Δεν θέλουμε να ανατραπούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις

Είμαστε όλοι θύματα στερεοτύπων, δηλώνει στην «Κ» ο Φρανς Τίμερμανς

Συνέντευξη στον Αθανασιο Ελλις

Η Γερμανία και τα άλλα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά αρχίζουν να κατανοούν ότι η κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με λιτότητα, αλλά ανησυχούν ότι εάν υπάρξει χαλάρωση, οι ηγέτες των χωρών του Νότου, υπό την πίεση των λαών τους, ίσως παρασυρθούν και σταματήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών, Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος υπογραμμίζει την ανάγκη να ανατραπούν τα αρνητικά στερεότυπα που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ Βορρά και Νότου.

Επισημαίνει ότι η Ολλανδία στηρίζει την Ελλάδα με την παροχή σημαντικών δανείων και εγγυήσεων που είναι «εξαιρετικά αντιδημοφιλή» στην κοινή γνώμη της χώρας, αλλά το πράττει γιατί πιστεύει στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και τη σταθερότητα της Ευρωζώνης.

Ο κ. Τίμερμανς υπεραμύνεται του ρόλου του Ολλανδού προέδρου του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, αν και αναγνωρίζει ότι ήταν σφάλμα η πρώτη απόφαση για την Κύπρο, η οποία προέβλεπε «κούρεμα» και των καταθέσεων κάτω των εκατό χιλιάδων ευρώ. Χαρακτηρίζει άδικες τις επιθέσεις κατά της Αγκελα Μερκελ, για την οποία σημειώνει ότι δεν επιθυμεί μια «γερμανική Ευρώπη», αλλά μια «ευρωπαϊκή Γερμανία» και χειρίζεται την κρίση με πολύ υπεύθυνο τρόπο. Τέλος, μιλάει για την «ενεργειακή επανάσταση» που δημιουργεί το αέριο από σχιστόλιθο και αναφέρεται στις προοπτικές επενδύσεων του ολλανδικού ενεργειακού κολοσσού Shell στην Τουρκία, αλλά και στην Ελλάδα και την Κύπρο.

– Υπάρχει η αίσθηση ότι η Γερμανία και η Ολλανδία είναι πολύ αυστηρές με την Ελλάδα.

– Είμαστε και οι δύο πλευρές θύματα στερεοτύπων που έχουν δημιουργηθεί και τα οποία πρέπει να ξεπεράσουμε. Στον Βορρά, πολλοί πιστεύουν ότι οι Ελληνες δεν δουλεύουν και προτιμούν να συνταξιοδοτούνται νωρίς και αυτό, δυστυχώς, γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης στην πολιτική σκηνή των χωρών μας. Υπάρχει έλλειψη κατανόησης για τις κακουχίες των Ελλήνων, αλλά και για το κατά πόσον ο ελληνικός λαός είναι πρόθυμος να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Από την άλλη, εσείς θεωρείτε ότι εμείς στον Βορρά δεν είμαστε έτοιμοι να μοιραστούμε με την Ελλαδα την κοινή μας μοίρα και δεν επιδεικνύουμε αλληλεγγύη. Και τα δύο στερεότυπα είναι λάθος. Πολλοί Ελληνες δεν δείχνουν να κατανοούν τον βαθμό στήριξης και αλληλεγγύης που τους προσφέρουν οι χώρες του Βορρά.

– Θεωρούν τις πολιτικές που επιβάλλουν οι χώρες του Βορρά «σκληρές» και «τιμωρητικές».

– Μπορεί κάποιος να μας περιγράφει ως «σκληρούς», αλλά πρόκειται για αβάσιμη και διαστρεβλωτική άποψη, καθώς αγνοεί τα σημαντικά δάνεια και τις εγγυήσεις που δίνονται στην Ελλάδα με σημαντικό πολιτικό κόστος στις χώρες μας. Οφείλω να σας πω ότι στην Ολλανδία, τα δάνεια αυτά είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλή. Οι λαϊκιστές στη χώρα μου λένε στον κόσμο: «Ξέρετε γιατί έχουμε περικοπές στην Υγεία; Διότι τα χρήματά μας πηγαίνουν στους Ελληνες». Παρά ταύτα, εμείς, ως πολιτικοί, έχουμε αποφασίσει να τα δώσουμε και αυτό είναι μια σαφής ένδειξη αλληλεγγύης. Δεν ζητάω να μας πείτε ευχαριστώ. Το πράττουμε για το συμφέρον της Ευρώπης, αλλά και για το δικό μας, καθώς επιθυμούμε τη σταθερότητα της Ευρωζώνης.

