Η ώρα του χρέους για την Ελλάδα - Το QE και η δοκιμαστική έξοδος στις αγορές

Από τον Τάσο Μαντικίδη.   Η αναζήτηση της Ιθάκης κατά την εννιαετή Οδύσσεια της ελληνικής μεγάλης ύφεσης εισέρχεται σε σημείο καμπής καθώς στο Eurogroup της ερχόμενης Δευτέρας αναμένεται το κλείσιμο της β' αξιολόγησης που ανοίγει τον δρόμο για την εκταμίευση της επόμενης δόσης  και μια καταρχήν συμφωνία για το χρέος, ύστερα και από τις αλλεπάλληλες παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ ΔΝΤ και ευρωπαίων πιστωτών, που θα επιτρέψει τη συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα.

Το ΔΝΤ εξάλλου, ύστερα και από την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου από την ελληνική Βουλή, αναμένει τη συγκεκριμένη δέσμευση των Ευρωπαίων για ένα επαρκές πακέτο μέτρων ελάφρυνσης του χρέους μεσοπρόθεσμα αλλά και να συμφωνηθεί για πόσα χρόνια από το 2018 και μετά η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίσει πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ.

Ωστόσο, καθώς ορισμένοι από τους  πιστωτές της χώρας δεν θεωρούν την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων επαρκή, ως πιθανότερη λύση θεωρείται η ελάφρυνση χρέους που θα προσφερθεί να συναρτάται από την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων ακόμη και μετά την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος το 2018 εκτίμησε το CIGI.

Η προθεσμία λήξης του χρέους προς τους ευρωπαίους εταίρους θα μπορούσε, όπως αναφέρεται, να παρατείνεται υπό όρους, ώστε να διατηρηθεί το κίνητρο για μεταρρυθμίσεις από τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Επαναγορά  

Για να πεισθεί να συμμετάσχει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα με ελάφρυνση χρέους «υπό όρους», η συμφωνία είναι πιθανό να προβλέπει επαναγορά του χρέους της Ελλάδας προς το ΔΝΤ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) στο τέλος του προγράμματος, ώστε να διασφαλιστεί η αποπληρωμή του, παράλληλα με την επέκταση των λήξεων των δανείων αλλά και μια περίοδο χάριτος για όλα τα δάνεια των Ευρωπαίων στη διάρκεια της οποίας οι τόκοι θα κεφαλαιοποιούνται, όπως επίσης και την εκχώρηση στην Ελλάδα των κερδών (τόκοι και κεφαλαιακά κέρδη) από τα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου που κατέχουν η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες.

Εάν οι διεθνείς πιστωτές οριστικοποιήσουν τα μακροπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους (ή στις 22 Μαΐου ή στις 15 Ιουνίου) και η ΕΚΤ συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) των 2,3 τρισ. ευρώ, τότε η κυβέρνηση εξετάζει μετά από τρία χρόνια μια δοκιμαστική έξοδο στις αγορές το νωρίτερο τον ερχόμενο Ιούλιο και ίσως μία ακόμη στο τέλος του έτους. Στοχεύει, όπως λέγεται, να ανταλλάξει το πενταετές ομόλογο που εκδόθηκε το 2014 ύψους 3 δισ. ευρώ με ένα νέο πενταετές ομόλογο και πιθανώς να υπάρξει και είσπραξη ενός μικρού επιπλέον ποσού.  

«Πολιτικές εντυπώσεις»

Ισως μάλιστα θελήσει, όπως αναφέρεται στην αγορά, να κερδίσει και τις «πολιτικές εντυπώσεις» αν επιτύχει επιτόκιο καλύτερο από αυτό του 2014 όταν το πενταετές ομόλογο εκδόθηκε με κουπόνι 4,75% και απόδοση 4,95%. Να σημειωθεί πάντως ότι τον Ιούλιο του 2014 είχε εκδοθεί τριετές ομόλογο με κουπόνι 3,375% (και επιτόκιο 3,5%). Ετσι λέγεται ότι υπάρχει στο τραπέζι και η πιθανότητα επανέκδοσης του τριετούς αυτού ομολόγου λήξης 17 Ιουλίου, αν η τιμολόγησή του στις αγορές κριθεί ως η ενδεδειγμένη.

Ελληνες αξιωματούχοι, με τη βοήθεια της Rothschild που έχει αναλάβει τη διαχείριση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, φέρεται να έχουν πάντως πραγματοποιήσει διάφορες συναντήσεις με διεθνείς επενδυτές από τις αρχές της χρονιάς.

