Το μεγάλο τούνελ στο οποίο κινδυνεύει να μπει η Ευρώπη...

Σαφώς και καταδικάζω την πράξη της στυγερής δολοφονίας των συντακτών του Charlie Hebdo και των άλλων αθώων στο Παρίσι.

Φοβάμαι τις αντιδράσεις -που ήδη ξεκίνησαν- αλλά και τις πολιτικές προεκτάσεις των γεγονότων αυτών των ημερών. Τρέμω από τις αντιδράσεις που μπορεί να έχουν οι κοινωνίες που βρίσκονται σε οικονομική κρίση, κυρίως όταν τους πετάς το “δόλωμα” της ξενοφοβίας... Το έργο αυτό το έχουμε ξαναδεί.

Θλίβομαι από την υποκρισία ενός μεγάλου μέρους των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Στην Ελλάδα, η υποκρισία αυτή έλαβε μεγάλες διαστάσεις στη χθεσινή “διαμαρτυρία” στο γαλλικό ινστιτούτο. Μία εκδήλωση που -για πολλούς- υπήρξε μία ευκαιρία πολιτικής προβολής γι' αυτούς και προσβολής προς εμάς και τους νεκρούς.

Όλα αυτά μου προκαλούν ορισμένες σκέψεις. Και ισχυροποιούν την άποψή μου ότι το πρόβλημα της Ευρώπης σήμερα είναι -κυρίως- πολιτικό.

Γνωρίζουμε το φανατισμό των μουσουλμάνων για τα θέματα που έχουν να κάνουμε με τη θρησκεία τους. Μπορούμε να πούμε ό,τι θέλουμε για τον φανατισμό αυτόν και να τον κατακρίνουμε. Όμως, έτσι έχουν τα πράγματα και -κατά τα φαινόμενα- δε μπορούμε να τα αλλάξουμε. Τότε, γιατί προσπαθούμε να τους προκαλούμε; Γιατί θα πρέπει να συνεχίζουμε την ιστορία των σκίτσων που ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια στη Δανία;

Να αποδεχτώ ότι εμείς, οι “δυτικοί”, δεν έχουμε πρόβλημα αν κάποιος σατιρίζει τα δικά μας θρησκευτικά σύμβολα. Γιατί θα πρέπει να επιβάλουμε αυτή τη στάση και στους πιστούς άλλων θρησκειών; Γιατί δε μπορούμε να σεβαστούμε αυτή τη στάση τους (δεν είναι ούτε ιδιοτροπία τους, είναι στάση τους και απόρροια του “πιστεύω” τους);
Και αφού τους προκαλούμε (και την πρόκληση αυτή την κάνουμε με έναν συγκεκριμένο “δόλο”) τότε γιατί μας προβληματίζει η (βίαιη) αντίδρασή τους;

Ζητάμε από τους μετανάστες να σεβαστούν τους κανόνες της δικής μας ζωής και να προσαρμοστούν στα δικά μας κοινωνικά δεδομένα. Και πολύ σωστά κάνουμε. Άλλωστε, αυτοί έρχονται στις δικές μας (δυτικές) χώρες για να εργαστούν και να ζήσουν. (Όχι, δε θα μπούμε στη συζήτηση για το “γιατί έρχονται” και ποιές συνθήκες τους αναγκάζουν να μεταναστεύσουν. Αυτό είναι άλλο -και μεγάλο- θέμα).

Και αυτοί προσαρμόζονται. Η προσαρμογή αυτή είναι βέβαια δύσκολο να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά τελικά -σε γενικές γραμμές- προσαρμόζονται στους δικούς μας κοινωνικούς κανόνες. Ποιά όμως πρέπει να είναι τα όρια της προσαρμογής τους; Ως ποιό σημείο μπορούμε να τους επιβάλλουμε την προσαρμογή; Μπορούμε να τους επιβάλλουμε προσαρμογή στις θρησκευτικές τους αντιλήψεις; Όχι βεβαίως. Μπορούμε να τους επιβάλλουμε να επιδεικνύουν την ίδια χαλαρότητα που επιδεικνύουν οι “δυτικοί” στις περιπτώσεις προσβολής των θρησκευτικών τους συμβόλων; Όχι βεβαίως.

Είμαστε βέβαιοι ότι η επίθεση αυτή στήθηκε από ακραίους ισλαμιστές; Οι πρωταγωνιστές σκοτώθηκαν και ποτέ δε θα μάθουμε κάτι απ' αυτούς. Όμως, ήδη οι διάφορες “δημοσκοπήσεις” αναφέρουν ότι, το 90% των Γάλλων και το 50% των Γερμανών αναμένουν νέες τρομοκρατικές επιθέσεις. Τί θα προκαλέσει αυτή η φοβία; Θα τροφοδοτήσει τον εθνικισμό (στο κόμμα της κας Λεπέν θα πρέπει να κάνουν πάρτι αυτές τις μέρες), θα φουντώσει τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Και όλα αυτά θα έχουν ως εύκολο θύμα την ελευθερία των κοινωνιών και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το είδαμε να συμβαίνει και στις ΗΠΑ, από το 2001.

