Η πορεία (και το "γύρισμα" της αγοράς), οι φυσικές καταστροφές και η επενδυτική αναβάθμιση

Ο Γενικός Δείκτης ξεκίνησε “διστακτικά” χθες, με πολύ μικρές διακυμάνσεις, γύρω από το κλείσιμο της Πέμπτης. Αυτό ήταν θετικό, αφού, αν  υπήρχε κάποιος προφανής λόγος πίεσης και υποχώρησης, θα είχε υποχωρήσει έντονα από την αρχή της συνεδρίασης.

Γύρω στις 12:00 το μεσημέρι, ο δείκτης κατέληξε σε περιοχή εμφανούς πτώσης, μεταξύ του -0,60% έως -0,90%.

Το ανοδικό γύρισμα της αγοράς, ξεκίνησε γύρω στις 2:00 μμ και συνεχίστηκε μέχρι τις 4:00 μμ, οπότε και τα υψηλά της ημέρας, διατηρήθηκαν μέχρι το κλείσιμο.

Σε δημοσιεύσεις μας, επί μεγάλο χρονικό διάστημα, προσπαθούσαμε να πιθανολογήσουμε για το τί θα μπορούσε να συμβεί στην περίοδο όπου -όπως αναμένονταν- θα γινόταν η επενδυτική αναβάθμιση της χώρας.

Τότε, αναφέραμε ότι, ήταν πολύ πιθανό, να υπάρξει μία διόρθωση, είτε πριν, είτε -πιο πιθανά- αμέσως μετά την ανακοίνωση της αναβάθμισης, είτε λίγες μέρες αργότερα.

Είναι σαφές ότι, η όλη περιπέτεια της αγοράς κατά το τελευταίο διάστημα, σε μικρό ή σε μεγάλο βαθμό (επειδή συνέτρεξαν και άλλες αρνητικές εξελίξεις, όπως οι καταστροφές και η απομυθοποίηση της κυβερνητικής επάρκειας, το αρνητικό περιβάλλον στις αγορές του εξωτερικού κλπ) οφείλεται και σ’ αυτή τη λογική “προεξόφλησης” γύρω από το θέμα της αναβάθμισης. Ή καλύτερα, το αρνητικό περιβάλλον που αναπτύχθηκε για άλλους λόγους, ήταν μία καλή ευκαιρία για την προεξόφληση της επενδυτικής αναβάθμισης, μετά από τη μεγαλειώδη άνοδο που προηγήθηκε.

Ουδείς μπορεί να εγγυηθεί ότι η περιπέτεια τελείωσε.

Η αγορά, δεν τραυματίστηκε σοβαρά από την κατά -7,2% πτώση της, από τα υψηλά του Ιουλίου. Οι πτώσεις αυτές είναι φυσιολογικές, είναι συχνές και ξεχνιούνται εύκολα.

Αυτό που ίσως ανακύψει στο επόμενο διάστημα, είναι ότι, ενδεχομένως, τραυματίστηκε η οικονομία. Ακόμη δε γνωρίζουμε το μέγεθος της βλάβης, όμως, με τις καταστροφές που βλέπουμε, υπάρχει βλάβη.

Βέβαια, κάποιος θα πει ότι, αυτό που έγινε, θα μπορούσε να είναι και ευκαιρία ανάπτυξης, αφού θα γίνουν πολλά έργα για την αποκατάσταση της βλάβης. Όμως, το ζήτημα είναι πού θα βρεθούν τα χρήματα για τα έργα αυτά, αφού, ό,τι και να δώσει η Ε.Ε., θα πρέπει να υπάρξουν και εγχώριοι πόροι. Και βέβαια, αυτά θα φορτωθούν στο χρέος. Όμως, το χρέος, συχνά, είναι κάτι το “μαγικό” και αν ο “μάγειρας” είναι καλός και το περιβάλλον ευνοϊκό, μαγειρεύεται εύκολα και το περιβάλλον δε διαμαρτύρεται. Αυτό είναι το πλαίσιο που ζούμε αυτά τα χρόνια.

Έχει σημασία να δούμε τη διαφορά της επιχειρηματικής λογιστικής (της λογιστικής για τις επιχειρήσεις) και της δημοσιονομικής λογιστικής (της λογιστικής για τα κράτη).

