει η πτώση. Κάποιοι (συνήθως δημοφιλή άτομα της χρηματιστηριακής αγοράς) και κυβερνητικοί παράγοντες θα κάνουν δηλώσεις για το ότι “δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος στο Χρηματιστήριο”, για το ότι “η χρηματιστηριακή αγορά είναι θωρακισμένη” και δηλώσεις που συνιστούν “ψυχραιμία επειδή η πτώση είναι προσωρινή και ότι οι τιμές θα ανακάμψουν, αφού τα θεμελιώδη στοιχεία των επιχειρήσεων παραμένουν ισχυρά”.

Όμως, η πτώση έχει ξεκινήσει και όλες αυτές οι αντιδράσεις το επιβεβαιώνουν.


Δεν υπάρχουν πολλοί αντικειμενικοί τρόποι για να προσδιορίσει κάποιος το πώς θα βγει από την αγορά. Το ότι κάποιος νιώθει “άβολα” με τις τιμές τόσο ψηλά, δεν είναι αντικειμενικό στοιχείο, επειδή, κάποιος μπορεί να νιώθει άβολα και στη φάση της ανόδου και να πουλήσει, ενώ η αγορά να συνεχίσει να κινείται ανοδικά.


Για να λήξει η ανοδική φάση και να έχει επιτευχθεί η “κορυφή”, θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει υπάρξει μια πτώση. Γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι δεν θα πουλήσουμε στην “κορυφή”. Μόνον οι πολύ τυχεροί και οι ψεύτες κατορθώνουν να πουλήσουν στην κορυφή.

Είναι λάθος να επιχειρήσουμε να πουλήσουμε πριν την κορυφή, επειδή δε γνωρίζουμε πού θα βρίσκεται αυτή. Σε εκείνες τις στιγμές, ουδείς μπορεί να φανταστεί το επίπεδο της χρηματιστηριακής (και της ανθρώπινης) τρέλας ώστε να καταλάβει πού θα φτάσουν οι τιμές.

Θα πουλήσουμε μετά την κορυφή. Όταν πειστούμε ότι αυτή επιτεύχθηκε ή όταν μας το δείξει κάποιο σύστημα που παρακολουθούμε.


Συμπερασματικά, εδώ και μερικά χρόνια, η οικονομία και η χρηματιστηριακή αγορά, έχουν βρεθεί σε μια δομικά ανοδική φάση, η οποία είναι το πρώτο τμήμα του μακροχρόνιου ιστορικού κύκλου, που ξεκίνησε το 2016. Ο κύκλος αυτός θα διαρκέσει πολλά χρόνια. Σε χρηματιστηριακό επίπεδο, εκτιμάται ότι θα κορυφωθεί σε ένα διάστημα μεταξύ 8 έως 12 ετών. Αυτή την ανοδική φάση, εφ’ όσον την κατανοήσουμε, μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε, χωρίς να αναλάβουμε μεγάλο κίνδυνο και χωρίς πολλές και σύνθετες συναλλαγές. Αρκεί να αντιλαμβανόμαστε τη φάση που κάθε φορά διανύουμε, να επιλέξουμε μερικές μετοχές εταιριών με ανοδικές τάσεις και προοπτικές και να αποκτήσουμε πειθαρχία, στα σήματα που θα δοθούν, όταν η αγορά φτάσει στην κορυφή της.

 

Η παρουσίαση του θέματος έγινε από τον Γιάννη Σιάτρα και την Κωνσταντίνα Ρομοσού.

 

Το παρόν άρθρο, είναι τμήμα της ύλης του τεύχους 252 (Μάιος 2023) του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ. Δείτε τα πλήρη περιεχόμενα του τεύχους 252, εδώ.


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text