Ανατάσσεται η εγχώρια αμυντική βιομηχανία

Του Ηλία Μπέλλου

Το ένα μετά το άλλο τα κομμάτια του παζλ του νέου τοπίου της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας μπαίνουν στη θέση τους, καθώς η κυβέρνηση σπεύδει όχι μόνο να αναδιαρθρώσει επιχειρήσεις δημόσιου αλλά και ιδιωτικού χαρακτήρα που παρέμεναν επί μακρόν προβληματικές, αλλά και να αποκτήσει τις υποδομές εκείνες που χρειάζονται για να υποστηρίξουν το επικείμενο νέο μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα που έχει ανακοινώσει ο πρωθυπουργός.

Ενα σημαντικό μεσοπρόθεσμο εξοπλιστικό πρόγραμμα, η αξία του οποίου υπολογίζεται πως θα κινηθεί κοντά ή και υψηλότερα από τα 6 δισ. ευρώ. Οι αυξημένες αμυντικές ανάγκες της χώρας αποτελούν τη θρυαλλίδα των επιταχυνόμενων εξελίξεων. Μόλις προ δυόμισι μηνών ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε εξοπλιστικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει μία μοίρα 18 μαχητικών αεροσκαφών Rafale, τέσσερις νέες φρεγάτες πολλαπλού ρόλου, τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ και νέα αντιαρματικά όπλα, νέες τορπίλες βαρέος τύπου και νέους κατευθυνόμενους πυραύλους.

Οι τρεις κλάδοι, ξηράς, αέρος και θάλασσας, συγκροτούν και τα τρία μέτωπα στα οποία επικεντρώνονται οι πρωτοβουλίες της κυβερνητικής προσπάθειας και σημειώνεται ήδη πρόοδος.

Στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ), που τελούν υπό ειδική διαχείριση, επίκεινται δύο αλλεπάλληλοι πλειοδοτικοί διαγωνισμοί, οι οποίοι αναμένεται να αναδείξουν στρατηγικό επενδυτή που θα δεσμευθεί αφενός να τρέξει την αναδιάρθρωσή τους και να ανανεώσει τον εξοπλισμό τους και αφετέρου να παράσχει παραγωγική δυναμικότητα ικανή να υποστηρίξει και εμπορικό και στρατιωτικό έργο.

Στην Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛΒΟ) αναμένεται το κλείσιμο οικονομικής συναλλαγής με την οποία εισέρχεται στρατηγικός επενδυτής, ισραηλινών συμφερόντων, που έχει δεσμευθεί, με το επιχειρηματικό σχέδιο που περιέλαβε στην προσφορά του, να εκσυγχρονίσει τις υποδομές ώστε να μπορούν να αναλάβουν σημαντικό μέρος της προσπάθειας ανανέωσης του στόλου οχημάτων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Επιπλέον, τον δρόμο του εκσυγχρονισμού και της εξεύρεσης στρατηγικού εταίρου έχει πάρει και η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) η οποία καλείται να υποστηρίξει εκτεταμένα προγράμματα συντήρησης και αναβάθμισης μαχητικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας αλλά και να αναπτύξει νέα προϊόντα και υπηρεσίες για να αναβαθμιστεί ο εξοπλισμός του κλάδου της αεροπορίας με νέα συστήματα.

ΕΛΒΟ και ΕΝΑΕ είναι δύο μέτωπα τα οποία αναμένεται να κλείσουν τους αμέσως επόμενους μήνες. Πιο περίπλοκη είναι πάντως η κατάσταση στην ΕΑΒ, όπου επιδιώκεται η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της αλλά και η προσέλκυση επενδυτή που θα παράσχει την απαραίτητη ρευστότητα ώστε αφενός να τρέξουν γρηγορότερα τα υφιστάμενα προγράμματα και αφετέρου να ενισχυθεί ο κλάδος της έρευνας και ανάπτυξης.

Τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών, Ανάπτυξης και Αμυνας πρωταγωνιστούν στην επιτάχυνση των διαδικασιών εξυγίανσης των τριών προαναφερθέντων ομίλων είτε μέσω ιδιωτικοποίησης, είτε μέσω στρατηγικών συνεργασιών, είτε με εκτεταμένες αναδιαρθρώσεις, προκειμένου να μπορέσουν να επιταχύνουν το έργο που έχουν ήδη αναλάβει αλλά και να λάβουν πρόσθετο.

Παράλληλα, σε εγρήγορση βρίσκονται και ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητες στα εξοπλιστικά και στα προγράμματα προμηθειών αναλώσιμων υλικών και εξαρτημάτων. Αλλά, βέβαια, και ένας μεγάλος αριθμός ξένων ομίλων ερίζει για την εξασφάλιση συμβάσεων με το ελληνικό κράτος για την πώληση είτε πολεμικών πλοίων και αεροσκαφών είτε οπλικών συστημάτων.

ΕΑΒ
Σε αναζήτηση ρευστότητας και στρατηγικού επενδυτή

Τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ), αλλά και την παράλληλη αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή που θα ενισχύσει τη ρευστότητα της εταιρείας ώστε να τρέξει τα προγράμματα αναβαθμίσεων και συντήρησης των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και να επεκταθεί σε νέες συμπαραγωγές καθώς και στην έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων, επιδιώκει η κυβέρνηση. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, μιλώντας στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής αυτή την εβδομάδα, επεσήμαναν πως η αμερικανική Lockheed Martin αποτελεί de facto στρατηγικό έτερο της ΕΑΒ, καθώς τα περισσότερα προγράμματα που εκτελούνται αφορούν δικά της αεροσκάφη και συστήματα. Ομως ξεκαθάρισαν πως υπάρχουν κι άλλοι πελάτες όπως η Dassault, που κατασκευάζει τα Rafale. Η εμπλοκή της Lockheed Martin προκύπτει από τα αντισταθμιστικά οφέλη του τελευταίου εξοπλιστικού προγράμματος που πέρασε πριν από ένα χρόνο και αφορά την αναβάθμιση 84 μαχητικών F-16 σε Viper. Ετσι η Lockheed έχει, σύμφωνα με τον υπουργό Αμυνας, επενδύσει στις εγκαταστάσεις και υποδομές της ΕΑΒ περίπου 170 εκατ. ευρώ για να εκτελέσει το εν λόγω πρόγραμμα.

Η ΕΑΒ, σήμερα, καλείται να διαχειριστεί ένα συνολικό ανεκτέλεστο έργο από υπογεγραμμένες συμβάσεις, ύψους 580 εκατ. ευρώ. Από αυτές, το 52% αφορά την εγχώρια αγορά και το 48% τη διεθνή αγορά. Στόχος της κυβέρνησης είναι να εξελιχθεί σε μια διεθνώς ανταγωνιστική εταιρεία, ικανή όχι μόνο να καλύψει στο απόλυτο τις ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά και να προσελκύει δουλειές για λογαριασμό άλλων χωρών της ευρύτερης περιοχής.

Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν στην «Κ» πως η κυβέρνηση έχει γίνει αποδέκτης ενδιαφέροντος για την ΕΑΒ, είτε αυτό αφορά τη συμμετοχή στρατηγικού επενδυτή είτε αυτό αφορά την αξιοποίησή της ως βάσης συντήρησης και υποστήριξης αεροσκαφών, τόσο από το Ισραήλ όσο και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Το ελληνικό Δημόσιο από την πλευρά του αναζητεί λύση σε δύο προβλήματα: χρηματοδότη για να επιταχυνθεί η λειτουργία της ΕΑΒ και η εκτέλεση των υπαρχουσών δραστηριοτήτων και προγραμμάτων και, σε δεύτερη φάση, στρατηγικό συνεργάτη με τον οποίο θα μπορούσε να επεκταθεί περαιτέρω η ΕΑΒ σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Η εταιρεία παρουσίασε στο 2019 ζημίες μετά από φόρους 35 εκατ. ευρώ, ενώ έχει σημαντικές συνολικές υποχρεώσεις. «Για να μπορέσει η ΕΑΒ να εκσυγχρονίσει τον εξοπλισμό της και να εισέλθει σε νέες δραστηριότητες, θα απαιτηθούν επενδυτικά κεφάλαια και στρατηγικές συμμαχίες με καθαρά τεχνοοικονομικά και επιχειρησιακά κριτήρια», υπογράμμισε ο νέος CEO Δημήτρης Παπακώστας, του οποίου ο διορισμός συζητήθηκε αυτή την εβδομάδα στη Βουλή.

Εδώ και ένα και πλέον έτος έχει πάντως προχωρήσει μια εκτενής αναδιάρθρωση της ΕΑΒ υπό την ευθύνη του υπουργού Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα, ώστε να εξυγιανθεί η εταιρεία. Επιλύθηκαν έτσι αγκυλώσεις στην παραγωγική διαδικασία, αντιμετωπίστηκαν φορολογικές και τελωνειακές εκκρεμότητες και εξορθολογίστηκε η διαδικασία εισπράξεων της εταιρείας. Επίσης θεσπίστηκε μια κατ’ εξαίρεση αντικειμενική και ταχεία διαδικασία προσλήψεων ώστε να λυθεί το πρόβλημα ελλείψεως προσωπικού με τεχνογνωσία.Ο υπουργός Αμυνας τόνισε πως η ΕΑΒ πρέπει να μπει σε πιο εντατικούς ρυθμούς αφού πρέπει να τρέξουν η αναβάθμιση των F-16 σε Viper, οι συντηρήσεις των C-130, των πυροσβεστικών αλλά και η αναβάθμιση των πέντε αεροσκαφών αεροναυτικής συνεργασίας Ρ-3Β.

ΕΛΒΟ
Ευρωπαϊκό διαβατήριο αποκτούν οι Ισραηλινοί με επενδύσεις 100 εκατ.

Τις αμέσως επόμενες ημέρες έχει προγραμματιστεί να γίνει το οικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής μεταβίβασης του ενεργητικού της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων στην νέα ΕΛΒΟ.

Το σχήμα ισραηλινών συμφερόντων αποκτά την ΕΛΒΟ, σε μια περίοδο που οι Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις δρομολογούν τον πρώτο από μια σειρά διαγωνισμών προμήθειας οχημάτων, ο οποίος αναμένεται να έχει προϋπολογισμό της τάξης των 500 εκατ. και αφορά την αντικατάσταση φορτηγών οχημάτων και τζιπ.

Η νέα ιδιοκτησία είναι κοινοπραξία ισραηλινών συμφερόντων ενώ συμμετέχει και Ελληνας επιχειρηματίας με μειοψηφικό πακέτο μετοχών. Οι Ισραηλινοί φιλοδοξούν, σύμφωνα με πληροφορίες, να φιλοξενήσουν στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Σίνδο στη Θεσσαλονίκη ένα μεγάλο τμήμα της διαδικασίας συναρμολόγησης αλλά και κατασκευής εξαρτημάτων των νέων οχημάτων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ανεξάρτητα με το ποια εταιρεία τελικά θα ανακηρυχθεί μειοδότης στον σχετικό διαγωνισμό προμηθειών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Υπενθυμίζεται πως και στο παρελθόν ένα μεγάλο τμήμα οχημάτων που αγόρασε το ελληνικό Δημόσιο από ξένες εταιρείες συναρμολογήθηκε εδώ, με χαρακτηριστικότερα όλων τα φορτηγά οχήματα της αυστριακής Στάγερ. Με την απόκτηση ελληνικής εταιρείας οι Ισραηλινοί αποκτούν πρόσβαση στις αγορές της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. με καλύτερους όρους από ό,τι αλλοδαπές, εκτός Ε.Ε. δηλαδή, εταιρείες.

