Société Générale: Ισχυρές και ανθεκτικές οι τράπεζες - Ιδού όλα τα όπλα που έχει η ευρωζώνη για να αντιμετωπίσει μία νέα κρίση

Τα γεγονότα των προηγούμενων ημερών υπενθύμισαν πόσο γρήγορα μπορεί να μετατοπιστεί το κλίμα της αγοράς και να θέσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα υπό πίεση. Καθώς η εμπιστοσύνη στις χρηματοπιστωτικές αγορές εξατμίζεται, η Société Générale θεωρεί πως αξίζει να υπενθυμίσει τα μέσα που είναι διαθέσιμα στη ζώνη του ευρώ για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας –με πολλά από αυτά να έχουν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια προηγούμενων κρίσεων. Παραμένει συνεπώς πεπεισμένη ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι καλά κεφαλαιοποιημένες, έχουν ισχυρή ρευστότητα και υπόκεινται σε πολύ καλύτερες εποπτικές ρυθμίσεις από ό,τι σε προηγούμενες κρίσεις.

Ωστόσο, όπως τονίζει, θα υπάρχει πάντα ένα στοιχείο αβεβαιότητας σχετικά με το πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η δράση πολιτικής. "Πιστεύουμε ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλα τα υπάρχοντα εργαλεία ρευστότητάς της (MRO, LTRO) και τα εργαλεία κατά του κατακερματισμού (επανεπενδύσεις PEPP, TPI), ενώ μπορεί επίσης να δημιουργήσει νέα μέσα, εάν χρειαστεί", επισημαίνει η γαλλική τράπεζα. Με μια πολύ πιο αδύναμη προοπτική για τον πληθωρισμό, θα μπορούσε επίσης να αλλάξει την κατεύθυνση των επιτοκίων πολιτικής και του QT. Στο μέτωπο της διακυβέρνησης, η χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική της ΕΕ έχει βελτιωθεί μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά εξακολουθεί να είναι ημιτελής. Όμως, όπως πάντα σε περίοδο κρίσης, οι ηγέτες της ΕΕ είναι πιθανό να κοιτάξουν πέρα από την υπάρχουσα εργαλειοθήκη και να αναζητήσουν δημιουργικές λύσεις.

Με βάση τα παραπάνω, η SocGen εμμένει στην άποψή της ότι η ΕΚΤ θα χρειαστεί να αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια, πλησιάζοντας στο 4% μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου. Και, παρόμοιο με αυτό που έχουμε δει στις ΗΠΑ, δεν θα εκπλαγεί αν δει την ΕΚΤ να παρέχει έκτακτη ρευστότητα στις τράπεζες εάν αυτό χρειαστεί, παρά τη συνέχιση των αυξήσεων επιτοκίων και του QT.

Τα όπλα της ΕΚΤ

Με τα χρόνια, η ΕΚΤ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη μιας εργαλειοθήκης κατάλληλης για την αντιμετώπιση κρίσεων. Ενώ τα περισσότερα από τα νέα μέσα είχαν σκοπό να επηρεάσουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, συμπεριλαμβανομένων των QE και TLTRO, αυτά τα εργαλεία είχαν επίσης σημαντικό αντίκτυπο στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ενώ ο πληθωρισμός ήταν πολύ χαμηλός, δεν υπήρχαν εμφανείς αντιφάσεις στην εφαρμογή αυτών των εργαλείων.

Στη συνέχεια, με τον πληθωρισμό να εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλός, η ΕΚΤ είναι πιθανό να πρέπει να βασίζεται περισσότερο στην παροχή ρευστότητας ως μέσο ελέγχου της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, χρησιμοποιώντας παράλληλα τα επιτόκια πολιτικής και το QT για να μετριάσει τον πληθωρισμό.

