Το Απόλυτο Σύστημα Συναλλαγών - Μία συνοπτική παρουσίαση

Δε γνωρίζουμε ποιές θα είναι οι εξελίξεις
στις αγορές στο επόμενο διάστημα.
Μπορούμε όμως να σχεδιάσουμε τον τρόπο
που θα αντιδράσουμε όταν αυτές συμβούν.

Το Απόλυτο Σύστημα Συναλλαγών - Μία συνοπτική παρουσίαση

Το “απόλυτο σύστημα συναλλαγών” είναι ένας απλός μηχανισμός (σύστημα) για την πραγματοποίηση συναλλαγών σε χρηματιστήρια. Επινοήθηκε από τον οικονομολόγο Γιάννη Σιάτρα ο οποίος βασίστηκε σε μακροχρόνιες -άνω των 30 ετών- παρατηρήσεις του επί της συμπεριφοράς των απλών ιδιωτών επενδυτών. Οι παρατηρήσεις αυτές, αλλά και η ανάλυση της λειτουργίας του συγκεκριμένου συστήματος, αποτυπώθηκαν στο βιβλίο του, “Το Απόλυτο Σύστημα Συναλλαγών” (εκδόσεις EuroCapital, Μάιος 2016 - δείτε εδώ).

Οι κυριότερες αδυναμίες ενός ιδιώτη επενδυτή στην ενασχόλησή του με τις χρηματιστηριακές αγορές, είναι:

• Δεν έχει τις ιδιαίτερες γνώσεις χρηματοοικονομικής ανάλυσης που απαιτούνται.
• Δεν είναι αποφασιστικός στη στιγμή των αγορών.
• Δυσκολεύεται να αποφασίσει την πώληση. Παράλληλα, δεν είναι εξοικειωμένος στο να πουλά με ζημιά, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό.

Το ζητούμενο ήταν η εξεύρεση ενός συστήματος που μπορεί να δημιουργήσει αυτοματοποιημένα “σήματα εισόδου” (σήματα αγορών) και “σήματα εξόδου” (σήματα  πωλήσεων), τα οποία κατά τη διάρκεια ενός αρκετά μακροχρόνιου διαστήματος οδηγούν τον επενδυτή σε εξαιρετικά κέρδη, με περιορισμό ή ακόμη και με πλήρη εξάλειψη του κινδύνου εμφάνισης ζημιών.

Με απλά λογια, το ζητούμενο ήταν ένα σύστημα, το οποίο θα επέτρεπε στον συναλλασσόμενο να πετύχει έναν κατάλληλο "χρονισμό" (timing) στις κινήσεις του. Και το οποίο θα ήταν τόσο απλό στη λειτουργία και την κατανόησή του, ώστε ο επενδυτής, να το κατανοήσει εύκολα και να το εμπιστευτεί.

Η λειτουργία του “απόλυτου συστήματος” βασίζεται στον Κινητό Μέσο Όρο 200 ημερών.

Οι κινητοί μέσοι όροι χρησιμοποιούνται για να εξομαλύνουν τις διακυμάνσεις των τιμών των μετοχών ή των χρηματιστηριακών δεικτών και για να δώσουν μία πιο καθαρή εικόνα της τάσης. Διακρίνονται σε βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους.
Ο Κινητός Μέσος Όρος 200 ημερών (ΚΜΟ-200) είναι ένας μεσομακροπρόθεσμος δείκτης και δείχνει τη μεσομακροπρόθεσμη τάση της αγοράς, η οποία είναι αυτή που μας ενδιαφέρει.

Στο παρακάτω διάγραμμα, η καμπύλη με τις έντονες διακυμάνσεις είναι η καμπύλη του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, ενώ η εξομαλυμένη καμπύλη, είναι η καμπύλη του ΚΜΟ-200 του Γενικού Δείκτη. (Στο διάγραμμα απεικονίζεται η κίνησή τους στα έτη 2013-2017).