Το σχήμα, που ήταν το μόνο που τελικά υπέβαλε δεσμευτική προσφορά, ανακηρύχθηκε προτιμητέος επενδυτής στον τελευταίο, μετά αλλεπάλληλους άγονους, διαγωνισμό, τον οποίο διενήργησε ο ειδικός διαχειριστής που είχε τοποθετήσει το Δημόσιο εδώ και αρκετά χρόνια.

Το business plan που κατέθεσαν οι Ισραηλινοί στον σχετικό διαγωνισμό προβλέπει ένα επενδυτικό πρόγραμμα αξίας της τάξης των 100 εκατ. σε βάθος χρόνου και περιλαμβάνει και συντήρηση οχημάτων αλλά και εξαγωγές. Το εφάπαξ τίμημα για τις εγκαταστάσεις είναι 3  εκατ. ευρώ. Το Δημόσιο έχει πάντως διατηρήσει δικαίωμα προαίρεσης ώστε να συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο στο μέλλον με την απόκτηση έως ποσοστού 21% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου, σε τιμή που πρέπει να προσδιοριστεί σε συμφωνία με τους νέους μετόχους της ΕΛΒΟ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση σύστασης της εταιρείας, που κοινοποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου στο γενικό εμπορικό μητρώο, ως αντικείμενά της αναφέρονται η κατασκευή μηχανοκίνητων οχημάτων, υπηρεσίες συναρμολόγησης μερών και εξαρτημάτων οχημάτων, εργασίες υπεργολαβίας, πώληση άλλων μηχανοκίνητων οχημάτων, συντήρηση και επισκευή, χονδρικό εμπόριο ανταλλακτικών και εξαρτημάτων κ.λπ.

Στο πρώτο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας συμμετέχουν τέσσερα μέλη, Ισραηλινοί όλοι, με δύο να εκπροσωπούν τον όμιλο Katsav και άλλοι δύο τον όμιλο Plasan, που αποτελούν και τα δύο βασικά μέρη της κοινοπραξίας. Ειδικότερα, στη νέα εταιρεία, με την επωνυμία «ΕΛΒΟ Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων 2020 Α.Ε.», η Plasan Sasa Ltd κατέχει το 47,6% του μετοχικού κεφαλαίου, η NASKA Industries – SK Group Ltd επίσης 47,6% και ο επιχειρηματίας Αριστείδης Γλύνης το 4,8%.

Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο απαρτίζεται από την Ορλι Κατσάβ-Πελέγκ, κόρη του ισχυρού άνδρα του ομίλου Katsav, ως πρόεδρο, και μέλη τους Σούκι-Χαΐμ Σβαρτς (εκπροσωπεί επίσης την Katsav), τον Νταν Ζιβ, επικεφαλής της Plasan, και Αζριέλ Μπιμερστάιν (εκπροσωπεί επίσης την Plasan).

ΕΝΑΕ
Περνάει σε νέο ιδιοκτήτη εντός του Δεκεμβρίου

Εως τα μέσα Δεκεμβρίου αναμένεται να έχουν υποβληθεί οικονομικές προσφορές για τη μία από τις δύο εκτάσεις των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ) και να προκηρυχθεί ακόμη ένας διαγωνισμός για την πώληση της άλλης. Μαζί οι δύο εγκαταστάσεις μπορούν, υπο προϋποθέσεις και ύστερα από σημαντικές επενδύσεις, να αποτελέσουν μια από τις πλέον ισχυρές ναυπηγικές μονάδες στη Μεσόγειο. Μέχρι να φτάσουν όμως εκεί, απαιτούνται ακόμη αρκετά βήματα. Η υποβολή οικονομικών προσφορών για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά στον σχετικό διαγωνισμό του ειδικού διαχειριστή έληγε την Παρασκευή 27/11, αλλά δόθηκε παράταση για την 11η Δεκεμβρίου, ενώ παράλληλα, με τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών, δόθηκε παράταση και στη διάρκεια ισχύος της ειδικής διαχείρισης της ΕΝΑΕ. Η παράταση για την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών για την ΕΝΑΕ δόθηκε κατόπιν σχετικών αιτημάτων ορισμένων εκ των ενδιαφερόμενων επενδυτών.

