Τόκοι του δημοσίου χρέους: Η “βόμβα” των επόμενων χρόνων, για την οποία ουδείς ενδιαφέρεται...

Είναι κατάρα για μια χώρα να έχει πολιτικούς που κρύβουν την αλήθεια από το λαό. Κατάρα είναι επίσης, να έχει δημοσιογράφους που είτε δεν καταλαβαίνουν την πραγματικότητα, είτε την καταλαβαίνουν και την αποσιωπούν. Κατάρα είναι να έχει ακαδημαϊκούς - “μαϊντανούς”, που αρέσκονται να βγαίνουν στα τηλεοπτικά παράθυρα και να αραδιάζουν αμπελοφιλοσοφίες, ή να τα παίρνουν χοντρά από τα δεκάδες διοικητικά συμβούλια στα οποία συμμετέχουν, με αδιευκρίνιστο έργο και προσφορά, ενώ θα έπρεπε να βρίσκονται στις σχολές τους, ή να κάνουν μελέτες και έρευνες. Η μεγαλύτερη όμως κατάρα για τη χώρα, είναι να έχει έναν λαό που αρέσκεται στο χάιδεμα των αυτιών του, στα εύκολα λόγια και στα πλασματικά πλεονάσματα...

Πριν από μερικές μέρες, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), μετά από ερώτηση της βουλευτού της ΔΗΜΑΡ κας Μαρίας Γιαννακάκη, διαβίβασε στη Βουλή κατάσταση με τους τόκους και τα χρεολύσια του δημοσίου χρέους, όπως αυτά εκτιμώνται ως το έτος 2030. Ο σχετικός πίνακας έχει ως εξής (σε δισ. ευρώ):

-Έτος 2013: χρεολύσια 12,890 - τόκοι 5,887
-Έτος 2014: χρεολύσια 24,900 - τόκοι 6,026
-Έτος 2015: χρεολύσια 16,018 - τόκοι 5,878
-Έτος 2016: χρεολύσια 7,075 - τόκοι 6,028
-Έτος 2017: χρεολύσια 7,480 - τόκοι 6,405
-Έτος 2018: χρεολύσια 4,672 - τόκοι 6,590
-Έτος 2019: χρεολύσια 9,949 - τόκοι 6,622
-Έτος 2020: χρεολύσια 7,052 - τόκοι 6,360
-Έτος 2021: χρεολύσια 7,169 - τόκοι 10,956
-Έτος 2022: χρεολύσια 8,873 - τόκοι 24,489
-Έτος 2023: χρεολύσια 11,186 - τόκοι 17,551
-Έτος 2024: χρεολύσια 10,864 - τόκοι 13,641
-Έτος 2025: χρεολύσια 8,795 - τόκοι 9,030
-Έτος 2026: χρεολύσια 8,569 - τόκοι 8,642
-Έτος 2027: χρεολύσια 8,453 - τόκοι 8,215
-Έτος 2028: χρεολύσια 8,060 - τόκοι 7,779
-Έτος 2029: χρεολύσια 7,308 - τόκοι 7,290
-Έτος 2030: χρεολύσια 7,329 - τόκοι 6,853

(Διαβάστε σχετικό άρθρο από την εφημερίδα “Το Βήμα”)

 Η εξέλιξη των χρεολυσίων έχει να κάνει κυρίως με τα ομόλογα που διακρατά σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (αυτά τα οποία αγόρασε περίπου στο 70% της ονομαστικής τους τιμής και τα οποία καλούμαστε σήμερα να αποπληρώσουμε στο 100%). Αυτά λήγουν κυρίως ως το έτος 2017. Επίσης, ένα μεγάλο μέρος των χρεολυσίων οφείλεται στα δάνεια του ΔΝΤ, τα οποία αρχίζουμε να αποπληρώνουμε από φέτος.