Η κίνηση του Γενικού Δείκτη και η παράλληλη κίνηση του ΚΜΟ-200 παράγουν σήματα “εισόδου” (αγορών) και “εξόδου” (πωλήσεων) από την αγορά.
Ως σήμα εισόδου θεωρούμε την περίπτωση που ο Γενικός Δείκτης διασπά, από κάτω προς τα πάνω, τον ΚΜΟ-200 ημερών.
Ως σήμα εξόδου (πώλησης) θεωρούμε την περίπτωση που ο Γενικός Δείκτης διασπά, από πάνω προς τα κάτω, τον ΚΜΟ-200 ημερών.

Παράδειγμα σήματος εισόδου (αγοράς) εμφανίζεται στο σημείο Α του διαγράμματος. Παράδειγμα σήματος πώλησης εμφανίζεται στο σημείο Β του διαγράμματος. Δηλαδή, στην περίπτωση αυτή, κάποιος αγόρασε μετοχές στις 5/9/2013 με το Γενικό Δείκτη στις 929,78 μονάδες και πούλησε στις 15/4/2014 με το Γενικό Δείκτη στις 1.123,62 μονάδες (απόδοση +20,8%).

Στο διάγραμμα, δεν είναι σημειωμένα με γράμματα όλα τα σημεία εισόδου και εξόδου. Κάποιος όμως μπορεί να καταλάβει τη λογική της λειτουργίας του συστήματος του Κινητού Μέσου Όρου των 200 ημερών. Μπορεί επίσης να δει ότι, στο σημείο Γ του διαγράμματος (7/7/2014), το σύστημα έδωσε “σήμα πωλήσεων” στις 1.193,30 μονάδες και έδωσε “σήμα αγοράς” σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, στις 9/5/2016 (σημείο Δ) όταν ο Γενικός Δείκτης είχε υποχωρήσει στις 629,29 μονάδες (δηλαδή, η επαναγορά μετοχών έγινε μετά από την υποχώρηση του Δείκτη κατά 47,3%).

Για να πάρουμε μία καλύτερη αντίληψη του πώς, με τον τρόπο που περιγράφηκε, τα σήματα του ΚΜΟ-200 βοηθούν τον επενδυτή να κινηθεί κατάλληλα μέσα στη διάρκεια του χρόνου, παραθέτουμε το διάγραμμα του Γενικού Δείκτη των τελευταίων 35 ετών (1988-2023). Στο διάγραμμα, σημειώνονται μερικές μόνον από τις διασπάσεις και τα “σήματα” της περιόδου, αρκετά για να αποκτήσει ο αναγνώστης μία βασική ιδέα του τρόπου λειτουργίας του συστήματος.

Από το διάγραμμα αυτό, παρατηρούμε ότι, το σύστημα του “ΚΜΟ-200 ημερών” έδινε έγκαιρα σήμα αγοράς στο ξεκίνημα κάθε μεγάλης ανοδικής κίνησης (όχι στο χαμηλότερο σημείο, αλλά λίγο αφού ξεκινούσε η άνοδος). Παράλληλα –και αυτό είναι το πιο σημαντικό- έδινε έγκαιρα σήμα εξόδου λίγο μετά το ξεκίνημα κάθε μεγάλης πτώσης (όχι στο ανώτερο σημείο της πορείας του Δείκτη, αλλά λίγο αφού ξεκινούσε η πτώση).

Δεν έχει νόημα να καταγράψουμε όλες, ή έστω τα βασικά σήματα αγορών ή πωλήσεων που "έδωσε" το σύστημα, αφού οι πολλοί αριθμοί κουράζουν. Η ουσία είναι ότι, μέσα από το μηχανισμό λειτουργίας του, το σύστημα .

Για παράδειγμα (εξετάζουμε μόνον τις περιπτώσεις των μεγάλων διακυμάνσεων του Γενικού Δείκτη, μετά το 1988), στο σημείο Α, έδωσε σήμα εισόδου στις 11/5/1989 (ΓΔ = 284,22 μονάδες). Στη συνέχεια έδωσε σήμα εξόδου (σημείο Β) στις 30/10/1990 (ΓΔ στις 989,16 μονάδες και απόδοση πράξης: 248,1%).