Με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά από πηγές των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, πρόσβαση στο VDR, δηλαδή στα οικονομικά και νομικά αρχεία της υπό πώληση εταιρείας, έχουν αποκτήσει άνω των οκτώ διαφορετικών νομικών προσώπων. Δεν αναμένεται πάντως να υποβάλουν προσφορές όλοι. Οι δύο εμφανέστεροι υποψήφιοι είναι η Pyletech Shipyards, θυγατρική του ομίλου North Star, συμφερόντων του επιχειρηματία Θεόφιλου Πριόβολου, και η ONEX Shipyards.

Τα ναυπηγεία πωλούνται μετά την υπαγωγή τους σε ειδική διαχείριση, προκειμένου να ανακτηθούν κρατικές ενισχύσεις που έκρινε παράνομες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο ειδικός διαχειριστής μετά την ανάληψη της διοίκησης, και αφού ρευστοποίησε κάποια κινητά στοιχεία του ενεργητικού, προχώρησε σε ανταλλαγή εκτάσεων με την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) για να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό και άλλες εκκρεμότητες. Ετσι τα ναυπηγεία βγαίνουν προς πώληση σε δύο διαφορετικούς διαγωνισμούς. Ο πρώτος είναι της ειδικής διαχείρισης και αφορά το κυρίως μέρος που φιλοξενείται σε έκταση περίπου 400 στρεμμάτων και ο δεύτερος είναι αυτός που θα διενεργηθεί από την ΕΤΑΔ και αφορά έκταση επιπλέον 200 στρεμμάτων, όπου και φιλοξενείται η δεξαμενή πέντε, η μεγαλύτερη του συγκροτήματος.

Η Pyletech Shipyards έχει ανακοινώσει πως προτίθεται να προβεί σε επένδυση 700 εκατ. σε ορίζοντα τετραετίας. Από την πλευρά της, φιλόδοξα σχέδια έχει περιγράψει και η ONEX Shipyards, που παράλληλα τρέχει προσπάθεια έγκρισης στρατηγικής συμφωνίας εξυγίανσης των γειτονικών Ναυπηγείων Ελευσίνας μέσω του πτωχευτικού. Η διαφορά μεταξύ της διαδικασίας της ΕΝΑΕ και των Ναυπηγείων Ελευσίνας είναι πως η ΕΝΑΕ δίδεται ελεύθερη υποχρεώσεων ενώ η Ελευσίνα με βάρη που κατά ορισμένους υπολογισμούς ξεπερνούν τα 300 εκατ.

Τουλάχιστον ακόμη τρία επενδυτικά σχήματα ελληνικών συμφερόντων έχουν ενδιαφερθεί για τον διαγωνισμό για την ΕΝΑΕ. Επίσης, πιθανολογείται πως δεν θα κατέβουν τελικά στον διαγωνισμό συγκεκριμένοι όμιλοι από τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία, καθώς οι δύο πρώτοι εμφανίζονται να συνδέουν ενδεχόμενο ενδιαφέρον τους με συγκεκριμένα ναυπηγικά προγράμματα και ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες και ο τρίτος να αποκλείεται από τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που απαγορεύουν τη μεταβίβαση των ναυπηγείων σε οποιοδήποτε σχήμα έχει έστω και την παραμικρή μετοχική σχέση με τους προηγούμενους ιδιοκτήτες της εταιρείας.

Πηγή: kathimerini.gr