Έρχεται η ώρα της κρίσης για την Ευρωζώνη – Το επόμενο σταυροδρόμι της ΕΚΤ

Τους ισχυρότερους τριγμούς από τη δημιουργία του ευρώ πρόκειται να προκαλέσουν στην οικονομία της Ευρωζώνης οι αξιωματούχοι, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την προστασία του μπλοκ. Ο συνδυασμός υψηλότερων επιτοκίων και περιορισμού στις κρατικές δαπάνες απειλεί να «στραγγαλίσει» την ανάπτυξη, αλλά και αυξάνει τον κίνδυνο μιας μεγάλης ύφεσης.

Τα αποτελέσματα των επιτοκιακών αυξήσεων που ξεκίνησαν πέρυσι φαίνονται στην οικονομία με καθυστέρηση κάποιων μηνών και τελικά αναμένεται να κορυφωθούν το 2024, προκαλώντας ένα πλήγμα της τάξης του 3,8% στην οικονομία, σύμφωνα με προβλέψεις του Bloomberg. Η άρση των μέτρων στήριξης, ανάλογα με το κόστος ενέργειας, μπορεί να διογκώσει τη ζημία μέχρι και 5%.

«Ο κίνδυνος είναι ότι η ανθεκτικότητα της οικονομίας μέχρι στιγμής προκαλεί εφησυχασμό και η νομισματική σύσφιγξη καταφθάνει με καθυστέρηση και με δυναμική. Μέχρι τότε, οι κυβερνήσεις μπορεί να βρίσκονται σε κακή κατάσταση, ώστε να σταθεροποιήσουν τη δραστηριότητα», σχολίασε ο Jamie Rush του Bloomberg Economics.

Ο αντίκτυπος του τρέχοντα κύκλου σύσφιγξης σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη ενδέχεται συνολικά να είναι βαθύτερος των αντίστοιχων αποτελεσμάτων που είχαν φανεί πριν την χρηματοπιστωτική κρίση και μάλιστα να «ανταγωνιστεί» το μέγεθος της ύφεσης του 2008.

To ερώτημα που καλείται να απαντήσει η ΕΚΤ και τα υπουργεία οικονομικών της Ευρωζώνης είναι εάν η οικονομία είναι αρκετά ανθεκτική ώστε να αντέξει ένα τέτοιο χτύπημα και ιδίως σε μία περίοδο κατά την οποία κανείς από τους αρμόδιους δεν το αντιμετωπίζει -τουλάχιστον όχι δημοσίως- ως πιθανό σενάριο.

Οι αγορές προεξοφλούν ταχεία μείωση των επιτοκίων δανεισμού. Ωστόσο, η επίσημη στάση της ΕΚΤ είναι διατήρηση των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο διάστημα. Πάντως, εάν η οικονομία βρεθεί ενόψει ύφεσης και υπάρξει περικοπή των κρατικών δαπανών, τότε η ΕΚΤ ενδέχεται να αλλάξει τη στάση της, ενόσω προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις πληθωριστικές πιέσεις. Έχοντας μάλιστα δεχθεί δριμεία κριτική για καθυστερημένη κινητοποίηση εναντίον του υψηλού πληθωρισμού, η ΕΚΤ είναι ήδη στο στόχαστρο των πολιτικών του μπλοκ, οι οποίοι αναμένουν να δουν πώς θα αντιδράσει όταν αρχίσουν να φαίνονται τα αποτελέσματα της σύσφγιξης.

Μέχρι στιγμής, η οικονομία άντεξε στη σύφγιξη παρά την παράλληλη σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης. Η Ευρωζώνη απέφυγε την ύφεση τον χειμώνα και ανέκαμψε το δεύτερο τρίμηνο, με την Ιταλία όμως να συρρικνώνεται και τη Γερμανία να δείχνει μικτές επιδόσεις. Ωστόσο, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Christine Lagarde, δήλωσε πριν από μερικές ημέρες ότι το οικονομικό τοπίο σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο έχει επιδεινωθεί, ενώ άφησε ανοιχτό το περιθώριο παύσης των αυξήσεων στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.

Τον Ιανουάριο πάντως θα βρισκόμαστε 18 μήνες μετά την πρώτη αύξηση των επιτοκίων, που σύμφωνα με τα εμπειρικά δεδομένα θα είναι η κορύφωση των αποτελεσμάτων της σύσφιγξης. Τον ίδιο μήνα, θα αρθεί έπειτα από τέσσερα χρόνια η αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων που βάζουν όρια στο χρέος και το έλλειμμα. Η αναστολή αυτή έδινε περιθώριο στις κυβερνήσεις να διοχετεύσουν χρήματα για τα μέτρα στήριξης στην πανδημία και στην ενεργειακή κρίση.

Παρότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, τον Ιανουάριο είναι βέβαιο ότι θα τεθεί κάποιου είδους όριο. Στο επίκεντρο των συζητήσεων αυτών βρίσκεται το πόσο ευέλικτοι θα είναι οι κανόνες, ώστε να επιτρέψουν στις κυβερνήσεις να προσαρμοστούν ανάλογα σε περιόδους οικονομικής πίεσης. Το θέμα αυτό αναβίωσε τις εντάσεις μεταξύ βόρειας και νότιας Ευρώπης, με τη Γερμανία να απαιτεί σκληρά όρια και άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, να ζητούν ευελιξία.

Ακόμη όμως και χωρίς την αλλαγή πορείας από την Ε.Ε., τα διογκωμένα επίπεδα χρέους από την πανδημία σε συνδυασμό με τα υψηλά κόστη δανεισμού και την σταθερή εποπτεία από τις αγορές, ενδέχεται να περιορίσουν το περιθώριο παρεμβάσεων.

Εάν πάντως υπάρξουν σοβαροί οικονομικοί τριγμοί, η ΕΚΤ ενδέχεται να αποτελέσει το μήλον της έριδος στην πολιτική σκηνή, ιδίως ενόψει των Ευρωεκλογών το 2024.

Πηγή: www.moneyreview.gr