Μια από τις πιο εντυπωσιακές επιδόσεις, εντοπίζεται στην περίοδο 1999-2003. Αρχική είσοδος στην αγορά, στις 2162,26 μονάδες (σημείο Γ). Έξοδος στις 5090,74 μονάδες στις 1/3/2000 (σημείο Δ). Παραμονή εκτός αγοράς για διάστημα 2 ετών και 3 μηνών και επανείσοδος στις 2/6/2003, στις 1768,85 μονάδες (σημείο Ε), δηλαδή 65,3.% χαμηλότερα απ’ όταν είχε δώσει σήμα εξόδου. Τα ίδια παρατηρούμε και στα ζεύγη σημείων Ε-Ζ (συνεχής άνοδος έως τις 5.000 με δύο μόνον μικρές «εξόδους»).

Παραθέτουμε ακόμη (ενδεικτικά) και τις τελευταίες κινήσεις που “έδωσε” το σύστημα, από το φθινόπωρο του 2022, έως και σήμερα (τέλη του 2023) - Είσοδος στο σημείο Α, προσωρινή έξοδος στο σημείο Β και εκ νέου είσοδος στο σημείο Γ:

Αντιλαμβανόμαστε τώρα πώς λειτουργεί το σύστημα. Μέσα από την εκμετάλλευση των διακυμάνσεων του Γενικού Δείκτη (ή και των μετοχών), όπως θα δούμε αργότερα. Βεβαίως, αυτό απαιτεί μία πολύ σοβαρή ικανότητα από την πλευρά του επενδυτή: την απόλυτη πειθαρχία.

Βεβαίως, δεν είναι όλες οι πράξεις κερδοφόρες. Αρκετές είναι ζημιογόνες. Όμως, υπάρχει το εξής χαρακτηριστικό: Μία ζημιογόνος πράξη, προκαλεί συνήθως μία μικρή ζημιά. Αντίθετα, μία κερδοφόρος πράξη, προκαλεί σημαντικό κέρδος.
Εν τούτοις, για να περιοριστεί ο αριθμός των ζημιογόνων πράξεων και για να αυξηθεί η εμπιστοσύνη ενός επενδυτή στο “απόλυτο σύστημα” και για να γίνει αυτό πιο λειτουργικό, ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Γιάννης Σιάτρας, επινόησε διάφορες “παραλλαγές” του συστήματος του Κινητού Μέσου Όρου 200 ημερών.

Οι παραλλαγές αυτές, βελτίωσαν την ευστοχία του συστήματος, μείωσαν τον αριθμό των πράξεων που παράγονται και περιόρισαν τον (ήδη χαμηλό) κίνδυνο του επενδυτή. Παράλληλα, αύξησαν σημαντικά την απόδοσή του.
Δείτε την απόδοση και άλλα στατιστικά των παραλλαγών του συστήματος, για το διάστημα από 1/1/1995, μέχρι και σήμερα, εδώ.

Μεταξύ των άλλων, ο παραπάνω πίνακας μας λέει ότι, αν λειτουργούσαμε το σύστημα από την 1/1/1995, μέχρι και σήμερα (21/11/2023, ημέρα συγγραφής του παρόντος άρθρου), τότε, στο διάστημα αυτό, ο Γενικός Δείκτης (ΓΔ) του Χρηματιστηρίου της Αθήνας θα είχε καταγράψει κέρδη ύψους +43,0%, ενώ, στο ίδιο διάστημα, το απλό σύστημα του Κινητού Μέσου Όρου 200 ημερών θα είχε κέρδη ύψους 1.175,8%, ενώ η παραλλαγή του “Υψηλού Χαμηλού 20 ημερών” θα είχε κέρδη 1.485,4%. (Προσοχή, τα παραπάνω νούμερα, ίσως να μη συμπίπτουν με τα στοιχεία του πίνακα, επειδή ο πίνακας ενημερώνεται σε καθημερινή βάση).
Και βέβαια, οι αναφερόμενες αποδόσεις, υπολογίζονται επί του Γενικού Δείκτη. Αν κάποιος είχε ένα χαρτοφυλάκιο με μετοχές που απέδιδαν λίγο παραπάνω από το Γενικό Δείκτη, τότε, οι διαφορές στην απόδοση θα ήταν σημαντικά μεγαλύτερες.