Αυτά είναι τα βασικά εργαλεία της ΕΚΤ για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες, όπως σημειώνει η SocGen:

➢ Τακτικές πράξεις ανοικτής αγοράς: παροχή ρευστότητας μίας εβδομάδας στο πλαίσιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και τρίμηνα LTROs

➢ Προβλέψεις ρευστότητας μίας ημέρας στο πλαίσιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης

➢ TLTRO: έως 3-4 έτη, με στόχο τον τραπεζικό δανεισμό

➢ Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, επινοήθηκαν (αλλά χρησιμοποιήθηκαν ελάχιστα) Προγράμματα Μακροπρόθεσμης Αναχρηματοδότησης Έκτακτης Ανάγκης τα (PELTROs) διάρκειας 8–16 μηνών, απόδειξη ότι μπορούν να επινοηθούν νέα εργαλεία

Και αν οι προοπτικές για τον πληθωρισμό το υποστηρίζουν:

➢ Μειώσεις επιτοκίων και QE, μειώνοντας το κόστος χρηματοδότησης

Εργαλεία για την καταπολέμηση του κατακερματισμού

Πέρα από την υποστήριξη μεμονωμένων τραπεζών, η παροχή ρευστότητας της ΕΚΤ, και ειδικότερα τα TLTRO, υποστηρίζουν τη μείωση του κατακερματισμού (που είναι επίσης συνέπεια της έλλειψης προόδου με την Τραπεζική Ένωση και την Ένωση Κεφαλαιαγορών), σημειώνει η SocGen. Ωστόσο, όπως είδαμε στο παρελθόν, εάν ο κατακερματισμός κατακλύσει την αγορά κρατικών ομολόγων, η ΕΚΤ μπορεί να χρησιμοποιήσει μια σειρά από αμυντικά εργαλεία που έχει θέσει σε εφαρμογή:

➢ Ευελιξία των επανεπενδύσεων PEPP σε βάθος χρόνου, κατηγορίας περιουσιακών στοιχείων και δικαιοδοσίας

➢ Το εργαλείο TPI, που εισήχθη τον Ιούλιο του 2022, είναι ένα άμεσα διαθέσιμο μέσο για να διασφαλιστεί ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται ομαλά σε όλες τις χώρες. Θα ενεργοποιηθεί για την αντιμετώπιση αδικαιολόγητων, άτακτων δυναμικών της αγοράς που θέτουν σε κίνδυνο τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Προβλέπει αγορές κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά χωρίς εκ των προτέρων όρια. Η επιλεξιμότητα εξαρτάται κυρίως από βιώσιμες δημοσιονομικές και μακροοικονομικές πολιτικές.

➢ Το ΟΜΤ, ένα πρόγραμμα που επινοήθηκε το 2012 αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ, το οποίο μπορεί να ενεργοποιηθεί, με απεριόριστες παρεμβάσεις στο μικρότερο τμήμα της καμπύλης αποδόσεων (1-3 έτη), για χώρες που πληρούν τις προϋποθέσεις που συνδέονται με ένα πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής

Η Τραπεζική Ένωση: μια (ελλιπής) πρώτη γραμμή άμυνας

Εκτός από τη ρευστότητα, το "κλειδί" για την αποτροπή εκροών καταθέσεων ανήκει στις κυβερνήσεις, τονίζει η γαλλική τράπεζα.

Μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η ΕΕ έχει εισαγάγει πολλά μέσα για να αποτρέψει μια επανάληψή της, αλλά η χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική της ΕΕ παραμένει ημιτελής και εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένη. Με την Τραπεζική Ένωση, οι τράπεζες της ΕΕ ρυθμίζονται, εποπτεύονται και διέπονται από ένα ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων, στο πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) και του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (SRM).

Υπάρχουν δύο σημαντικά ελαττώματα στην τρέχουσα αρχιτεκτονική της ΕΕ, κατά την άποψή της SocGen:

• Το μέγεθος του Ταμείου Εξυγίανσης SRF θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ μικρό. Στις αρχές του 2021, η ΕΕ συμφώνησε να δημιουργήσει ένα backstop, μέσω μιας πιστωτικής γραμμής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας που θα μπορούσε – ως έσχατη λύση – να διπλασιάσει το μέγεθος του SRF. Δυστυχώς, αυτό το backstop – μαζί με την τροποποίηση της Συνθήκης του ESM – δεν έχει επικυρωθεί από την Ιταλία και επομένως δεν είναι λειτουργικό. Ωστόσο, μπορεί να βρεθεί εναλλακτική χρηματοδότηση, εάν και όταν χρειαστεί

• Έλλειψη ενιαίου καθεστώτος καταθέσεων. Οι καταθέσεις της ΕΕ τόσο από εταιρείες όσο και από τα νοικοκυριά καλύπτονται έως και τα 100.000 ευρώ (ή το ισόποσο σε τοπικό νόμισμα). Ωστόσο, δεν προστατεύονται από ένα ενιαίο Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων αλλά από εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων (DGS).