– Εφόσον γίνεται αυτή η επανεξέταση, δεν είναι καιρός για μια περισσότερο επεκτατική πολιτική;

– Μένει να φανεί αν υπάρχουν πλέον χώρες που δύνανται να το πράξουν αυτό. Οι Γερμανοί έχουν ανταποκριθεί αυξάνοντας τους μισθούς. Από την άλλη, αν αποφασίσουμε να περιορίσουμε τη λιτότητα και να ακολουθήσουμε περισότερο επεκτατική πολιτική, τι διαβεβαιώσεις υπάρχουν ότι στις χώρες της Νότιας Ευρώπης οι πολιτικοί, που δέχονται ασφυκτικές πιέσεις από τους λαούς τους, δεν θα παρασυρθούν να σταματήσουν τις μεταρρυθμίσεις; Αυτό είναι το πιο καθοριστικό σημείο. Να μην ανατραπούν οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες, ειλικρινά, ήταν αναγκαίες ακόμη και πριν από την κρίση, που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί.

Το αέριο από σχιστόλιθο

– Να πάμε στην ενεργειακή διάσταση. Ενδιαφέρεται η Shell να επενδύσει στην Ελλάδα και στην Κύπρο, πέρα από την Τουρκία;

– Δεν θα σας μιλήσω εκ μέρους της Shell. Αυτή αποφασίζει. Είναι σαφές πως βρίσκεται σε εξέλιξη μια ενεργειακή επανάσταση. Το ζήτημα του αερίου από σχιστόλιθο έχει κάνει τους πάντες λίγο νευρικούς, ενώ έχει αλλάξει, και θα συνεχίσει να το κάνει, τις παγκόσμιες σχέσεις. Ποιος θα φανταζόταν πριν από πέντε ή δέκα χρόνια ότι οι ΗΠΑ θα εξελίσσονταν σε σημαντικό εξαγωγέα αερίου; Αυτό θα επηρεάσει τη Μέση Ανατολή, όπως και ολόκληρη τη διεθνή αγορά ενέργειας. Οι επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα ανέρχονται σε πολλά δισεκατομμύρια και τώρα όλοι οι σημαντικοί παίκτες στον ενεργειακό τομέα προσπαθούν να ζυγίσουν τα οφέλη και τις προοπτικές τους μετά τις ανακαλύψεις τόσο μεγάλων ποσοτήτων αερίου. Οντως, υπάρχει ενδιαφέρον στην περιοχή αυτή από μεγάλες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης και της Shell, αλλά δεν μπορώ να γνωρίζω τις συγκεκριμένες αποφάσεις που θα λάβουν σχετικά με το αέριο από σχιστόλιθο. Στην Τουρκία, πιθανώς να κάνουν έρευνες για να επενδύσουν σε αυτό. Από την αλλη, στη Μεσόγειο υπάρχει ακόμη και φυσικό αέριο κοντά στην Κύπρο, ίσως και στην Ελλάδα, και μεγάλες εταιρείες θα εξετάσουν εάν υπάρχουν προοπτικές εκεί.

Η Κύπρος και το «κούρεμα»

– Πόσο αποτελεσματικό θεωρείτε τον ρόλο της ολλανδικής προεδρίας του Eurogroup στη διάρκεια των τελευταίων μηνών;

– Η προεδρία του Eurogroup δεν ήταν μια θέση που αναζητήσαμε ούτε που διεκδικήσαμε. Ζητήθηκε από τον Γερούν Ντάισελμπλουμ να ηγηθεί και η χώρα μου ανταποκρίθηκε στην πρόκληση. Eχουμε αναλάβει μια σημαντική ευθύνη και ο κ. Ντάισελμπλουμ φέρνει αποτελεσματικά εις πέρας τον ρόλο του αντικειμενικού μεσολαβητή και επιτελεί άριστο έργο.

– Εχει επικριθεί ως άπειρος σε μια πολύ ευαίσθητη χρονική συγκυρία, όπου ελήφθησαν καθοριστικές αποφάσεις.

– Είναι αλήθεια ότι δεν ήταν υπουργός Οικονομικών πολύ καιρό. Δεν νομίζω ότι αυτό αποτελεί κριτική. Είναι απλώς γεγονός. Αλλά, προφανώς, οι ομόλογοί του στο Eurogroup τον εμπιστεύονταν σε τέτοιο βαθμό που αποφάσισαν να τον εκλέξουν πρόεδρο και χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στους κόλπους του Eurogroup. Τον γνωρίζω πολλά χρόνια. Είναι ένας πολύ ευφυής άνθρωπος.

