“Window dressing”. Μύθος ή πραγματικότητα η ανοδικότητα της αγοράς στις τελευταίες μέρες του χρόνου;

To “window dressing” είναι μία ξένη ορολογία, όπως και πρακτική, η οποία φαίνεται ότι μεταφέρθηκε στον ελληνικό χρηματιστηριακό χώρο, ήδη από τη δεκαετία του 1990.

Πρόκειται για μια στρατηγική που χρησιμοποιείται από διαχειριστές μεγάλων χαρτοφυλακίων -κυρίως Αμοιβαίων Κεφαλαίων ή Εταιριών Επενδύσεων- περί τα τέλη του έτους ή των τριμήνων, οπότε καταβάλλονται προσπάθειες για γενική άνοδο των τιμών των μετοχών -ή για ειδική άνοδο συγκεκριμένων μετοχών- με στόχο την “ωραιοποίηση” της απόδοσης και συνεπώς και της εικόνας του Χαρτοφυλακίου τους.

Έχοντας αντιληφθεί αυτή την πρακτική, οι επενδυτές, ιδιώτες και θεσμικοί, συχνά πιστεύουν ότι όντως, ότι οι τιμές των μετοχών αυξάνονται κατά το τις τελευταίες συνεδριάσεις του έτους και προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν.

Ισχύει όμως; Από την προσωπική μας εμπειρία, μπορούμε να πούμε ότι, μάλλον ισχύει. Κάποτε μάλιστα, κατά τη δεκαετία του 1990, ίσχυε έντονα και υπήρχαν συγκεκριμένοι λόγοι γι’ αυτό: Η αγορά ήταν “μικρή” και οι συναλλαγές γίνονταν γύρω από το “κάγκελο” (χωρίς ηλεκτρονικά μέσα) και συνεπώς, ήταν εύκολη να γίνει κάποια “συνεννόηση” μεταξύ των χρηματιστών. Ο περιορισμένος όγκος συναλλαγών επέτρεπε την εύκολη χειραγώγηση των τιμών. Ως τιμή κλεισίματος κάθε μέρας θεωρούνταν η τιμή της τελευταίας πράξης, όποια και αν ήταν αυτή. Οι θεσμικοί επενδυτές αποτιμούσαν τα χαρτοφυλάκιά τους με βάση την τελευταία τιμή του έτους. Ενδεχομένως να υπήρχαν και άλλοι λόγοι, μικρότερης όμως σημασίας.

Από τότε, άλλαξαν πολλά. Κανένας από τους παραπάνω λόγους δεν ισχύει σήμερα. Η λογική λέει ότι, δεν υπάρχει λόγος ώστε, το τελευταίο δεκαήμερο του έτους, να είναι διαφοροποιημένο σε σχέση με την υπόλοιπη χρονιά. Δεν υπάρχει κανένας, πλην ενός: Όλοι αισθάνονται ευχάριστα όταν ανεβαίνει η αγορά και όλοι κερδίζουν από μια τέτοια εξέλιξη. Και αυτό σημαίνει ότι, από μία κατάσταση που αυτοί που κερδίζουν είναι περισσότεροι απ’ αυτούς που χάνουν και δεδομένου ότι υπάρχει μία “υφέρπουσα” παράδοση, τότε ναι, οι πιθανότητες να ανέβει η αγορά κατά το τελευταίο δεκαήμερο του έτους είναι περισσότερες. Ιδίως δε, στις ανοδικές χρονιές.

Να δούμε όμως τί λένε και τα στατιστικά.

Παρακάτω εμφανίζονται οι τιμές του Γενικού Δείκτη κατά το τελευταίο δεκαήμερο κάθε έτους, των τελευταίων 31 ετών (από το 1990 έως και το 2020). Στον αμέσως παρακάτω πίνακα, υπολογίζονται οι μεταβολές τους. Προκύπτει κάποιο αξιόλογο στατιστικό συμπέρασμα; Εκτιμούμε ότι προκύπτει.

Πιο συγκεκριμένα:
1) Οι ανοδικές συνεδριάσεις είναι εμφανώς περισσότερες από τις πτωτικές. Επί συνόλου 164 συνεδριάσεων στο τελευταίο 10ήμερο του έτους, κατά τα τελευταία 31 χρόνια, οι ανοδικές είναι 95 (ή το 57,9% του συνόλου) και οι πτωτικές είναι 69 (το 42,1% του συνόλου). Από προηγούμενες στατιστικές δημοσιεύσεις (εδώ), γνωρίζουμε ότι στα τελυταία 33 χρόνια, η αναλογία ανοδικών - πτωτικών συνεδριάσεων είναι 50,8% έναντι 49,2% (δείτε εδώ). Η διαφορά που προκύπτει στο τελευταίο 10ήμερο των ετών, δείχνει ότι δεν είναι τυχαία (μας αρέσει να αναφέρουμε ότι “σύμπτωση επαναλαμβανόμενη, παύει να είναι σύμπτωση”).

2) Στα 31 εξεταζόμενα χρόνια, το τελευταίο 10ήμερο υπήρξε ανοδικό 21 φορές και πτωτικό 10 φορές. Και πάλι, η στατιστική διαφορά είναι σημαντική.

3) Η μέση άνοδος κάθε μέρας του 10ημέρου, είναι ουσιαστικά μεγαλύτερη από τη μέση πτώση.

4) Στα 21 ανοδικά 10ήμερα της δεκαετίας, η μέση άνοδος στο τελευταίο 10ήμερο υπολογίζεται σε 3,1%. Στα 10 πτωτικά 10ήμερα, η μέση πτώση έφτασε στο -1,7%.

Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι, η άνοδος στο τελευταίο 10ήμερο είναι πιθανότερο να συμβεί στα ανοδικά χρόνια. Στο διάστημα μεταξύ του 1990 και του 2020 (31 πλήρη έτη), υπήρξαν 18 ανοδικές χρονιές. Σ’ αυτές τις 18 ανοδικές χρονιές, το τελευταίο 10ήμερο ήταν ανοδικό στις 14. Αντίθετα, στις 13 πτωτικές χρονιές αυτής της περιόδου, το τελευταίο 10ήμερο ήταν ανοδικό μόλις στις 6.

Η στατιστική παίζει ρόλο στο Χρηματιστήριο και για το λόγο αυτό, τη χρησιμοποιούμε τόσο συχνά. Μας δείχνει θέματα και συμπεριφορές που διαφορετικά δε μπορούμε να εντοπίσουμε. Και όταν προσπαθούμε να “καταλάβουμε” την αγορά, μας βοηθάει να γνωρίζουμε τη φανερή, αλλά και την “απόκρυφη” συμπεριφορά της. Παράλληλα, μας βοηθάει να κατανοούμε καλύτερα την καθημερινότητα. Και όλες αυτές οι “μικρές” πληροφορίες που “συλλέγουμε” μέσα από τη στατιστική (έστω αυτή την απλή στατιστική που χρησιμοποιούμε και που την καταλαβαίνουν όλοι) μας βοηθούν να συνθέσουμε και να αντιληφθούμε τη “μεγάλη” εικόνα.

Συνεπώς, παρά το ότι δε φαίνεται να υπάρχουν συγκεκριμένοι εμφανείς ή ισχυροί λόγοι, η άποψη ότι το τελευταίο 10ήμερο κάθε έτους είναι περισσότερο πιθανό να είναι ανοδικό, ισχύει. Ας το έχουμε υπ’ όψη μας.