Επισημάνσεις

 

 

Όσο περνάει ο καιρός και το Χρηματιστήριο παραμένει βυθισμένο σε αδικαιολόγητα χαμηλά επίπεδα, αναδυκνύεται η σημασία δύο βασικών παραγόντων: α) Της αξιολόγησης της χώρας ως “επενδύσιμης”, δηλαδή, την κατάταξη των ελληνικών ομολόγων σε “επενδυτική βαθμίδα”. Έχουμε εξηγήσει αρκετές φορές ότι, η χώρα αδυνατεί να καταταγεί στη συγκεκριμένη κατηγορία, για δύο λόγους: i) Λόγω του υψηλού της χρέους της, παρά το ότι είναι χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παρά τις όποιες θετικές ρυθμίσεις έχουν γίνει μέχρι σήμερα για τη βιωσιμότητά του. ii) Λόγω του κακού παρελθόντος της και της (έστω “κεκαλυμμένης”) χρεοκοπίας της, κατά το 2012. Οι αγορές δεν ξεχνούν εύκολα και οι διαχειριστές των σοβαρών και μακροπρόθεσμων επενδυτικών σχημάτων (σαν αυτά που επιδιώκει να προσελκύσει η Ελλάδα), αφ’ ενός μεν κωλύονται (λόγω εσωτερικών κανονισμών) να τοποθετήσουν χρήματα στη χώρα μας και αφ’ ετέρου, διστάζουν. β) Του ρόλου των τραπεζικών μετοχών στην κίνηση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς. Η μακρά διαδικασία εξυγίανσής τους, αρχικά από την ανεπάρκεια κεφαλαίων και στη συνέχεια από τα προβληματικά δάνεια, πέραν από τη γενικότερη “καθίζηση” που προκάλεσε στις χρηματιστηριακές τιμές, επί σειρά ετών, εμποδίζει την περαιτέρω θετική εξέλιξη της αγοράς.

Έτσι, απλά περνάει, μάλλον “άπρακτα” ο καιρός, η ελληνική οικονομία ενδυναμώνεται, οι επιχειρήσεις αυξάνουν τα μεγέθη τους και βελτιώνουν τη χρηματοοικονομική τους θέση. Κάποια στιγμή στο μέλλον (όχι ιδιαίτερα “απώτερο”), οι επενδυτικοί οίκοι θα αξιολογήσουν τη χώρα ως “επενδύσιμη”, δίνοντας έτσι το “πράσινο φως” προς τους επενδυτές όλου του κόσμου. Στο σημείο εκείνο, η ανισορροπία μεταξύ των μεγεθών και των τιμών, θα είναι εμφανής, ένα μεγάλο κύμα κεφαλαίων θα έρθει προς τη χώρα και η χρηματιστηριακή αγορά μας -έχοντας αναβαθμιστεί- θα μπει, έστω και με επιφυλάξεις κατά το πρώτο διάστημα, σε μία κανονικότητα, όπως αυτή που απολαμβάνει κάθε άλλη χρηματιστηριακή αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως της Ευρωζώνης.

Σε εκείνη τη φάση, οι παλαιότεροι θα ξαναθυμηθούν τις στιγμές του 1998 και του 1999, όταν η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά διαφημιζόταν ως το “αστέρι” των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων και κατατάσσονταν υψηλά, ως προς τις αναμενόμενες αποδόσεις. Οι νεότεροι, απλά θα εκπλαγούν.

Προς το παρόν, έστω και χωρίς τα “μεγάλα κεφάλαια” και πολύ υψηλές συναλλαγές, η ανισορροπία μεταξύ τιμών και πραγματικότητας, δημιουργεί ανοδικές πιέσεις και “ωθεί” το Γενικό Δείκτη σε όλο και υψηλότερα επίπεδα. Όμως, αυτό γίνεται με δυσκολία και βραδύτητα.

****

Από την άλλη πλευρά, η Κυβέρνηση, επείγεται για την αναβάθμιση της χώρας στην “επενδυτική βαθμίδα”. Όχι επειδή ενδιαφέρεται για το Χρηματιστήριο, αλλά επειδή αυτή η κατάταξη της χώρας, θα διευκολύνει τις μεταβολές που θέλει να κάνει στη σύνθεση και την εμπορευσιμότητα του χρέους, αλλά και γενικότερα, για την ευκολότερη προσέλκυση κάθε είδους επενδύσεων. Και καθώς δε μπορεί (αν και -όπως ακούγεται- το έχει επιχειρήσει, χωρίς επιτυχία) να ασκήσει “πίεση” στους οίκους αξιολόγησης, προσπαθεί να δημιουργήσει προφίλ, που θα “μιμείται” το προφίλ μιας χώρας που αξιολογείται στην επενδυτική βαθμίδα (δείτε εδώ). Όμως, όταν έχεις ένα τόσο κακό παρελθόν και όταν εξακολουθείς να έχεις ένα δυσβάσταχτο συσσωρευμένο χρέος (από τα υψηλότερα στον κόσμο, σε όρους ΑΕΠ), είναι αμφίβολο εάν μπορείς να σχηματίσεις διαφορετική εντύπωση απ’ αυτό που πραγματικά είσαι.