Γιατί όμως υπάρχει αυτή η άνιση κατανομή των τόκων; Αυτό οφείλεται στο ότι, με βάση της συμφωνία του 2012, οι δανειστές (κυβερνήσεις των χωρών της Ευρωζώνης) πρόβλεψαν μία “περίοδο χάριτος” δέκα ετών στην καταβολή των τόκων, κάτι που βεβαίως έγινε επειδή ήταν παντελώς αδύνατο για την Ελλάδα να καταβάλει τους τόκους αυτούς κατά την παρούσα φάση. Βεβαίως, με την “περίοδο χάριτος” δε σημαίνει ότι η χώρα απαλλάσσεται από τους τόκους. Οι τόκοι υπολογίζονται και θα γίνουν απαιτητοί στο σύνολό τους, μεταξύ των ετών 2021 και 2024 (δηλαδή, δέκα χρόνια μετά την εκταμίευση των δανείων). Πόσοι είναι αυτοί οι τόκοι;
Υπολογίζονται περίπου σε € 45 δισεκατομμύρια. Και μάλιστα, αυτή είναι η πλέον ευνοϊκή εκδοχή. Καθώς το επιτόκιο είναι συνάρτηση του επιτοκίου euribor (1,50% συν το 3μηνο επιτόκιο euribor), σημαίνει ότι αυτό δεν είναι σταθερό και ότι μεταβάλλεται καθημερινά. Εκτιμάται δε ότι, ο ΟΔΔΗΧ υπολόγισε τους τόκους με βάση το σημερινό επιτόκιο euribor, το οποίο βρίσκεται περίπου στο 0,30%, επίπεδο που είναι ένα από τα πιο χαμηλά στην ιστορία του (κατά την τελευταία 4ετία, το 3μηνο euribor διακυμάνθηκε από 0,19% έως 1,80%).
Για να καταλάβουμε δε το πόσο, η διακύμανση του επιτοκίου, επηρεάζει το χρέος της χώρας μας αξίζει να σημειώσουμε ότι η μεταβολή του euribor κατά 1%, αυξάνει ή μειώνει (ανάλογα προς την κατεύθυνση της μεταβολής) τους ετήσιους τόκους κατά € 1,7 δισεκατομμύρια. Δηλαδή, αν το euribor αυξηθεί κατά 1%, η επιβάρυνση της χώρας μας έως το 2024, θα αυξηθεί κατά € 17 δισεκατομμύρια και οι τόκοι που θα χρωστάμε θα φθάσουν στα € 62 δισεκατομμύρια, αντί των € 45 δισεκατομμυρίων που υπολογίζονται σήμερα. (Το “λεπτό” αυτό σημείο υπογραμμίζεται και στο έγγραφο του ΟΔΔΗΧ όπου αναφέρεται ότι “οι παρατιθέμενοι τόκοι αποτελούν εκτιμήσεις, οι οποίες όμως ακολουθούν γενικώς παραδεκτές μεθοδολογίες, όπως η χρήση των καμπυλών μελλοντικών επιτοκίων”).

Πού θα βρεθούν αυτά τα € 45 δισεκατομμύρια (ή και περισσότερα) έως το 2024 (βέβαια, το πρόβλημα θα αρχίσει να γίνεται έντονο ήδη από το έτος 2021);

Σε οποιοδήποτε σοβαρό κράτος της Ευρώπης, θα είχε σημάνει συναγερμός και θα αποτελούσε σημείο συζητήσεων και πολιτικού σχεδιασμού. Στην Ελλάδα, απλά έχουμε θάψει το πρόβλημα και δε συζητούμε γι' αυτό.

Όμως, γιατί να ενδιαφερθούν οι πολιτικοί μας γι' αυτό; Το 2021 είναι πολύ μακριά γι' αυτούς. Αυτό που νοιάζει σήμερα είναι το πώς θα εξαπατηθούν οι ψηφοφόροι για ψηφίσουν στις Ευρωεκλογές. Άλλωστε, ποιός απ' όλους αυτούς θα βρίσκεται το 2021 στην κεντρική πολιτική σκηνή;

Είναι όμως πράγματι, το 2021, πολύ μακριά; Δυστυχώς, δεν είναι. Και η χώρα δε θα πρέπει, για δεύτερη φορά μέσα σε μόλις μία δεκαετία να φερθεί σα τη “μωρή παρθένα” και να βρεθεί σε αδιέξοδα. Επειδή τα αδιέξοδα, για μία ακόμη φορά θα σημάνουν νέα δεινά.

Τί θα μπορούσε να γίνει; Δυστυχώς, ο τραγικός χειρισμός της υπόθεσης του χρέους από τις κυβερνήσεις της περιόδου από τις αρχές του 2010 έως τα τέλη του 2012, δεν άφησε πολλά περιθώρια χειρισμού. Τις καταστροφικές για τη χώρα μας αποφάσεις της περιόδου αυτής, περιγράφω στο βιβλίο μου “Οι ζημιές μας, κέρδη τους – Η λεηλασία της Ελλάδας”.