Η ένταξη στο QE πάντως μπορεί να αποτελέσει και ένα δίχτυ ασφαλείας αλλά και το εφαλτήριο για την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα εκτίμησε η HSBC. Αν μάλιστα η Ελλάδα βγει στις αγορές και μπορέσει να μετακυλήσει το χρέος που θα ωριμάσει ως το 2022, μπορεί να εξοικονόμησει 21 δισ. ευρώ, ιδιαίτερα εάν η καμπύλη των αποδόσεων ομαλοποιηθεί.

Καθώς η φερεγγυότητα ενός κράτους μετράται από το πόσο είναι ικανό να αναχρηματοδοτήσει το χρέος του με έλλογο κόστος, ο δανεισμός από την αγορά έστω και με μεγαλύτερο επιτόκιο από αυτό των δανειστών ανοίγει τον δρόμο για την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να αγοράσει περίπου 3 δισ. ευρώ που βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών σε δύο - τρεις μήνες, ποσό που δεν μπορεί να κάνει τη διαφορά αλλά μπορεί ωστόσο να τονώσει καταλυτικά το επενδυτικό κλίμα προσελκύοντας διεθνή κεφάλαια. Η ΕΚΤ βέβαια μπορεί να σταματήσει να αγοράζει κυβερνητικά ομόλογα της ευρωζώνης περίπου σε έναν χρόνο, όμως και πάλι μπορεί να επηρεάσει τους ελληνικούς τίτλους καθώς αποτελούν σχετικά μικρό μέρος του συνολικού ελληνικού χρέους.

Εξαγωγές - τουρισμός

Την ίδια στιγμή, η ελληνική οικονομία για πρώτη φορά μετά το 2013 επανήλθε σε ύφεση καθώς σημείωσε δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης (-0,1% το πρώτο τρίμηνο του 2017 και -1,2% το τέταρτο τρίμηνο του 2016), ενώ σε ετήσια βάση η πτώση του ΑΕΠ άγγιξε το 0,5%. Ωστόσο ορισμένοι οικονομολόγοι δεν αποκλείουν τα στοιχεία να αναθεωρηθούν καθώς η βιομηχανική παραγωγή, οι εξαγωγές, οι λιανικές πωλήσεις κινήθηκαν ανοδικά ενώ οι εξαγωγές αγαθών και ο τουρισμός αναμένεται να ενισχύσουν την οικονομική δραστηριότητα τα επόμενα τρίμηνα. Η Deutsche Bank πάντως αναθεώρησε τις προηγούμενες ημέρες την πρόβλεψή της για το ΑΕΠ του 2017 της Ελλάδας στο 0,9% από 1,5% προηγουμένως, την ίδια ώρα που η ελληνική κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπουν σχετικά ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης +1,8% και +2,1%, αντίστοιχα.

Η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης προϋποθέτει λένε οι οικονομολόγοι την αλλαγή του μείγματος οικονομικής πολιτικής με περισσότερο αναπτυξιακή κατεύθυνση, ενώ το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να διασφαλίσει τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας και η χώρα να προσελκύσει ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια που να καλύψουν το επενδυτικό κενό των 100 δισ. ευρώ στην οικονομία. Μακροπρόθεσμα επίσης, οι επενδύσεις 21 δισ. ευρω σε υποδομές μπορεί να επιφέρουν εκτίναξη της οικονομικής ανάπτυξης, αυξάνοντας τη δυνητική παραγωγική δυναμικότητα μιας οικονομίας.

Επενδύσεις €21,4 δισ.ως το 2022

Το διάστημα 2017-2022, σύμφωνα με μελέτη της PwC, συνολικά 69 έργα υποδομών με υπολειπόμενο προϋπολογισμό €21,4 δισ. θα πρέπει να ολοκληρωθούν, αντισταθμίζοντας έτσι μερικώς τον υφεσιακό χαρακτήρα των μέτρων. 

Ζωτικής σημασίας για την αναζωογόνηση των επενδύσεων αποτελεί και η απορρόφηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ (€8,2 δισ. ως το 2010), η δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή παραχωρήσεων και η σταδιακή αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης, αν και η ιδιωτική χρηματοδότηση (ΣΔΙΤ και Ομόλογα Εργου) θα παραμείνει περιορισμένη.

Πηγή : tovima.gr

23