Οι περιορισμένες επιλογές της Λαγκάρντ

Ο θρίαμβος του Μάριο Ντράγκι στο παλαιό πρόγραμμα αγοράς τίτλων δεν φαίνεται να βρίσκει έναν εμφανή συνεχιστή. Τα σχέδια της ΕKT να συσφίξει τη νομισματική πολιτική της καθώς και ο πόλεμος στην Ουκρανία επαναφέρουν τους φόβους ότι το κόστος δανεισμού των οικονομικά αδύναμων κρατών-μελών της Ευρωζώνης θα εκτιναχθεί. Η αποκλιμάκωση των ομολογιακών αποδόσεων με μια επανάληψη του συνθήματος του 2012 του Ιταλού προέδρου της ΕΚΤ, «να κάνω οτιδήποτε χρειαστεί», δείχνει πιο παρακινδυνευμένη τώρα. Ακόμα και πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία η εκτίναξη του πληθωρισμού στο 5,9% τον Φεβρουάριο κατέστησε πιθανό η νυν πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ να διακόψει φέτος το πρόγραμμα αγοράς τίτλων και να προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων. Κι αυτό ίσως υποχρεώσει τα ασθενέστερα κράτη-μέλη να πληρώνουν περισσότερα για να δανειστούν, εξωθώντας σε υψηλά επίπεδα τα κόστη για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδεινώνει το άχθος με ακριβότερες πρώτες ύλες και χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.

Η επανάληψη του «θα κάνω ό,τι χρειαστεί» του Ντράγκι το 2012, σήμερα μοιάζει εξαιρετικά παρακινδυνευμένη.

Η Κριστίν Λαγκάρντ ήδη, άλλωστε, προσπαθεί να αντεπεξέλθει σε αυτές τις ανισότητες με το να κατευθύνει τις αγορές από το επείγον πρόγραμμα στις πιο ευάλωτες χώρες. Αλλά η ΕΚΤ τώρα επεξεργάζεται νέο πλαίσιο, ώστε να μπορέσει να τις συνδράμει στην εξυπηρέτηση του κόστους δανεισμού τους, όπως επισημαίνει σε δημοσίευμά του το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg. O απλούστερος τρόπος θα ήταν να αγοράζει τίτλους των χρεωμένων χωρών, όπως είναι λόγου χάριν η Ιταλία, ώστε να μειωθεί το επασφάλιστρο κινδύνου έναντι άλλων χωρών που θεωρούνται ασφαλέστερες ως προς τα ομόλογά τους, όπως είναι η Γερμανία. Το να μπορεί, βέβαια, να δικαιολογεί τον στόχο αυτό για τη σμίκρυνση στη διαφορά των ομολογιακών αποδόσεων είναι ένα περίπλοκο καθήκον. Το πρόγραμμα του Μάριο Ντράγκι με την επωνυμία ΟΜΤ είχε στόχο να σταματήσει την αναταραχή των αγορών από το να διαλύσει την Ευρωζώνη και συνδέθηκε με αυστηρούς δημοσιονομικούς όρους και μεταρρυθμίσεις. Το τωρινό πρόγραμμα αγοράς τίτλων αποσκοπεί στην αναχαίτιση του αποπληθωρισμού. Κανένα από τα δύο επιχειρήματα δεν έχει σήμερα βάση.

Ενα καινούργιο εργαλείο με έμφαση στη διαφορά των ομολογιακών αποδόσεων θα γεννήσει έτι εντονότερη κριτική για το ότι η ΕΚΤ προσφέρει στήριξη σε κυβερνήσεις που ξοδεύουν χωρίς σύνεση. Το να ληφθούν γενναία μέτρα τώρα δεν φαίνεται πιθανό. Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της Ιταλίας υπερβαίνουν κατά περίπου 160 μονάδες βάσης εκείνες των αντίστοιχων γερμανικών, ακριβώς όπως παρατηρείτο πριν από την εισβολή στην Ουκρανία και την πανδημία. Το να μπορέσει κανείς να καθορίσει ποια είναι η ιδανική διαφορά στις ομολογιακές αποδόσεις αποτελεί θέμα ακόμα πιο ακανθώδες. Υπάρχουν επιχειρήματα που αιτιολογούν μια περαιτέρω άνοδο της διαφοράς. Η ιταλική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί μόλις 1,9% φέτος, έναντι του 3,5% της γερμανικής, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Citi. Το δε χρέος της Ιταλίας θα εξακολουθήσει να διαμορφώνεται στο 148% του ΑΕΠ το 2026, ήτοι θα είναι υπερδιπλάσιο του 58% της Γερμανίας. Δεδομένων αυτών των περιπλοκών, η ΕΚΤ ενδεχομένως να παρέμβει μόνον όταν πραγματικά οι διαφορές των ομολογιακών αποδόσεων εκτιναχθούν. Ακόμα κι αν συμβεί αυτό, δεν είναι ανάγκη να ανακαλύψει και πάλι τον τροχό. Το πρόγραμμα ΟΜΤ του Μάριο Ντράγκι δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ, κυρίως διότι οι κυβερνήσεις δεν ήθελαν τις προϋποθέσεις δημοσιονομικής πειθαρχίας και τις δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις που το πρώτο συνεπαγόταν. Εάν όμως αλλάξει η συμπεριφορά των αγορών, τότε θα πρέπει να ληφθεί και διαφορετική απόφαση.

Πηγή:kathimerini.gr