Σήμερα, μπορούμε να πετύχουμε κάποια λύση στο πρόβλημα που έρχεται κατά πάνω μας, μόνον εάν στις διαπραγματεύσεις που θα κάνουμε για το χρέος μας, με τους δανειστές μας, διεκδικήσουμε κάποιους συγκεκριμένους όρους. Τους όρους αυτούς, περιγράφω σε άρθρο μου με τίτλο “Τί πρέπει να διεκδικήσει η Ελλάδα από τους εταίρους της, στις συζητήσεις για τη ρύθμιση του Δημόσιου Χρέους”.

Απ' όσα περιγράφω στο άρθρο αυτό, θέλω να σταθώ ιδιαίτερα στο “σημείο δ”, το οποίο έχει τίτλο: Μείωση του επιτοκίου του χρέους – Θέσπιση “ρήτρας ΑΕΠ”. Εκεί, αναφέρω ότι, η Ελλάδα θα πρέπει να διεκδικήσει την περαιτέρω μείωση του επιτοκίου που καταβάλλει. Στις παρούσες συνθήκες ύφεσης ή και στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, η χώρα δεν θα αντέχει να πληρώνει τόκους που φθάνουν ή που υπερβαίνουν τα € 7 δισεκατομμύρια (αυτό είναι περίπου το ποσό που καταβάλλει σήμερα), καθώς αυτό αποτελεί το 4% του ΑΕΠ της. Εάν η χώρα κατορθώσει να μειώσει τις δαπάνες των τόκων περίπου στο μισό, ο Προϋπολογισμός (και μαζί του και η κοινωνία) θα πάρουν μία μεγάλη ανάσα.

Θα ήταν λογικό, αφού θα απέτρεπε την είσοδο της χώρας σε νέες περιπέτειες, εάν η Κυβέρνηση διεκδικούσε τη θέσπιση μίας “ρήτρας ΑΕΠ” στους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους που θα κατέβαλε ανά έτος.

Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει μέσω μίας συμφωνίας με τους δανειστές ότι, κατά τη διάρκεια ζωής του -συγκεκριμένου- χρέους, η χώρα θα πληρώνει τόκους για την εξυπηρέτησή του που θα φθάνουν ως ένα συγκεκριμένο όριο, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτό θα φθάνει μεταξύ του 2,0% και του 2,5% του ΑΕΠ. Με βάση το σύνολο του χρέους, το ποσοστό αυτό θα βαίνει μειούμενο, αναλογικά με το βαθμό εξόφλησης του χρέους ή και με την άνοδο του ΑΕΠ, όπως αυτά θα αρχίσουν να συμβαίνουν στο απώτερο μέλλον. Σημειώνεται ότι στα χρόνια εκδήλωσης της κρίσης, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους για την Ελλάδα ξεπερνούσε ακόμη και τα επίπεδα του 7% του ΑΕΠ, ενώ, με βάση τον πίνακα των υπολογιζόμενων τόκων, κατά το έτος 2022, θα ξεπεράσει το 10% του (τότε) ΑΕΠ.

Μία ρήτρα αυτού του είδους θα είχε προφανή οφέλη, αφού θα διατηρούσε τη δαπάνη των τόκων, σε ένα ελεγχόμενο επίπεδο, γεγονός το οποίο θα αποτελούσε έναν σταθεροποιητικό παράγοντα στις προσπάθειες δημοσιονομικού σχεδιασμού τις οποίες θα πρέπει να κάνει η χώρα κατά τα επόμενα χρόνια.

Καθώς το πολιτικό σύστημα της χώρας αναζητά τρόπους για να εντυπωσιάσει το λαό και να τον εξευμενίσει ενόψει των επερχόμενων εκλογών, νέα σύννεφα συσσωρεύονται στον ουρανό, σύννεφα τα οποία θα προκαλέσουν μία νέα μεγάλη καταιγίδα και θα ωθήσουν τη χώρα σε νέες απώλειες, σε νέες προσβολές και σε νέες, μακροχρόνιες, εξαρτήσεις από τους δανειστές της.

 
“Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα
αντιλαμβάνονται. Η ακοή
αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών
ταράττεται. Η μυστική βοή
τους έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.
Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν
έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί.”

Από το ποίημα “Σοφοί δε προσιόντων”, του Κ. Καβάφη.