Αρχική | Οικονομία | Η κρίση του χρέους | Ενα σενάριο σε δύο φάσεις για το χρέος και το Plan B

Ενα σενάριο σε δύο φάσεις για το χρέος και το Plan B

09/05/2017 09:05 -

Μέγεθος γραμμάτων:

Το Άρθρο
Σχόλια ( 0 )

Ενα σενάριο σε δύο φάσεις για το χρέος και το Plan B

Από την Ελένη Βαρβιτσιώτη και την Κατερίνα Σώκου. ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ο χρόνος μετράει πλέον αντίστροφα, καθώς λίγες εβδομάδες απομένουν για να λυθεί το μεγαλύτερο αδιέξοδο που υπάρχει ανάμεσα στους θεσμούς. Ο λόγος αφορά «τη μητέρα των μαχών», όπως χαρακτηρίζουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τον συμβιβασμό ανάμεσα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και στη Γερμανία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Η πίεση είναι ακόμα μεγαλύτερη, καθώς η ελληνική κυβέρνηση θα έχει φέρει εις πέρας λίγο πολύ τις υποχρεώσεις της –μόλις ψηφίσει και τους 80 νόμους που αναμένονται για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης– πετώντας το μπαλάκι σε Βερολίνο και ΔΝΤ, για να βρουν έναν συμβιβασμό που θα επιτρέψει τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα. Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, αξιωματούχοι του ΔΝΤ εξέφραζαν ανοιχτά την έκπληξή τους με την επίτευξη της προκαταρκτικής συμφωνίας, όταν διαπίστωσαν «ότι τελικά οι Ελληνες τα δέχθηκαν όλα».

Οι αντιρρήσεις

Δεν είναι μυστικό ότι ένα μέρος των τεχνοκρατών του Ταμείου υποστηρίζει πως δεν πρέπει το ΔΝΤ να συμμετάσχει σε ένα νέο ελληνικό πρόγραμμα για μία σειρά από λόγους, γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης ο πήχυς των μέτρων που ζητούσε το Ταμείο όλο και αυξανόταν ώστε να ωθήσει τους Ελληνες να απαιτήσουν την αποχώρηση του ΔΝΤ από τις διαπραγματεύσεις. Ομως, αυτό δεν συνέβη. Παρ’ όλο που οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση κράτησαν περίπου ένα χρόνο, η ελληνική κυβέρνηση δέχθηκε όλα τα αιτήματα του ΔΝΤ.

Ο λογαριασμός που άφησε η διαπραγμάτευση στην ελληνική οικονομία είναι βαρύς – ενδεικτικό είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε τον στόχο για ανάπτυξη για το 2017 από 2,7% στο 2%.

Το θέμα του χρέους δεν συζητήθηκε κατά τη διάρκεια του Euroworking Group της Πέμπτης, ενώ Ευρωπαίος αξιωματούχος έκανε μια μάλλον ασαφή δήλωση, λέγοντας ότι το Εurogroup «θα διευθετήσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους στο άμεσο μέλλον, στη βάση της συμφωνίας του Μαΐου 2016». Ωστόσο, εκεί όπου τέθηκε επί τάπητος και δη αναλυτικά, ήταν στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ, στην Ουάσιγκτον, την περασμένη Τετάρτη.

Ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού προγράμματος του ΔΝΤ, Πόουλ Τόμσεν, προσπάθησε να μειώσει τις προσδοκίες των μελών του συμβουλίου, υπενθυμίζοντάς τους ότι αυτό που έχει συμφωνηθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους από πέρυσι τον Μάιο είναι πως τα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους θα οριστούν επ’ ακριβώς και θα εφαρμοστούν με τη λήξη του προγράμματος το 2018 και όχι προηγουμένως.

Το «κλειδί»

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αξιωματούχο, η πρόταση-«κλειδί» του κ. Τόμσεν ήταν ότι ανέφερε πως η ποσοτικοποίηση των μέτρων μπορεί να γίνει και αργότερα, αφού συμφωνηθεί πρώτα η συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα. Στην ουσία, ο κ. Τόμσεν είπε αυτό που είχε γράψει και η «Κ» πριν από μερικές εβδομάδες ότι η συμφωνία για το χρέος μπορεί να εξελιχθεί σε δύο δόσεις:

1. Τώρα να αποφασιστεί το πλαίσιο μέτρων χωρίς συγκεκριμένα νούμερα (π.χ. να μην αναφέρεται για πόσα ακριβώς χρόνια θα γίνει η επέκταση της ωρίμανσης των δανείων, αλλά ότι μπορεί να φτάσει μέχρι τα 40 χρόνια), σε τέτοιο βαθμό που θα επιτρέψει τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

2. Σε δεύτερη φάση, μετά τη λήξη του προγράμματος το 2018, να γίνει η ακριβής ποσοτικοποίηση των όποιων μέτρων.