Ανακεφαλαιώνοντας, το “σύστημα συναλλαγών” που έχουμε αναπτύξει και το οποίο έχουμε ονομάσει ως “απόλυτο σύστημα συναλλαγών”, παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Είναι εύκολο στην κατανόηση και στη χρήση Δεν απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις.
• Πραγματοποιεί λίγες πράξεις (μέσω των παραλλαγών του συστήματος του ΚΜΟ-200).
• Προκαλεί εξαιρετικές αποδόσεις.
• Προφυλάσσει τον επενδυτή από τις μεγάλες πτώσεις (του δίνει έγκαιρα σήμα εξόδου) και τον τοποθετεί έγκαιρα στην αγορά στην αρχή κάθε μεγάλης ανόδου.
• Επιτρέπει σ' αυτούς που το ακολουθούν να βρίσκονται εντός της αγοράς (αγορασμένοι με μετοχές) σε κάθε μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους άνοδο και να βρίσκονται εκτός της αγοράς (πουλημένοι) σε κάθε μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους πτώση.
• Δεν προκαλεί ζημιές.
• Μακροχρόνια επιτυγχάνει εξαιρετικά μεγάλες αποδόσεις.

Στο βιβλίο “Το απόλυτο σύστημα συναλλαγών”, όλα τα παραπάνω τεκμηριώνονται με παραδείγματα επί πραγματικών δεικτών και επί πραγματικών χαρτοφυλακίων και επεξηγείται γιατί συμβαίνουν οι μεγάλες διαφοροποιήσεις στις αποδόσεις.

Βέβαια, το βασικό προαπαιτούμενο για την επιτυχία στην εφαρμογή του “απόλυτου συστήματος συναλλαγών”: Πειθαρχία. Τίποτα άλλο. Απόλυτη πειθαρχία στα σήματα που παράγονται.
Βέβαια, η εμπειρία έχει αποδείξει ότι, η επίδειξη πειθαρχίας, μέσα στις συνθήκες της αγοράς -που συχνά είναι "βίαιες", δεν είναι κάτι εύκολο -ιδίως για έναν επενδυτή χωρίς μεγάλη εμπειρία. Όμως, αυτή είναι που κάνει τη διαφορά μεταξύ ενός επιτυχημένου και ενός αποτυχημένου επενδυτή.

Από μία άποψη, το να ζητάς από ένα άτομο που -κατά τεκμήριο- είναι μορφωμένο και επιτυχημένο στον επαγγελματικό του βίο, να πειθαρχήσει στην κίνηση δύο καμπυλών, είναι παράδοξο. Η εμπειρία όμως έχει δείξει ότι, όταν κάποιος κατανοήσει το μηχανισμό λειτουργίας του συστήματος και τον τρόπο σχηματισμού των καμπυλών, ή το νόημά τους, παύει να το βλέπει ως παράδοξο. ο πετυχημένος αυτός επαγγελματίας, παύει να το βλέπει ως παράδοξο, όταν σιγά σιγά κατανοήσει τον τρόπο σχηματισμού των καμπυλών και γενικά το μηχανισμό λειτουργίας του συστήματος, ο οποίος βεβαίως δεν είναι σύνθετος. Πήρε και στον συγγραφέα του βιβλίου αρκετό καιρό να το διαπιστώσει και να το κατανοήσει. Όμως, η εμπειρία περίπου 33 ετών ενασχόλησης με τις αγορές, λέει ότι, τελικά δεν είναι τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία των εταιριών που μετρούν τόσο, για την επιτυχία ενός επενδυτή, όσο ο κατάλληλος χρονισμός (timing και η επιτυχημένη αντίδρασή του στα όσα συμβαίνουν στις αγορές.