****

 

Αν θα έπρεπε να χαρακτηρίσουμε κάποια, ως τη “μετοχή της χρονιάς” για το έτος 2021, αυτή θα ήταν η μετοχή της Autohellas (ΟΤΟΕΛ). Με το ξέσπασμα της πανδημίας, στις αρχές του 2020, η εταιρία βρέθηκε σε μία μοναδικά δυσχερή φάση: απαγόρευση μετακινήσεων στις χώρες που δραστηριοποιείται, ανανεωμένο στόλο αυτοκινήτων για να αντιμετωπίσει τη ζήτηση της τουριστικής περιόδου του 2020, η συγγενική της εταιρία Aegean Airlines στο χείλος του “χάους”, η βασική συνεργάτιδά της στον τομέα ενοικιάσεων -η Hertz- χρεοκοπημένη και το μέλλον, εντελώς αβέβαιο. Όμως, παρά τα προβλήματα, καθώς η εταιρία βασίζεται πλέον σε πολλούς “πυλώνες” ανάπτυξης (μισθώσεις αυτοκινήτων στο εσωτερικό, μισθώσεις αυτοκινήτων στο εξωτερικό και εμπορία αυτοκινήτων, ανταλλακτικών και υπηρεσιών), για το σύνολο του έτους, οι πωλήσεις της υποχώρησαν μόλις κατά 11,5%. Τα κέρδη, όπως είναι φυσιολογικό μετά από μία “διαταραχή” των πωλήσεων, υποχώρησαν αρκετά περισσότερο, -62,8%. Κατά την πτώση της πανδημίας, η μετοχή της Autohellas, υποχώρησε από τα € 8,10, στα € 3,24 (απώλεια 60%).
Και όμως, το 2021, παρά τα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν στις μετακινήσεις, τον τουρισμό, αλλά και την οικονομία, η εταιρία ανέκαμψε πλήρως, και πετυχαίνει ρεκόρ πωλήσεων και κερδών! Ήδη, κατά το 9μηνο του έτους, έχει καταγράψει πωλήσεις, σχεδόν όσες και κατά το σύνολο του 2020, ενώ τα κέρδη (μφ) έφτασαν στα € 46,4 εκατομμύρια, δηλαδή κατά € 100 χιλιάδες, λιγότερα από το σύνολο του 2019, οπότε είχε επιτευχθεί και το προηγούμενο ιστορικό ρεκόρ κερδοφορίας. Για το σύνολο της χρήσης, εκτιμούμε ότι οι πωλήσεις θα κυμανθούν περί τα € 620 εκατομμύρια και τα κέρδη θα υπερβούν τα € 53 εκατομμύρια. Και η μετοχή, θριαμβεύει (κλείσιμο 9/12/2021: € 9,03 ή +47,5%) από την αρχή του έτους (με στοιχεία 8/12/2021). (Πιο αναλυτικά,εδώ)

****

Ο μεγάλος αριθμός ομολογιακών εκδόσεων που παρατηρείται στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, ιστορικά -και αυτό συμβαίνει σε κάθε αγορά- είναι ένα πρόδρομο φαινόμενο της φάσης αύξησης των εισαγωγών νέων εταιριών στο Χρηματιστήριο. Αυτή τη διαδικασία “αφύπνισης” της χρηματιστηριακής αγοράς, την έχουμε περιγράψει αρκετές φορές σε προηγούμενα τεύχη. Είναι ένα πολύ θετικό γεγονός για το Χρηματιστήριο, αφού, έστω και μέσω της αγοράς ομολόγων, αυτό “αναζωογονείται”, αυξάνεται η δραστηριότητά του και η παρουσία του στην οικονομική ζωή της χώρας.