Αυτό το σενάριο όμως, αν και πήρε το «πράσινο φως» από το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ, δεν φαίνεται να έχει την έγκριση του Βερολίνου, «τουλάχιστον όχι ακόμα», όπως λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ». Η πρόταση που φαίνεται να ικανοποιεί τους Γερμανούς είναι αυτή της ανταλλαγής χρέους, κατά την οποία ο ESM θα εξαγόραζε 13 δισ. ευρώ από δάνεια του Ταμείου στην Ελλάδα που λήγουν το 2019 ή και αργότερα, χρησιμοποιώντας κεφάλαια του ελληνικού προγράμματος που έχουν μείνει αναξιοποίητα.

Ο ESM θα προσέφερε χαμηλότερα επιτόκια και μεγαλύτερη διάρκεια, παρέχοντας σημαντική ελάφρυνση στην Αθήνα. Η απόφαση όμως για κάτι τέτοιο δεν θα ληφθεί πριν από το 2018 και δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσον θα ικανοποιούσε αυτή τη φορά το Ταμείο. Σε συζητήσεις με Ευρωπαίους αξιωματούχους για το αν υπάρχει Plan B σε περίπτωση που τελικά δεν συμμετάσχει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, η απάντηση, μετά την αρχική διάψευση ότι «κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί», είναι ότι θα χρειαστεί να συμφωνηθεί ένα νέο πρόγραμμα από την αρχή. Αυτό θα είναι πολύ δύσκολο, καθώς όχι μόνο ο χρόνος θα είναι πολύ λίγος για να συμφωνηθεί ένα νέο πρόγραμμα βασισμένο στις διαπραγματεύσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, αλλά θα είναι και δύο μήνες πριν από τις γερμανικές εκλογές με ό,τι συνέπειες κάτι τέτοιο μπορεί να έχει. Γι’ αυτό το βασικό σενάριο είναι συνολική συμφωνία που θα επιτρέπει τη συμμετοχή του ΔΝΤ στις 22 Μαΐου ή 15 Ιουνίου που είναι το επόμενο Eurogroup το αργότερο.

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Μετά τη συμφωνία της κυβέρνησης στα επιπλέον μέτρα που ζητούσε το ΔΝΤ για να συμμετέχει στο πρόγραμμα, η μάχη μεταφέρεται στην ελάφρυνση του χρέους. Το ΔΝΤ αναμένεται ότι θα επιμείνει σε μείωση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα μετά το τέλος του προγράμματος, αλλά και στο πώς θα διατυπωθούν τα περαιτέρω μέτρα που ζητεί από τους Ευρωπαίους.

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% μεσοπρόθεσμα δεν είναι ρεαλιστικός και θέλει τη μείωσή του, καθώς μάλιστα θεωρεί ότι όσο πιο υψηλός είναι, τόσο πιο πολύ θα στοιχίσει στην οικονομία. Αντικείμενο διαπραγμάτευσης είναι για πόσο καιρό θα παραμείνει στο 3,5%, πόσο θα μειωθεί και για πόσο διάστημα. Μιλώντας στους διαπιστευμένους στο ΔΝΤ δημοσιογράφους, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος Πόουλ Τόμσεν δήλωσε ότι το ΔΝΤ επιμένει σε μία αξιόπιστη στρατηγική των Ευρωπαίων για το είδος των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που θα λάβουν. Στην Ουάσιγκτον θεωρούν ότι οι συζητήσεις θα γίνουν κατ’ αρχήν μεταξύ των εκπροσώπων των θεσμών, οι οποίοι θα τα μεταφέρουν με τη σειρά τους στο Euroworking Group. Σύμφωνα με τη συμφωνία του Μαΐου 2016, τα μέτρα θα συγκεκριμενοποιηθούν και ποσοτικοποιηθούν με λεπτομέρειες με βάση την ανάλυση της βιωσιμότητας που θα γίνει στο τέλος του προγράμματος. Η συμφωνία του Μαΐου προβλέπει ότι οι καθαρές δανειοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και 20% μακροπρόθεσμα, με το ΔΝΤ να εστιάζει ωστόσο στη συγκεκριμενοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων προτού επανέλθει στο πρόγραμμα.