Ο ESM: μια πολιτικά δύσκολη δεύτερη γραμμή άμυνας

Εάν η κατάσταση επιδεινωθεί και αρχίσει να απειλεί τη χρηματοδότηση μιας από τις χώρες της ζώνης του ευρώ, μια άλλη γραμμή άμυνας μπορεί να προέλθει από τον ESM, τονίζει η Societe. Ο μηχανισμός προσφέρει πολλά εργαλεία που κυμαίνονται από ένα πλήρες πρόγραμμα διάσωσης έως προληπτικές πιστωτικές γραμμές.

Ωστόσο, το στίγμα και οι αυστηροί όροι που συνδέονται με τον ESM καθιστά πολιτικά δύσκολη τη χρήση του. Ως εκ τούτου, είναι πιθανό να παραμείνει μια έσχατη λύση. Το Eurogroup συμφώνησε να μεταρρυθμίσει τη Συνθήκη του ESM στις αρχές του 2021, με στόχο να αμβλύνει τις συνθήκες πρόσβασης στις δύο προληπτικές πιστωτικές γραμμές (την προληπτική υπό όρους πιστωτική γραμμή, PCCL και την ενισχυμένη υπό όρους πιστωτική γραμμή, ECCL). Ωστόσο, αυτή η τροποποίηση της Συνθήκης δεν έχει επικυρωθεί ακόμη από την Ιταλία και, ως εκ τούτου, η πρόσθετη ευελιξία χρήσης αυτών των δύο γραμμών δεν είναι διαθέσιμη.

Τι άλλο θα μπορούσε να δημιουργηθεί

Όπως είπε η Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου της συνεδρίασης του Μαρτίου, η ΕΚΤ θα μπορούσε να αναγκαστεί σε αρκετή δόση δημιουργικότητας στη δράση της – το ίδιο ισχύει και για τους ηγέτες της ΕΕ, τονίζει η SocGen. Οι ηγέτες της ΕΕ μπορούν να συζητήσουν νέα εργαλεία, όπως η αύξηση του ποσού ή του εύρους των εγγυημένων καταθέσεων, η εύρεση εναλλακτικής χρηματοδότησης για το backstop του Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης SRF ή η εξέταση επιλογών για πιο αποτελεσματική χρήση της δύναμης πυρός του ESM. Εάν η τρέχουσα χρηματοπιστωτική αναταραχή κλιμακωθεί περαιτέρω, η ΕΕ θα μπορούσε να αρχίσει να εξετάζει άλλες επιλογές, με όλους τους συνήθεις ύποπτους στο τραπέζι: εγγυήσεις, χαλάρωση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, μέτρα ελάφρυνσης περιουσιακών στοιχείων (έμμεσες κρατικές αγορές assets) κ.λπ.

Στο δημοσιονομικό μέτωπο η ρήτρα διαφυγής θα μπορούσε να εφαρμοστεί εκ νέου, όπως σημειώνει η γαλλική τράπεζα, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν τα δημοσιονομικά τους περιθώρια (εάν υπάρχουν). Μπορεί να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα μόνο για δάνεια – παρόμοιο με το SURE – για να βοηθήσει τις χώρες να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές συνέπειες. Οι συζητήσεις για ένα κεντρικό δημοσιονομικό ταμείο σε ολόκληρη την ΕΕ ή ένα νέο ταμείο έκτακτης ανάγκης αναμφίβολα θα επανεμφανιστούν – αν και κανένα ταμείο δεν θα ήταν άμεσα διαθέσιμο. Χρειάστηκαν 18 μήνες για να λειτουργήσει το ταμείο NGEU, θυμίζει η SocGen.

Ελευθερία Κούρταλη

Πηγή: capital.gr