Γιατί όμως υπάρχουν τόσες πολλές ομολογιακές εκδόσεις; Όπως αναφέρθηκε και σε συγκεκριμένο άρθρο (εδώ), τέσσερις είναι οι βασικοί λόγοι: α) Η μείωση του κόστους χρηματοδότησης, αφού τα τρέχοντα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά. β) Η μείωση του κινδύνου από μία αύξηση των επιτοκίου, αφού τα επιτόκια των τραπεζών δεν είναι “κλειδωμένα” και οι δανειακές συμβάσεις, συνήθως εκφράζονται με το “άθροισμα του επιτοκίου Euribor συν ένα περιθώριο (spread)” και συνεπώς, ουδείς γνωρίζει το ύψος στο οποίο μπορεί να φτάσει ένα επιτόκιο σε μερικά χρόνια. γ) Η χρηματοδότηση μέσω ενός χαμηλότοκου εταιρικού ομολόγου, αυξάνει την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων. δ) Η εμφάνιση αυξημένης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, αποτελεί ένα πολύ θετικό στοιχείο, στην περίπτωση που μία εταιρία θελήσει να εισαχθεί, κάποια στιγμή στο μέλλον, στο Χρηματιστήριο.

****

Η κρίση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, είναι το χρονικά πλησιέστερο διεθνές πρόβλημα που θα απασχολήσει τη διεθνή πολιτική, αλλά και τις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές τους επόμενους μήνες. Το πρόβλημα αυτό έχει μόνο "downside risk", δηλαδή, μόνο υποχώρηση μπορεί να προκαλέσει στις αγορές. Η μη ένταση του προβλήματος και η μη αναβάθμισή του σε "κρίση", δεν θα προσθέσει κάτι στους δείκτες (zero upside risk). Εάν υπάρξει πολεμική επιχείρηση της Ρωσίας σε βάρος της Ουκρανίας, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει απάντηση της "Δύσης", έστω και σε επίπεδο οικονομικών μέτρων -μια στρατιωτική "αρωγή" προς την Ουκρανία, πέραν του εξοπλιστικού εφοδιασμού, σήμερα εμφανίζεται ως μη πιθανή. Οι πιθανότητες είναι ότι, μία κλιμάκωση της έντασης και μετεξέλιξή της σε κρίση, θα είναι μεν σοβαρή, αλλά θα είναι σχετικά προσωρινής διάρκειας και οι αγορές θα επανέλθουν σύντομα σε ισορροπία, αφού -πιθανότατα- δεν πρόκειται να υπάρξει ουσιώδης διατάραξη της διεθνούς οικονομίας. Εν τούτοις, το “ταρακούνημα”, για κάποιες μέρες, θα είναι ισχυρό. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι, σ’ αυτή την “ταραγμένη” περίοδο, από απόψεως νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών, οι αγορές ψάχνουν αφορμές για να αναπροσαρμόσουν τα επίπεδά τους, ίσως τελικά, αυτό το “ουκρανικό ταρακούνημα” να προκαλέσει τη “διέγερση” ευρύτερων προβλημάτων και η αναστάτωση να αποβεί περισσότερο σοβαρή.

****

 

Την ημέρα που το Bitcoin κατέρρεε, με ποσοστό πτώσης πάνω από το 20% (τα ξημερώματα του Σαββάτου 4/12/2021) ο κ. Nayib Bukele, Πρόεδρος του Ελ Σαλβαντόρ, ανέβαζε ένα “tweet”, όπου μας πληροφορούσε ότι, “Το Ελ Σαλβαντόρ, μόλις αγόρασε στον πάτο! Αγόρασε 150 “νομίσματα” με μέσο κόστος $48.670”. Ενώ λίγη ώρα μετά, προφανώς για να δείξει την ετοιμότητά του ως trader, μας πληροφορούσε επίσης ότι “έχασε τον γ***μένο πάτο, μόλις για 7 λεπτά” (δείτε εδώ).

Δηλαδή, ο κύριος αυτός, πρόεδρος μίας από τις πιο φτωχές χώρες της Λατινικής Αμερικής, αντί να εργάζεται να βγάλει τη χώρα του από το μαύρο της το χάλι, κάθεται πάνω από μία οθόνη και παίζει (στην κυριολεξία παίζει) με τα δολάρια του δημόσιου ταμείου (τα οποία είναι σε έλλειψη στη χώρα) και αγοράζει και πουλάει Bitcoins -και ποιός ξέρει τί άλλο- και μας το παρουσιάζει και σαν ανδραγάθημα!

