Αποδεσμεύεται το μισό δημοσιονομικό μαξιλάρι - Τι σημαίνει

Μεγαλύτερη ευελιξία για δυναμική διαχείριση του χρέους, μέσω πληρωμής και διαγραφής παλιού χρέους, θα προσφέρει στην Ελλάδα η μερική απελευθέρωση των 15,7 δισ. ευρώ που είχε δώσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) από το δάνειο του τρίτου μνημονίου, ως απόθεμα για την ομαλή επαναφορά της χώρας στις αγορές χωρίς - τότε - την επενδυτική βαθμίδα.

Το ποσό αυτό, μαζί με τα κεφάλαια τα οποία θα αντλούσε η Ελλάδα από τις αγορές μετά το τρίτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής και τα τραπεζικά διαθέσιμα των δημοσίων φορέων, απαρτίζουν το περίφημο "μαξιλάρι" των διαθεσίμων, το οποίο από το 2019, κυμαίνεται από 32 δισ. έως και 39 δισ. ευρώ ανάλογα με την περίοδο.

Η τελευταία αυτή δόση του ESM δόθηκε από το υπόλοιπο του δανείου των 86 δισ. ευρώ του τρίτου μνημονίου (η Ελλάδα είχε χρησιμοποιήσει μόνο 61,9 δισ. ευρώ από το δάνειο) για μόνο μια χρήση. Να καλυφθούν άμεσες ανάγκες της Ελλάδας, αν οι αγορές την δάνειζαν πολύ ακριβά, αφού ως γνωστό θα έβγαινε ξανά στις αγορές έχοντας απολέσει την επενδυτική βαθμίδα από το 2010.

Μάλιστα, για να χρησιμοποιηθούν θα έπρεπε να δώσει την έγκρισή του ο ESM. Στο μεταξύ όμως, η Ελλάδα θα έπρεπε να περάσει με επιτυχία και τις συνολικά 13 αξιολογήσεις που έγιναν όσο η χώρα βρίσκονταν σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτεία μέχρι και τα μέσα του 2022.

Η κατάσταση άλλαξε

Σήμερα, σχεδόν πέντε χρόνια μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος, η Ελλάδα έχει ανακτήσει από το τέλος του 2023 την επενδυτική βαθμίδα και δανείζεται χωρίς πρόβλημα από τις αγορές.

Η συζήτηση για την άρση των περιορισμών στην χρήση των 15,7 δισ. ευρώ από τον ESM είχε ξεκινήσει από το τέλος του 2023, μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και την αποπληρωμή της δεύτερης διπλής δόσης ύψους 5,3 δισ. ευρώ στο διμερές δάνειο των 32,3 δισ. ευρώ με τις χώρες της Ευρωζώνης.

Φέτος, και ενώ ο ΟΔΔΗΧ έχει ενημερώσει τον ESM και τα κράτη μέλη ότι θα καταβάλλει πρόωρα ως το τέλος του 2024 άλλη μια διπλή δόση από το ίδιο δάνειο, οι Βρυξέλλες επαναφέρουν το θέμα. Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά τις διαδικασίες, τάσσονται πλέον υπέρ μιας πιο "ελεύθερης χρήσης" από την χώρα μας στη διαδικασία της ταχύτερης μείωσης του χρέους.

Είναι πολύ πιθανό η άρση των περιορισμών για την χρήση του μαξιλαριού από τον ESM να προαναγγέλλεται στην έκθεση της πρόσφατης αξιολόγησης που έγινε νωρίτερα μέσα στο μήνα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου και να οριστικοποιηθεί, με απόφαση του ESM, στην ετήσια σύνοδο του οργανισμού που γίνεται κάθε χρόνο τον Ιούνιο.

Δυναμική διαχείριση χρέους

Μετά την απόφαση αυτή η Ελλάδα θα πρέπει και πάλι να χρησιμοποιήσει τα χρήματα για την ταχύτερη μείωση του χρέους της ανάλογα και με τις συνθήκες της αγοράς.

Μια πιθανή κίνηση είναι η πρόωρη εξόφληση του διμερούς δανείου με την Ευρωζώνη. Μετά την πληρωμή φέτος της τρίτης διπλής δόσης, ύψους 5,3 δισ. ευρώ, η Ελλάδα θα έχει αποπληρώσει πρόωρα 15,9 δισ. ευρώ από το δάνειο των 32,3 δισ. ευρώ. Συνεπώς το υπόλοιπο θα είναι 16,4 δισ. ευρώ. Μόλις προχωρήσει η ομαλοποίηση τω επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέσα στο 2025, η Ελλάδα θα μπορέσει να εξοφλήσει πρόωρα το δάνειο αυτό, ελαφρύνοντας το χρέος της.

Επίσης, θα μπορεί να χρησιμοποιήσει μέρος ή και το σύνολο του ποσού για να αποπληρώσει μέρος από τους συσσωρευμένους αναβαλλόμενους τόκους, ύψους 25 δισ. ευρώ, από τα δάνεια του ESM και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕFSF) που βρίσκονται σήμερα σε περίοδο χάριτος. Τούτο, παρά το γεγονός ότι οι τόκοι δεν θα εμφανιστούν στο σύνολο τους στο δημόσιο χρέος το 2032, όπως συμφωνήθηκε στο πλαίσιο των νέων δημοσιονομικών κανόνων.

Τάσος Δασόπουλος

Πηγή: capital.gr