ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ: Πότε μπορεί να γίνει επικίνδυνος; - Πως μπορούμε να το διακρίνουμε;

ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ

Πότε μπορεί να γίνει επικίνδυνος;
Πως μπορούμε να το διακρίνουμε;

Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να χρηματοδοτήσει μια εταιρία, τα πάγια στοιχεία και τη λειτουργία της, είναι: με ίδια κεφάλαια, με δανεισμό και με εμπορικές πιστώσεις.

Στην παρούσα μελέτη θα ασχοληθούμε με τη χρηματοδότηση μέσω δανεισμού και θα εξετάσουμε το επίπεδο δανεισμού κάθε εισηγμένης εταιρίας και τις σχέσεις που σχηματίζονται μεταξύ του δανεισμού, των πωλήσεων, των κερδών και της κεφαλαιοποίησής τους. Εκτιμούμε ότι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την εξέταση αυτή είναι χρήσιμα και βοηθούν στην πληρέστερη αξιολόγηση της κάθε εταιρίας.

Ξεκινώντας, για την καλύτερη κατανόηση του κειμένου, παραθέτουμε, με απλά λόγια, μερικούς βασικούς ορισμούς:

Βραχυχρόνιες υποχρεώσεις: Βραχυπρόθεσμη θεωρείται μια υποχρέωση πρέπει να εξοφληθεί μέσα στο τρέχον έτος (ή σε διάστημα 12 μηνών).

Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις: Αποτελεί μέρος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και αναφέρονται στο τμήμα τους που αποτελεί δανεισμό από τράπεζες ή άλλους χρηματοοικονομικούς φορείς.

Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις μακροπρόθεσμου δανείου: Αποτελεί το τμήμα του μακροπρόθεσμου δανείου που θα πρέπει να εξοφληθεί εντός του τρέχοντος έτους.

Μακροχρόνιες υποχρεώσεις: Μακροπρόθεσμη θεωρείται μια υποχρέωση όταν πρέπει να εξοφληθεί σε διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών.

Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις:  Αποτελεί μέρος των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων και αναφέρονται στο τμήμα τους που αποτελεί δανεισμό από τράπεζες ή άλλους χρηματοοικονομικούς φορείς.

Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα: Αποτελούνται από τα μετρητά, τις καταθέσεις όψεως και άλλα στοιχεία του ενεργητικού που είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα. Κατατάσσονται στο “κυκλοφορούν ενεργητικό”.

Καθαρός Δανεισμός: Προκύπτει από την αφαίρεση των ταμειακών διαθεσίμων από το σύνολο των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων δανειακών υποχρεώσεων. Είναι το καθαρό ποσό που οφείλει η εταιρία σε τράπεζες ή άλλους χρηματοοικονομικούς φορείς.

Χρηματοοικονομικά έξοδα: Στο “στενό” ορισμό τους, είναι οι τόκοι που πληρώνει η εταιρία για τα δάνεια που οφείλει. Σε έναν ευρύτερο ορισμό, περιλαμβάνει όλα τα έξοδα με τα οποία επιβαρύνεται η επιχείρηση λόγω χρησιμοποιήσεως δανειακών κεφαλαίων, τις ζημίες από πωλήσεις χρεογράφων και τίτλων και τις ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές σε τίτλους και χρεόγραφα.

Ομολογιακό δάνειο: Ομολογιακό είναι το δάνειο που εκδίδεται από μία εταιρία, το οποίο διαιρείται σε ομολογίες οι οποίες αντιπροσωπεύουν δικαιώματα των ομολογιούχων έναντι της εκδότριας κατά τους όρους του δανείου. Οι ομολογίες είναι χρεόγραφα, τα οποία ενσωματώνουν έντοκη απαίτηση κατά της εταιρείας και αποτελούν τμήματα του δανειζομένου ποσού, καθένα από τα οποία αντιστοιχεί στην ονομαστική αξία της ομολογίας.

Οι διαφορές μεταξύ τραπεζικού δανεισμού και ομολογιακού δανείου, είναι πολλές. Στην παρούσα φάση, θα επικεντρωθούμε σε μία, η οποία μας αφορά, ως επενδυτές: Η μη πληρωμή ή η καθυστέρηση πληρωμής τραπεζικού δανείου, επιφέρει έννομες συνέπειες, οι οποίες όμως δεν είναι άμεσες και εξαρτώνται και από τη βούληση του δανειστή (της τράπεζας). Η μη πληρωμή των τόκων ή του κεφαλαίου του συνόλου ή τμήματος του ομολογιακού δανείου, συνιστά χρεοκοπία για την εκδότρια εταιρία, κάτι που έχει καταλυτικές συνέπειες ακόμη και για την ύπαρξη της εταιρίας.