Δε γνωρίζουμε πού θα οδηγήσει η επίσημη εμπλοκή του Bitcoin, στα επίσημα νομισματικά και οικονομικά ζητήματα του κράτους αυτού. Είμαστε όμως βέβαιοι ότι, ο κύριος αυτός, δεν κάνει για πρόεδρος χώρας. Όχι απλά επειδή βάζει τη χώρα του σε τεράστιους κινδύνους (ήδη, η αξία των ομολόγων της έχει καταρρεύσει), αλλά επειδή, με τις πράξεις του, περνάει, στο λαό του, το μήνυμα, ότι κάποιος -και μάλιστα ένα ολόκληρο κράτος- μπορεί να σταθεί και να προοδεύσει στη ζωή του, κάνοντας trading σε … “κρυπτονομίσματα”. Τραγικό.

****

Με ενδιαφέρον παρατηρούμε ότι, κατά το τελευταίο διάστημα, έχει δημιουργηθεί μία αξιοσημείωτη συσχέτιση μεταξύ των διακυμάνσεων των αμερικανικών δεικτών (κυρίως του Nasdaq) και του Bitcoin. Δεν είναι απόλυτη, αλλά υφίσταται. Μάλιστα, διαβάζοντας τα σχόλια συναλλασσόμενων σε “κρυπτονομίσματα”, σε διάφορες σελίδες του ίντερνετ, παρατηρούμε ότι, ανάμεσα στα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν για να τεκμηριώσουν την άποψή τους για το εάν θα ανέβει ή θα πέσει η τιμή του Bitcoin, κάποιος θα βρει και σχόλια για μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας, καθώς και άλλα στοιχεία που συνήθως απασχολούν όσους συναλλάσσονται σε μετοχές.

Συνιστά αυτή η αλλαγή στη στάση των συναλλασσόμενων, μία ενσωμάτωση των “κρυπτονομισμάτων” στη λειτουργία των χρηματοοικονομικών αγορών; Μα, τα “κρυπτονομίσματα”, έχουν εδώ και αρκετό καιρό ενσωματωθεί στο σύστημα. Η ενσωμάτωσή τους είναι χαλαρή μεν, αλλά υπαρκτή. Η διαφορά όμως ανάμεσα στην αγορά των “κρυπτονομισμάτων” και στις υπόλοιπες αγορές, έχει να κάνει με το τί ακριβώς εξυπηρετεί η ύπαρξη της πρώτης.

 

****

 

 

Η DHL, η γερμανική εταιρία διεθνών μεταφορών και logistics, πέραν από τους 15.000 εποχιακούς εργάτες που προσέλαβε, για να διαχειριστεί την αύξηση των διακινούμενων όγκων κατά την εορταστική περίοδο στις ΗΠΑ, παράλληλα εγκατέστησε, στα τμήματα διαλογής και 1.500 εξειδικευμένα robot. Η εταιρία αναφέρει ότι δυσκολεύεται να βρει εργαζόμενους, ακόμη και για μόνιμες θέσεις εργασίας. Όμως, με τον τρόπο αυτό, η εταιρία δίνει ένα παράδειγμα για το πώς θα αυξηθεί η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων -και συνεπώς και τα κέρδη- κατά την τρέχουσα δεκαετία. Σε ένα περιβάλλον όπου, λόγω διαφόρων προβλημάτων, αλλά κυρίως λόγω της κατάρρευσης των δημογραφικών, το εργατικό δυναμικό μειώνεται, η αυτοματοποίηση των διαδικασιών και η χρήση της ρομποτικής, θα δημιουργήσουν μια “επανάσταση” που θα οδηγήσει σε μία εντυπωσιακή αύξηση της παραγωγικότητας.

 

****

 

Η τιμή του “δείκτη φόβου” του ΚΕΠΕ (KEPE GRIV) αυξήθηκε τον Νοέμβριο του 2021, φτάνοντας το 32,40% στις 30/11/2021 από 26,52% στις 29/10/2021. Η εξέλιξη του δείκτη αποτυπώνει αύξηση της αβεβαιότητας για την αναμενόμενη βραχυπρόθεσμη πορεία της ελληνικής αγοράς σε σχέση με τα τέλη του προηγούμενου μήνα αντανακλώντας την ανησυχία σχετικά με τη νέα μετάλλαξη Όμικρον. Ο δείκτης παρέμεινε σε επίπεδα χαμηλότερα του ιστορικού μέσου όρου του (από τον Ιανουάριο του 2004) για την ελληνική αγορά, ο οποίος είναι στο 32,69%. Επιπλέον, τον Νοέμβριο του 2021 η μέση ημερήσια τιμή του δείκτη μειώθηκε φτάνοντας το 25,95% από 28,37% τον Οκτώβριο του 2021 (εδώ).

 

 

 

Επιστροφή στα περιεχόμενα, εδώ