– Εγιναν σφάλματα στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίσθηκε η Κύπρος;

– Νομίζω ότι τα προηγούμενα χρόνια χάθηκε μια ευκαιρία μεταρρύθμισης του τρόπου λειτουργίας της κυπριακής οικονομίας. Αλλά τώρα η Ε.Ε. έχει αναλάβει τις ευθύνες της βοηθώντας την Κύπρο να ξεπεράσει την κρίση. Εναπόκειται στην ίδια την Κύπρο να ανταποκριθεί στις μεταρρυθμίσεις που έχει συμφωνήσει να προωθήσει.

– Ηταν λάθος η πρώτη συμφωνία του Eurogroup που προέβλεπε «κούρεμα» κάτω των εκατό χιλιάδων ευρώ;

– Να το θέσω έτσι: υπάρχουν λόγοι για τους οποίους πολλές χώρες της Ευρωζώνης αποφάσισαν ότι οι καταθέσεις κάτω των εκατό χιλιάδων ευρώ είναι εγγυημένες. Υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό.

– Στην Ελλαδα και σε άλλες χώρες που βιώνουν τις κακουχίες της κρίσης, οι περιγραφές της καγκελαρίου Μέρκελ φθάνουν στα άκρα, με κάποιους να την παρομοιάζουν ακόμη και με ναζί κατακτητή.

– Οι επιθέσεις αυτές είναι εξαιρετικά άδικες και αδικαιολόγητες. Οφείλουν όλοι να αναγνωρίσουν ότι η Αγκελα Μέρκελ έχει συμπεριφερθεί με εξαιρετικά υπεύθυνο τρόπο. Θα ήταν πολύ εύκολο γι’ αυτήν να ακολουθήσει μια λαϊκίστικη πορεία, αλλά δεν το έκανε. Αντιστάθηκε σε πιέσεις εντός του κυβερνητικού της συνασπισμού και επέμεινε στη γραμμή της υπεύθυνης ευρωπαϊκής στάσης.

– Κάποιοι την κατηγορούν ότι επιχειρεί να επιβάλει μια «γερμανική Ευρώπη».

– Κοιτάξτε, μπορεί κάποιος να έχει διαφορετική άποψη για τις πολιτικές της, οι οποίες άλλωστε βρίσκονται υπό συνεχή επανεξέταση, και νομίζω ότι και στη Γερμανία αρχίζει να γίνεται αποδεκτό ότι από μόνη της η λιτότητα δεν θα λύσει το πρόβλημα. Πάντως, η Αγκελα Μέρκελ, όπως και άλλοι Γερμανοί ηγέτες της μεταπολεμικής περιόδου, δεν επιθυμεί μια γερμανική Ευρώπη, αλλά μια ευρωπαϊκή Γερμανία.

– Πώς αποτιμάτε τη θέση του Ελληνα πρωθυπουργού ότι το ελληνικό και κυπριακό αέριο θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικές ευρωπαϊκές πηγές ενέργειας;

– Κατανοώ την ανάλυσή του. Και έχει βάση. Αλλά οφείλω να σημειώσω ότι λόγω της ανακάλυψης του αερίου από σχιστόλιθο, είναι πλέον κάπως απρόβλεπτη η κατάσταση.

– Ο κ. Σαμαράς τονίζει επίσης ότι η συμβολή της Ελλάδας και της Κύπρου θα συνέβαλλε και στον περιορισμό της εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία.

– Σε αυτό μπορώ να πω ότι υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ Ε.Ε. και Ρωσίας διότι στην περίπτωση της παροχής αερίου ο αγοραστής εξαρτάται μεν από τον πωλητή, αλλά και ο πωλητής εξαρτάται από τον αγοραστή, καθώς το φυσικό αέριο δεν είναι ένα προϊόν που μπορεί εύκολα να μεταφέρεις σε άλλες αγορές. Η Ρωσία εξαρτάται από την Ε.Ε. τουλάχιστον στον ίδιο βαθμο που η Ενωση εξαρτάται από τη Ρωσία. Η κρίση με το αέριο μέσω της Ουκρανίας δεν βοήθησε τη ρωσική θέση, καθώς οδήγησε την Ε.Ε. να λάβει τα μέτρα της.

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

8