Η Διώρυγα της Κορίνθου: 124 χρόνια λειτουργίας

Από τον Μιχάλη Στούκα.   Οι προσπάθειες από τα αρχαία χρόνια για δημιουργία της διώρυγας – Ο Δίολκος και ο τρόπος λειτουργίας του – 19ος αιώνας: Από τον Καποδίστρια ως τη διάνοιξη και λειτουργία της διώρυγας (1893)

Ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά έργα που έγιναν στη χώρα μας κατά τον 19ο αιώνα, είναι αναμφίβολα η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου. Αυτές τις μέρες, συμπληρώνονται 124 χρόνια από τα εγκαίνιά της, που έγιναν στις 25 Ιουλίου 1893 (με το παλαιό ημερολόγιο). Η σκέψη για διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου όμως, χρονολογείται από τον 7ο π.Χ. αιώνα, από τα χρόνια του Περίανδρου. Με τα πενιχρά τεχνικά μέσα της αρχαιότητας ήταν αδύνατο να γίνει κάτι τέτοιο. Έτσι, επινόησε τον Δίολκο, μέσω του οποίου γινόταν η «μετάβαση» των πλοίων από τον Κορινθιακό στον Σαρωνικό Κόλπο και αντίστροφα.

Ο Ισθμός της Κορίνθου
Ο ισθμός της Κορίνθου, είναι μια στενή λωρίδα ξηράς, που συνδέει τη Στερεά Ελλάδα με την Πελοπόννησο. Ακραία όριά του είναι οι νοτιοδυτικοί πρόποδες των Γερανείων στη Στερεά Ελλάδα και οι βόρειοι πρόποδες των Ονείων (Ορέων). Το πλάτος του ισθμού είναι λίγο μικρότερο από 6 χιλιόμετρα και το μέγιστο υψόμετρό του 82 μέτρα. Δημιουργήθηκε κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο (Τυρρήνια Βαθμίδα) με την ανάδυση ξηράς και ταυτόχρονη «απόσυρση» της θάλασσας. Σ’ αυτή τη στενή λωρίδα γης, έχει διανοιχθεί η διώρυγα της Κορίνθου.

Σκέψεις και προσπάθειες για διάνοιξη της διώρυγας κατά την αρχαιότητα 

Ο ισθμός της Κορίνθου, δεν επέτρεπε την άμεση και γρήγορη επαφή του Σαρωνικού με τον Κορινθιακό Κόλπο. Το ταξίδι των πλοίων, γινόταν πολύπλοκο, δύσκολο και μακροχρόνιο, ενώ ο αναγκαστικός περίπλους της Πελοποννήσου, ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνος, κυρίως στην περιοχή του Μαλέα (Κάβο Μαλιάς). Η ίδρυση των αποικιών στη Δύση τον 8ο π.Χ. αιώνα, έκανε ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη ενός τεχνικού έργου που θα έλυνε τα προβλήματα.

Πρώτος σκέφτηκε τη διάνοιξη διώρυγας, ο Περίανδρος στα τέλη του 7ου π.Χ. αιώνα. Λόγω έλλειψης τεχνικών μέσων και εργατικών χεριών όμως, η ιδέα αυτή εγκαταλείφθηκε. Πιθανότατα, τον δικό τους ρόλο έπαιξαν οι θρησκευτικές προλήψεις εκείνων των χρόνων, σύμφωνα με τις οποίες κάθε ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση, ήταν ασέβεια. Λέγεται ότι καθοριστικό ρόλο, έπαιξε και σχετικός χρησμός της Πυθίας.

Ο επόμενος που σκέφτηκε να προχωρήσει στη διάνοιξη της διώρυγας, ήταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής το 307 π.Χ.. Όμως, οι Αιγύπτιοι μηχανικοί  του, θεώρησαν ανέφικτο κάτι τέτοιο, γιατί σύμφωνα με τις μετρήσεις τους, το επίπεδο της επιφάνειας του Κορινθιακού, βρισκόταν ψηλότερα από το επίπεδο επιφάνειας του Σαρωνικού, οπότε, η διάνοιξη μιας διώρυγας, θα οδηγούσε στον καταποντισμό των νησιών του Σαρωνικού, ο οποίος θα πλημμύριζε!

Ακολούθησαν ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Οκταβιανός Αύγουστος, ο Καλιγούλας, ο Γάιος και ο Αδριανός, οι οποίοι φιλοδοξούσαν να διανοίξουν τη διώρυγα. Από αυτούς, μόνο ο Γάιος, το 40 μ.Χ., έστειλε μηχανικούς για να εκτιμήσουν την κατάσταση. Οι εισηγήσεις τους ήταν αρνητικές, καθώς υπήρχε πάντα ο φόβος για καταποντισμό των νησιών του Σαρωνικού.

Τελικά, το 67 μ.Χ., ο Νέρωνας ξεκίνησε τη διάνοιξη της διώρυγας, με 6.000 Ιουδαίους σκλάβους και χιλιάδες εργάτες. Εκτός από τις τεχνικές δυσκολίες, είχε να αντιμετωπίσει και τις δεισιδαιμονίες και τους φόβους των εργατών, που θεωρούσαν αμάρτημα την επέμβαση στη φύση. Χαρακτηριστικά, διέδιδαν ότι μόλις άρχιζαν το σκάψιμο, ανάβλυζε αίμα από τη γη, ψίθυροι και θρήνοι ακούγονται από τα έγκατά της, ενώ τα βράδια, υποστήριζαν, παρουσιάζονταν φαντάσματα τα οποία τους τρόμαζαν. Ο Δίων ο Κάσσιος, αναφέρει ότι για να τους πείσει να αρχίσουν το σκάψιμο ο Νέρωνας, ξεκίνησε το σκάψιμο ο ίδιος με χρυσή αξίνα υπό τους ήχους σαλπίγγων! Το σχέδιο προέβλεπε τη διάνοιξη δύο τάφρων, μιας από την πλευρά του Κορινθιακού και μιας από την πλευρά του Σαρωνικού, που θα συναντιούνταν στη μέση. Η επανάσταση όμως που ξέσπασε την ίδια χρονιά από τον Γάλβα, ανάγκασε το νέρωνα να διακόψει τις εργασίες, οι οποίες με τον θάνατό του (68 μ.Χ.), σταμάτησαν οριστικά. Οι εργασίες πάντως είχαν προχωρήσει σημαντικά για τα δεδομένα της εποχής και στα νεότερα χρόνια βρέθηκαν πολλά και σημαντικά τεκμήρια των ανασκαφών. Ο Ηρώδης ο Αττικός, προσπάθησε επίσης να προχωρήσει στη διάνοιξη της διώρυγας, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Διαβάστε τη συνέχεια απο protothema.gr