Το ερώτημα

Ενα ερώτημα, ωστόσο, είναι εάν η συμφωνία για το χρέος θα τελεί ξανά υπό την αίρεση ότι τα μέτρα θα ληφθούν «εφόσον χρειασθεί», κάτι που στο παρελθόν έχει καθυστερήσει την αναδιάρθρωση με πολιτικό και οικονομικό κόστος για την Ελλάδα. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι απαραίτητη διότι αυτό δεν είναι βιώσιμο, ωστόσο τόσο το Βερολίνο όσο και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας τόνισαν την περασμένη εβδομάδα ότι τα μέτρα θα ληφθούν μόνον αν χρειασθεί – κι εφόσον βέβαια η ελληνική κυβέρνηση έχει τηρήσει τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει για την εφαρμογή των νέων μέτρων.

Ο κ. Τόμσεν παρουσίασε τη συμφωνία ως απαραίτητη για να δημιουργηθεί ο δημοσιονομικός χώρος (με μείωση των συντάξεων και διεύρυνση της φορολογικής βάσης) που θα επιτρέψει στον ελληνικό προϋπολογισμό να στηρίξει πιο αναπτυξιακές πολιτικές. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, το ΔΝΤ δεν θα ζητήσει άλλα δημοσιονομικά μέτρα από την Ελλάδα πέρα από αυτά που προβλέπονται στη συμφωνία, ακόμη και αν δεν επιτευχθεί ο στόχος των Ευρωπαίων για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 (η δική του πρόβλεψη είναι χαμηλότερη, στο 2,2%). Επιπλέον, δεν θέτει ως προϋπόθεση τη συμφωνία της αντιπολίτευσης στα μέτρα, καθώς η Ν.Δ. αναγνωρίζει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει το ελληνικό κράτος.

Το τηλεφώνημα

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ, εξάλλου, μετέφερε την περασμένη Τρίτη στην επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ τη θέση της Ν.Δ. ότι στηρίζει τις διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις και δεσμεύεται στους στόχους του προγράμματος. Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες, ο κ. Βέμπερ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο της Ν.Δ. Κυριάκο Μητσοτάκη πριν από τη συνάντησή του με την κ. Λαγκάρντ. Κατά τη συνομιλία τους, όμως, ο κ. Μητσοτάκης κατέστησε σαφές ότι δεν θα ψηφίσει τα μέτρα και τα αντίμετρα, καθώς δεν συμφωνεί με το μείγμα της πολιτικής που ακολουθείται.

Την ίδια ώρα, αναλυτές και αξιωματούχοι συμφωνούν ότι θα υπάρξει ένας συμβιβασμός, καθώς πιστεύουν ότι κανείς, ούτε το ΔΝΤ αλλά ούτε και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δεν έχει συμφέρον να προκαλέσει μία νέα κρίση το καλοκαίρι.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τον κ. Σόιμπλε που έχει δηλώσει βέβαιος ότι το ΔΝΤ θα συμμετέχει στο πρόγραμμα, αναλυτές όπως ο συνεργάτης του ινστιτούτου Peterson Νικολάς Βερόν είναι πιο επιφυλακτικοί για το πώς θα επιτευχθεί αυτό, καθώς εξακολουθούν να θεωρούν πολύ δύσκολο για τη Γερμανία να συγκεκριμενοποιήσει επαρκώς τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους πριν από τις εκλογές στη χώρα.

Ο κ. Βερόν εκτιμά ότι αν δεν ικανοποιήσει τις ήδη μειωμένες απαιτήσεις του ΔΝΤ, ο κ. Σόιμπλε θα αναγκασθεί να αλλάξει στάση και να ζητήσει από το γερμανικό Κοινοβούλιο την αποδέσμευση της δόσης για την Ελλάδα χωρίς τη συμμετοχή του ΔΝΤ με χρηματοδότηση.

Πρώην Αμερικανός αξιωματούχος προβλέπει από την πλευρά του ότι θα υπάρξει μία δέσμευση για το χρέος που θα φέρει πίσω στο πρόγραμμα το ΔΝΤ, ωστόσο την ίδια στιγμή εκτιμά ότι θα πρόκειται για έναν ακόμη συμβιβασμό που θα μεταθέσει τις δύσκολες αποφάσεις στο μέλλον. Ο ίδιος εκτιμά ότι για τις ΗΠΑ δεν είναι προτεραιότητα η Ελλάδα, όπως θεωρεί ότι φαίνεται από τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν.

Πάντως, τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι στο μέλλον η Ευρώπη θα πρέπει να διαχειρίζεται τέτοια θέματα χωρίς το ΔΝΤ. Για την ώρα, όμως, το ενδιαφέρον των Αμερικανών αναλυτών εστιάζει στο αν ο κυβερνητικός συνασπισμός θα καταφέρει να περάσει από την Κοινοβουλευτική Ομάδα τα μέτρα την επόμενη εβδομάδα.

Πηγή : kathimerini.gr

Διαβάστε το άρθρο από την πηγή