Επαναλαμβάνω το ερώτημα. Είμαστε βέβαιοι ότι η επίθεση στο Charlie Hebdo στήθηκε από τρομοκράτες ισλαμιστές; Δε θα πρέπει να μας πονηρέψει λιγάκι αυτή η τεράστια προβολή που πήρε το οπτικό υλικό της επίθεσης, αλλά και η σημερινή “κινηματογραφική” καταδίωξη και ο θάνατος των δραστών; Δε θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι, “η τρομοκρατία επιτυγχάνει το σκοπό που επιδιώκει, όταν προβάλλεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης”. Τόσο αφελείς ήταν λοιπόν οι Γάλλοι αστυνομικοί ή οι υπεύθυνοι της κρατικής ασφάλειας;

Ζούμε στα ταραγμένους καιρούς. Πριν από δύο μέρες ανακοινώθηκε ότι η Ευρωζώνη (η οποία τρίζει συθέμελα) ήδη εισήλθε σε μία φάση αποπληθωρισμού (πτώση τιμών). Αυτό δεν είναι καλό. Οι φάσεις αποπληθωρισμού ήταν σπάνιες στους δύο τελευταίους αιώνες και για το λόγο αυτό οι κοινωνίες δε γνωρίζουν το πόσο διαλυτικές και ανατρεπτικές μπορούν να είναι.

Ο κίνδυνος στην Ευρωζώνη δεν είναι οικονομικός. Ο οικονομικός κίνδυνος μπορεί να ξεπεραστεί με κατάλληλους χειρισμούς των κρατών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι πολιτικός. Ο κίνδυνος είναι η έξαρση της ξενοφοβίας και του εθνικισμού.

Τα θλιβερά γεγονότα του Παρισιού δε δημιουργούν “εχθρούς” μόνον στη Γαλλία. Δυστυχώς, θα δημιουργήσουν “εχθρούς” σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. “Εχθρούς” στους οποίους θα πέσουν τα βάρη και η ευθύνες της οικονομικής κακοδαιμονίας, ενώ οι πραγματικά υπεύθυνοι της οικονομικής αναταραχής, όχι απλά θα διαφύγουν αλλά θα ισχυροποιήσουν τη θέση τους.

Έχουμε ιδέα τί πιέσεις περιμένουν τη γερασμένη μας ήπειρο στις επόμενες δεκαετίες; Ας ρίξουμε μια ματιά στις προβλέψεις της Eurostat για τον πληθυσμό της Ευρώπης στα επόμενα 70 χρόνια. Πρακτικά (συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστών), ο πληθυσμός της (γηρασμένης και όχι γηραιάς) ηπείρου θα παραμείνει στάσιμος. Εάν αφαιρέσουμε τον παράγοντα “μετανάστευση”, τότε ο πληθυσμός θα μειωθεί κατά 20%.

Από την άλλη πλευρά, ο πληθυσμός της Αφρικής θα αυξηθεί δραματικά. Θα διπλασιαστεί και θα φθάσει στα 2,4 δισεκατομμύρια έως το 2050 και θα κινηθεί προς τα 4,0 δισεκατομμύρια έως το 2090. Κάντε μία αναζήτηση στο Google, θα βρείτε δεκάδες σχετικές μελέτες;

Πού θα πάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Ποιός θα τους σταματήσει από τις ακτές της Ευρώπης; Με τί θα τους σταματήσουν;

Και τελικά ποιά είναι η λύση; Υπάρχει λύση; Και τελικά, μπορεί η Ευρώπη να συνεχίσει να είναι αυτό που επί αιώνες είναι;

Δε ξέρω εάν υπάρχει λύση. Ή καλύτερα, εάν υπάρχει ειρηνική λύση. Αυτό που είμαι βέβαιος όμως είναι ότι, η λύση δεν είναι μία εξάπλωση της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Αυτό θα φέρει γρήγορα την πλήρη καταστροφή. Η λύση θα πρέπει να προέλθει μέσα από μία προσπάθεια εξάλειψης των ανισοτήτων, αρχικά μέσα στην Ευρώπη και στη συνέχεια, διάχυσης της οικονομικής ανάπτυξης στα κράτη που εξάγουν μετανάστες προς την Ευρώπη. Όλα αυτά όμως απαιτούν καθαρό μυαλό και μείωση του σημερινού φανατισμού. Κυρίως όμως προβάλλουν την ανάγκη να προστατεύσουμε τη δημοκρατία μας. Όσο δύσκολο και αν είναι αυτό σήμερα.