Η κρίση των χρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης, εισέρχεται σε νέα φάση

Με βάση τις αποτιμήσεις των ομολόγων, οι αγορές εκτιμούν ότι η Ιρλανδία θα προσφύγει πολύ σύντομα στο μηχανισμό στήριξης της Ευρωζώνης. Το spread των ιρλανδικών ομολόγων έφθασε χθες στο ιστορικό υψηλό των 632 μονάδων βάσης, γεγονός που σημαίνει ότι το επιτόκιο των 10ετών ομολόγων της χώρας έφθασε στο 8,75%. Το επιτόκιο αυτό για μία χώρα που έχει ως νόμισμά της το ευρώ, απλούστατα σημαίνει ότι η χώρα έχει βρεθεί εκτός των διεθνών κεφαλαιαγορών.
Μπορεί βεβαίως η συγκεκριμένη χώρα (όπως τουλάχιστον φημολογείται) να έχει εξασφαλισμένα (δανειακά) κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων της έως και τα μέσα του επομένου χρόνου, όμως, αυτό δεν εμποδίζει τις αγορές από να αξιολογούν αρνητικά τη θέση της και τις προοπτικές της.

Στη σειρά, σε κοντινή απόσταση ακολουθεί και η Πορτογαλία (η οποία μάλιστα δεν έχει εξασφαλισμένα κεφάλαια), για τα ομόλογα της οποίας το επιτόκιο έφθασε χθες στο 7,21%, επίπεδο το οποίο σχηματίζει ένα spread της τάξης του 4,78%. Είναι σαφές ότι, πρακτικά, οι διεθνείς κεφαλαιαγορές έχουν “κλείσει” και για την Πορτογαλία.

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, όπου ουσιαστικά 3 χώρες της Ευρωζώνης (η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία) βρίσκονται πρακτικά εκτός κεφαλαιαγορών, αυξάνει σημαντικά τον συστημικό κίνδυνο της περιοχής και αναβιώνει καταστάσεις που ζήσαμε την περασμένη άνοιξη.

Είναι βέβαιο ότι εν όψει της Συνόδου Κορυφής σε περίπου ένα μήνα, όπου θα αποφασισθεί η μορφή του “μόνιμου” μηχανισμού στήριξης της Ευρωζώνης και οι κανόνες λειτουργίας του, οι εξελίξεις στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, ενισχύουν τα επιχειρήματα της γερμανικής πλευράς, η οποία επιθυμεί την επαναφορά της λογικής και της “δικαιοσύνης των αγορών” στη διαχείριση των προβλημάτων χρέους που ανακύπτουν για χώρες της Ευρωζώνης. Συνεπώς, θα πρέπει να αναμένουμε ότι μάλλον δύσκολα θα μπορούσε να επαναληφθεί ένας “ελληνικού τύπου” μηχανισμός διάσωσης για την Ιρλανδία ή την Πορτογαλία και ότι οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν θα είναι περισσότερο “ραγδαίες” και “δυναμικές”.

Το μόνο στοιχείο το οποίο “απαλύνει” τις εξελίξεις που θα μπορούσαν να συμβούν, είναι ότι -λόγω της περιπέτειας της Ελλάδας πριν από μερικούς μήνες- τίποτε πλέον δεν έρχεται ξαφνικά. Τα προβλήματα στον τομέα του δημοσίου χρέους των χωρών της Ευρωζώνης υπάρχουν εδώ και αρκετούς μήνες, ώστε τόσον οι ομολογιούχοι, όσο και τα ενδιαφερόμενα κράτη και οι ευρωπαϊκές αρχές, είχαν το διάστημα να προετοιμασθούν γι’ αυτά που θα μπορούσαν να συμβούν, ώστε οι επιδράσεις να μην επηρεάζονται και επιδεινώνονται από τα στοιχεία του αιφνιδιασμού και του πανικού.

Η Ιρλανδία βρίσκεται εκτός κεφαλαιαγορών και όσο και εάν το αρνείται η πολιτική της ηγεσία θα αναγκασθεί να ζητήσει τη συνδρομή του μηχανισμού στήριξης της Ευρωζώνης. Όμως, επειδή κατά τα φαινόμενα, στο μηχανισμό αυτό -κατά τους επόμενους μήνες- είναι πιθανό να παρατηρηθεί συνωστισμός, με δεδομένη τη θέση της γερμανικής Κυβέρνησης για την ανάληψη των ευθυνών των λανθασμένων επενδυτικών αποφάσεων από τους ίδιους τους επενδυτές και όχι από τους ευρωπαίους φορολογούμενους, θα πρέπει να αναμένουμε ότι θα υπάρξουν ουσιαστικές εξελίξεις.
Οι εξελίξεις αυτές θα ρυθμίσουν το τρόπο του χειρισμού των περιπτώσεων υπερχρέωσης κρατών και μπορεί να έχουν “βίαιες” επιδράσεις στην οικονομική θέση των ομολογιούχων, γεγονός που θα προκαλέσει ανησυχίες για την “ευστάθεια” όλου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η κρίση του ευρωπαϊκού χρέους εισέρχεται σε μία δεύτερη φάση. Η φάση αυτή θα προκαλέσει ανησυχίες και μία νέα έξαρση δημοσιεύσεων και διατύπωσης απόψεων και προβλέψεων για το ζήτημα. Οι εξελίξεις αυτές, θα προκαλέσουν ανησυχίες στο σύνολο των αγορών. Βεβαίως, ακριβώς λόγω του ότι οι εξελίξεις αυτές δεν έρχονται στο προσκήνιο αιφνίδια, εκτιμάται ότι οι διακυμάνσεις, ανακατατάξεις και ζημιές που θα προκαλέσουν, εάν υπάρξουν, θα είναι πολύ πιο ήπιες από τις διακυμάνσεις των τιμών και τις ανακατατάξεις που είχαν προκληθεί πέρυσι το χειμώνα, ή φέτος την άνοιξη, όταν με αφορμή τα ελληνικά δημοσιονομικά προβλήματα, το ζήτημα εμφανιζόταν στην επιφάνεια.