Η χορήγηση τραπεζικού δανεισμού, στις επιχειρήσεις, αποτυπώνεται στις βραχυχρόνιες και στις μακροχρόνιες δανειακές υποχρεώσεις. Μια αύξηση του συνόλου των τραπεζικών υποχρεώσεων, με την σειρά της αποτυπώνεται στα χρηματοοικονομικά έξοδα και αυτό κατ΄επέκταση αφαιρεί από την κερδοφορία της επιχείρησης.

Είναι φυσιολογικό, θεμικό -και κατά πολλούς και απαραίτητο- για μια επιχείρηση να δανείζεται, όμως σε ποιο σημείο αυτό μπορεί να γίνει επικίνδυνο;

Παρακολουθώντας, τα μεγέθη μιας εταιρίας για ένα ικανοποιητικό διάστημα (τουλάχιστον μια 5ετία), μια διαρκής αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων, μπορεί να γίνει επικίνδυνη, όταν μια επιχείρηση, δεν αυξάνει ανάλογα και τις πωλήσεις της και τα μικτά κέρδη της. Η, επί μακρόν, αύξηση των υποχρεώσεων -και κυρίως του δανεισμού- αναπόφευκτα θα προκαλέσει μείωση της κερδοφορίας και, φυσιολογικά, θα απειλήσει ακόμη και την ύπαρξη της εταιρίας.

Ένα από τα μεγέθη που πρέπει να εστιάζουμε είναι ο καθαρός δανεισμός (δείτε ορισμό) μια επιχείρησης. Αν ο καθαρός δανεισμός είναι θετικός, σημαίνει ότι μια επιχείρηση έχει επαρκεί ρευστά διαθέσιμα για να καλύψει τον συνολικό δανεισμό της. Το αντίθετο συμβαίνει όταν ο καθαρός δανεισμός είναι αρνητικός.

Ένας συνήθης τρόπος για την παρακολούθηση του καθαρού δανεισμού είναι ο δείκτης “Καθαρού Δανεισμού/EBITDA”. Η τιμή του δείκτη, εκφράζει τον απαιτούμενο αριθμό των ετών προκειμένου η επιχείρηση να αποπληρώσει το σύνολο του τραπεζικού δανεισμού.

Εμείς, παραδοσιακά, δίνουμε τη μεγαλύτερη προσοχή στο δείκτη “Χρηματοοικονομικά έξοδα προς Πωλήσεις”, που δείχνει, τί ποσοστό των πωλήσεων οδεύει για την πληρωμή των τόκων και των λοιπών χρηματοοικονομικών εξόδων.
Το “επικίνδυνο” όριο στα χρηματοοικονομικά έξοδα, εξαρτάται από τη φάση της οικονομίας, το επίπεδο των επιτοκίων και τα λοιπά χρηματοοικονομικά μεγέθη της εταιρίας (πχ, οι εταιρίες με υψηλό περιθώριο μικτού κέρδους, “αντέχουν” πιο εύκολα υψηλές χρηματοοικονομικές δαπάνες). Στις σημερινές συνθήκες της οικονομίας και με το παρόν επίπεδο των επιτοκίων, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι, όταν τα χρηματοοικονομικά έξοδα υπερβαίνουν το 3,0%, τότε η εταιρία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πρόβλημα και θα πρέπει να τη “διερευνήσουμε” περισσότερο.

Από τον παρακάτω πίνακα, για τον οποίο χρησιμοποιούνται στοιχεία μέχρι και του α’ εξαμήνου 2021 και οι προβλέψεις κερδοφορίας (όπως τις έχουμε διατυπώσει στο ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ μέχρι την 13/12/2021), προκύπτουν τα ακόλουθα:

Εξετάζοντας 125 εισηγμένες εταιρίες του Χρηματιστηρίου Αθηνών (πλην των εταιριών σε αναστολή, των εταιριών με μηδενικό δανεισμό και των τραπεζών), διαπιστώνουμε ότι οι 106 έχουν αρνητικό καθαρό δανεισμό, δηλαδή οφείλουν (τα ταμειακά τους διαθέσιμα είναι μικρότερα από τα δάνειά τους - όταν στη στήλη του "καθαρού δανεισμού" στον πίνακα, ένα ποσό αναφέρεται με αρνητικό πρόσημο, σημαίνει ότι ο καθαρός δανεισμός είναι αρνητικός, δηλαδή, η εταιρία οφείλει χρήματα).