Αν μία τέτοια ζημιά είχε γίνει σε μία εταιρία, τότε αυτή θα διαγραφόταν από τα πάγια και το αποτέλεσμα θα μεταφερόταν στα αποτελέσματα (ζημιές) της ίδιας χρήσης.

Στην κρατική λογιστική, δε δημοσιεύεται ισολογισμός (υπάρχουν στοιχεία παγίων μιας χώρας, όμως καταγράφονται στα αρμόδια υπουργεία, στα αρχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και στην ΕΛΣΤΑΤ). Υπάρχει ζημιά, αλλά δε μεταφέρεται στα “αποτελέσματα” του έτους, αφού δεν υπάρχουν αποτελέσματα.

Όμως, η αποκατάσταση των ζημιών, σημαίνει έργα και αυτό σημαίνει αύξηση των παγίων επενδύσεων και του ΑΕΠ. Και πώς χρηματοδοτούνται; Από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων και από μακροχρόνιο δανεισμό -και το φίδι από την τρύπα θα το βγάλουν οι επόμενες κυβερνήσεις και οι επόμενες γενιές.

Σε κάθε περίπτωση, οι ζημιές που προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες, είναι ένα θέμα που θα το βρίσκουμε (έμμεσα) μπροστά μας, στο επόμενο διάστημα.

Ο οίκος DBRS αναβάθμισε την επενδυτική αξιολόγηση της χώρας (δείτε σχετικούς πίνακες, στις πρώτες δημοσιεύσεις στο τμήμα ανάλυσης - εδώ).

Μεσομακροπρόθεσμα, πρόκειται για ένα εξαιρετικό γεγονός (δε μεταβάλλει τη μακροχρόνια τάση της οικονομίας ή της αγοράς -όπως θα δείτε στους πίνακες, η αλλαγή των αξιολογήσεων ξεκίνησε από το φθινόπωρο του 2015 και στο 2016 -τότε ξεκίνησε η αλλαγή της μακροχρόνιας τάσης). Βραχυπρόθεσμα, δε γνωρίζουμε ακόμη πώς θα αντιδράσει η αγορά. Εκτιμούμε όμως ότι, θα εξελιχθεί θετικά, όταν η κατάσταση της αγοράς “ηρεμήσει”.

Γενικά, νομίζουμε ότι τα πράγματα κινούνται προς την κατεύθυνση που, όλο αυτό το διάστημα, αναμέναμε. Βέβαια, κάθε τόσο παρεμβάλλονται γεγονότα και καταστάσεις που προκαλούν ανησυχίες. Όμως, έτσι γίνεται στις αγορές. Και όλα αυτά τα έκτακτα, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις προβλέψεις μίας εξέλιξης.

Όμως, όταν μία έκτακτη κατάσταση (όπως τα γεγονότα που ανέτρεψαν την πορεία της αγοράς)  τελικά επέρχεται, θα πρέπει να αξιολογείται η σημασία της. Είναι ένα “κύριο” γεγονός; Είναι “δευτερεύον” ή απλά είναι “θόρυβος”. Από την πλευρά μας, αυτό κάνουμε πάντα. Δεν το κάνουν όλοι, ή όλοι δε μπορούν να δουν το “βάθος” των εξελίξεων και για το λόγο αυτό, προκαλούνται όσα προκαλούνται στις αγορές -οι οποίες όμως δε μπορούν να εκτραπούν από τη μεσομακροχρόνια τάση τους, εάν δεν υπάρχει λόγος.

Βέβαια, τί θα γινόταν εάν όλοι είχαμε την ίδια άποψη; Απλούστατα, δε θα υπήρχαν αγορές.

Τέλος καλό, όλα καλά!

Καλό Σαββατοκύριακο να έχουμε!

(Οφείλουμε μία “σημείωση” για τον Όμιλο Fourlis. Αν δε τη δημοσιεύσουμε αύριο Κυριακή, θα τη δημοσιεύσουμε τη Δευτέρα, μαζί με άλλα σχόλια για τα εξάμηνα και προβλέψεις κερδοφορίας για το 2023).