Εξετάζοντας την σχέση “Απόλυτος Καθαρός Δανεισμός α’ εξαμήνου 2021/ Κεφαλαιοποίηση”, διαπιστώνουμε ότι από τις 106, οι 43 έχουν υψηλότερο καθαρό δανεισμό από ότι αποτιμώνται στο χρηματιστήριο.

Σε αυτό το σημείο διαπιστώνουμε ότι το επενδυτικό κοινό, αντιλαμβάνεται αυτό το αρνητικό στοιχείο και αυτό αποτιμάται άμεσα στην τιμή.

Παράλληλα, έχουμε εξετάσει την σχέση του “Απόλυτου Καθαρού Δανεισμού α’ εξαμήνου 2021 / Προβλεπόμενες Πωλήσεις 2021”. Από τις 103 εισηγμένες (εκτός των εταιριών που κλείνουν την χρήση τους 30/6), αναμένουμε ότι οι 71 θα καταγράψουν υψηλότερο καθαρό δανεισμό δανεισμό, από τις πωλήσεις τους.

Στον αντίποδα, οι 19 εταιρίες που διαθέτουν θετικό καθαρό δανεισμό, αποτιμώνται υψηλότερα στο χρηματιστηριακό ταμπλό.

Επανερχόμενοι, σε αυτά που αναφέραμε στην εισαγωγή του κειμένου, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι οι παρακολούθηση μιας εταιρίας, δεν υπόκειται μόνο σε έναν δείκτη, ή σε ένα νούμερο, αλλά στην αλληλεπίδραση των μεγεθών που διαθέτει και στην εξέλιξη της μέσα στα έτη. Για αυτό και κάθε περίπτωση, είναι διαφορετική.

Για παράδειγμα, η ΑΛΜΥ, εμφανίζει αρνητικό καθαρό δανεισμό, ο οποίος σε απόλυτο μέγεθος ξεπερνά κατά 2,2 φορές την κεφαλαιοποίηση της. Όμως, η εταιρία αυτην στιγμή βρίσκεται σε μια φάση αναδιάρθρωσης του δανεισμού της, στο α΄εξάμηνο του 2021 εμφανίζει την καλύτερη κερδοφορία των τελευταίων έξι α’ εξαμήνων και μείωσε σημαντικά τα χρηματοοικονομικά της έξοδα. Δείτε τον πίνακα οικονομικών μεγεθών εδώ.

Αντίθετα στην περίπτωση της ΜΙΓ, όπου ο αρνητικός καθαρός δανεισμός είναι 27,9 φορές υψηλότερος από την κεφαλαιοποίηση, αν εξετάσουμε τα οικονομικά μεγέθη της εταιρίας θα αντιληφθούμε άμεσα ότι, γιατι προκύπτει αυτό το τόσο υψηλό μέγεθος. Δείτε τον πίνακα οικονομικών μεγεθών εδώ.

Σε κάθε περίπτωση, ο καθαρός δανεισμός μιας εταιρίας αποτελεί ένα κομβικό μέγεθος για την εξέλιξη της, όμως αυτό δεν σημαίνει πάντα ότι μπορεί να είναι επικίνδυνος. Όπως αναφέραμε και παραπάνω, κάθε περίπτωση εταιρίας είναι ξεχωριστή (εκτός από κάποιες προφανής καταστάσεις) και πρέπει να συνδυάζεται με ένα πλήθος άλλων οικονομικών μεγεθών και γεγονότων.

Το επενδυτικό κοινό, αποτιμά θετικά τα υγιή οικονομικά μεγέθη και εξαιρετικά αρνητικά τα μη υγιή. Στις ενδιάμεσες περιπτώσεις, μόνο η παρακολούθηση των οικονομικών μεγεθών θα μας βοηθήσει να αντιληφθούμε, την κατεύθυνση της εταιρίας χρηματιστηριακά, δηλαδή αν ακολουθήσει υγιή πορεία ή όχι.

Ο πίνακας αυτός, θα δημοσιεύεται μόνιμα στις συνδρομητικές σελίδες του ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ και θα ενημερώνεται αυτόματα, ευθύς μόλις υπάρξει ενημέρωση επί των οικονομικών μεγεθών των εταιριών και ενημέρωση των προβλεπόμενων κερδών.

Λόγω εξοικονόμησης χώρου παρατίθεται ένα μέρος του παρακάτω πίνακα ενώ τον συνολικό πίνακα μπορείτε να τον δείτε, εδώ.

Επιστροφή στα περιεχόμενα, εδώ